Αδικαιολόγητος πλουτισμός - Νομολογία (ζ΄)
... Από τις διατάξεις του άρθρου 904 ΑΚ σαφώς προκύπτει ότι δεν γεννάται αγωγή κατά του λήπτη προς απόδοση του πλουτισμού, όταν αυτός που κατέβαλε χωρίς νόμιμη αιτία, με πράξη που τελεί σε αιτιώδη συνάφεια προς την καταβολή, εισέπραξε από τρίτο πρόσωπο ποσό ίσο με τον πλουτισμό του λήπτη, το οποίο (ποσόν) ούτε ο τρίτος αλλά ούτε και άλλος δικαιούχος αναζήτησε νομίμως μέχρι την πρώτη στο ακροατήριο συζήτηση της αγωγής προς απόδοση του πλουτισμού από τον ενάγοντα, διότι στην περίπτωση αυτή επήλθε μεν πλουτισμός στον λήπτη όχι όμως και αντίστοιχη μείωση στην περιουσία του ενάγοντος δότη, όπως απαιτεί το άρθρο 904 ΑΚ για να γεννηθεί η αγωγή προς απαίτηση του πλουτισμού. Επομένως, αυτός που κατέβαλε χωρίς νόμιμη αιτία δεν έχει την εν λόγω αγωγή κατά του λήπτη του πλουτισμού, εάν ο τελευταίος ισχυριστεί και αποδείξει ότι ο καταβαλών δότης εισέπραξε από τρίτο πρόσωπο ποσόν ίσο με τον πλουτισμό του λήπτη, με πράξη που τελεί σε αιτιώδη σύνδεσμο προς την καταβολή (βλ. ΑΠ 643/1978 ΝοΒ 27,511, ΑΠ 158/1977 ΝοΒ 26,1155, Βαθρακοκοίλη, ΕρΝομΑΚ 904 αριθ. 25, σελ. 770). ΕφΘεσ 336/2009 Αρμ 2011,229.
... Από τη διάταξη του άρθρου 904 παρ. 1 εδ. α΄ ΑΚ σε συνδυασμό με τη διάταξη του άρθρου 480 του ίδιου Κώδικα συνάγεται ότι όταν ενάγεται ένας από τους περισσότερους συνοφειλέτες προς εκπλήρωση (απόδοση της ωφέλειας), χωρίς να συντρέχει νόμιμη περίπτωση οφειλής σε ολόκληρο (από το νόμο ή από σύμβαση), τότε η καταψήφιση του εναγομένου περιορίζεται στο ίσο μέρος που αναλογεί στο πρόσωπό του, σε σχέση με τους λοιπούς συνοφειλέτες (ΑΠ 1266/1996 ΕλλΔνη 1997,1117, ΑΠ 1180/1995 ΕλλΔνη 1997,778). Εκ τούτων συνάγεται, περαιτέρω, ότι σε περίπτωση που υποβάλλεται αγωγικό αίτημα για την σε ολόκληρο καταδίκη περισσότερων εναγομένων σε εκπλήρωση, αυτό απορρίπτεται ως μη νόμιμο, εφόσον στο αγωγικό δικόγραφο δεν εκτίθενται τα στοιχεία που κατά νόμο στηρίζουν το τοιούτο αίτημα. Το δικαστήριο, όμως, ακόμη και αν δεν διατυπώνεται επικουρική αίτηση για σύμμετρη καταδίκη των εναγομένων, θα θεωρήσει νόμιμο το αίτημα κατά το μέτρο αυτό, ως το ελάσσον που εμπεριέχεται στο μείζον υποβληθέν, δεχόμενο δε την αγωγή θα υποχρεώσει καθένα των εναγομένων σε ίση προς τον νικώντα ενάγοντα καταβολή (ΑΠ 846/1998 ΕλλΔνη 40,132). ΕφΑθ 1847/2010 ΕπισκΕΔ 2011,187.
... Κατά την αληθή έννοια της διάταξης του άρθρου 909 ΑΚ, ο πλουτισμός θεωρείται ότι σώζεται και όταν το ποσό που έλαβε ο λήπτης διέθεσε για την εξόφληση δικού του χρέους ή για δικές του ανάγκες, τις οποίες θα αντιμετώπιζε με δικές του δαπάνες (ΑΠ 682/2003). ΕφΘεσ 1847/2010 ΕπισκΕΔ 2011,187.
... Η ένσταση από την ΑΚ 300 δεν προτείνεται κατά της αξίωσης από αδικαιολόγητο πλουτισμό (ΕφΑθ 44/2006 ΕλλΔνη 2006,1507). Περαιτέρω, η διάταξη του άρθρου 909 ΑΚ προβλέπει απόσβεση της υποχρέωσης του λήπτη του πλουτισμού, εφόσον αυτός δεν είναι πλέον πλουσιότερος κατά τον χρόνο επίδοσης της αγωγής, εφόσον δηλαδή ο πλουτισμός δεν σώζεται ή στην έκταση που δεν σώζεται. Σημασία δεν έχει αν εξακολουθεί να κατέχει ο λήπτης το συγκεκριμένο πράγμα που έλαβε. Η εξαφάνιση του πράγματος από την περιουσία του λήπτη δεν συνεπάγεται απόσβεση της ευθύνης του, αν αυτός εισέπραξε αντάλλαγμα στη θέση εκείνου, αφού εξακολουθεί να είναι πλουσιότερος. Αν όμως δεν σώζεται ο πλουτισμός είτε υπό την αρχική μορφή του είτε υπό τη μορφή οποιουδήποτε υποκαταστάτου του, τα πράγματα διαφέρουν, καθώς ο νομοθέτης έκρινε ότι η επιείκεια που επιβάλλει την επιστροφή του αδικαιολόγητου πλουτισμού, επιτάσσει εξίσου να μη διαρκεί η υποχρέωση επιστροφής περισσότερο από όσο διαρκεί η κατοχή (διατήρηση) του οποιασδήποτε μορφής πλουτισμού (βλ. Σταθόπουλο, Γενικό Ενοχικό, 2004, παρ. 16, αρ. 106-107). Ο ισχυρισμός του εναγομένου ότι ο πλουτισμός δεν σώζεται συνιστά νόμιμη ένσταση καταλυτική της κύριας βάσης της αγωγής. Η απώλεια του πλουτισμού προς εκπλήρωση προσωπικών δαπανών του λήπτη αποκλείει την αξίωση. ΜΠρΛαρ 45/2010 Αρμ 2011,18.
πηγή: nbonline.gr
Δικηγορικό Γραφείο "Δημήτριος Χ. Καραγιάννης", Θεσσαλονίκη - Αθήνα