Υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος 3869/2010, νόμος Κατσέλη) - Προϋποθέσεις υπαγωγής στις διατάξεις του νόμου 3869/2010 - Μεταβίβαση ακινήτου από τον αιτούντα - Συνδρομή δόλου - Απόρριψη της αίτησης (Ειρηνοδικείο Αιτωλικού, αριθμός απόφασης 2/2012)
Περίληψη: Προϋπόθεση για την υπαγωγή στις διατάξεις του Ν 3869/2010 αποτελεί, μεταξύ άλλων, η αδυναμία αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών του αιτούντος να μην οφείλεται σε δόλο του. Τη συνδρομή του στοιχείου του δόλου αποδεικνύει ο πιστωτής. Ο δόλος του οφειλέτη πρέπει να αναφέρεται στην πρόκληση μόνιμης αδυναμίας εξόφλησης των χρεών και να αφορά στο μετά την ανάληψη του χρέους χρονικό διάστημα. Ανυπαρξία ακινήτων του αιτούντος προς εκποίηση και ικανοποίηση των πιστωτών του λόγω μεταβίβασής τους κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα πριν από την υποβολή της αίτησης. Συνδρομή δόλου μετά την ανάληψη του χρέους.
[…] Όπως προκύπτει από την υπ’ αρ. .../30.3.2011 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Μεσολογγίου,... που προσκομίζει και επικαλείται ο αιτών, ακριβές επικυρωμένο αντίγραφο της υπό κρίση αιτήσεως με πράξη ορισμού δικασίμου και κλήση προς συζήτηση για τη δικάσιμο της 10.6.2011 κατά την οποία η συζήτηση αυτής αναβλήθηκε για τη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της αποφάσεως αυτής, επιδόθηκε νόμιμα στην τραπεζική εταιρία με την επωνυμία ... εντός της προθεσμίας του ενός μηνός από την κατάθεση της αίτησης. Εφόσον, λοιπόν, η τελευταία δεν εμφανίστηκε κατά την εκφώνηση της υποθέσεως στο ακροατήριο από τη σειρά του πινακίου πρέπει να δικαστεί ερήμην. Το δικαστήριο ωστόσο, ενόψει του ότι η αναβολή της συζήτησης και η εγγραφή της υπόθεσης στο πινάκιο θεωρείται ως κλήτευση ως προς όλους τους διαδίκους (άρθρ. 226 § 4 ΚΠολΔ), πρέπει να προχωρήσει στη συζήτηση της υπόθεσης σα να ήταν παρόντες όλοι οι διάδικοι (άρθρ. 754 παρ. 2 του ΚΠολΔ). Στην υπό κρίση αίτηση και κατ` ορθή εκτίμησή της, ο αιτών εκθέτει ότι έχει περιέλθει άνευ δόλου σε μόνιμη αδυναμία πληρωμών των ληξιπρόθεσμων οφειλών του προς τους πιστωτές του και ζητεί τη διευθέτησή τους από το δικαστήριο, κατά το προτεινόμενο από αυτόν σχέδιο, ώστε να επέλθει η μερική απαλλαγή του από κάθε τυχόν υφιστάμενο υπόλοιπο των χρεών του έναντι των πιστωτών του, που περιλαμβάνονται στην υποβληθείσα από αυτόν κατάσταση. Οι ανωτέρω αναφερόμενοι πιστωτές προς τους οποίους η κρινόμενη αίτηση κοινοποιήθηκε κατ` εφαρμογήν του άρθρου 5 του Ν 3869/2010 και 748 παρ. 2 ΚΠολΔ, καθίστανται διάδικοι, ανεξαρτήτως της συμμετοχής τους σ` αυτήν, κέκτηνται δε τα υπό του νόμου οριζόμενα δικαιώματα ενώ υπόκεινται στις επιβαλλόμενες υποχρεώσεις (Π. Αρβανιτάκης, Η Εκούσια Δικαιοδοσία ως διαδικαστικό πλαίσιο του Ν 3869/2010 για τη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων). Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η κρινομένη αίτηση, παραδεκτώς και αρμοδίως εισάγεται ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου της περιφέρειας της κατοικίας του αιτούντος κατά ιη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας των αρθ. 741 επ. ΚΠολΔ (άρθ. 3 Ν 3869/2010 ). Για το παραδεκτό της έχει προσκομισθεί νομίμως η βεβαίωση η προβλεπόμενη από το άρθ. 2 παρ. 2 του Ν 3869/2010 περί αποτυχίας της απόπειρας εξωδίκου συμβιβασμού, καθώς και υπεύθυνη δήλωση του αιτούντος για την ορθότητα και πληρότητα των καταστάσεων: α) της περιουσίας του και των εισοδημάτων του ιδίου και της συζύγου του, β) των πιστωτών και των απαιτήσεών τους κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα καθώς και για τις μεταβιβάσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων του κατά την τελευταία τριετία. Περαιτέρω, από την αυτεπάγγελτη έρευνα του Δικαστηρίου στα τηρούμενα αρχεία προέκυψε ότι δεν εκκρεμεί άλλη σχετική αίτηση του αιτούντος, ούτε έχει εκδοθεί προγενεστέρως απόφαση για τη διευθέτηση των οφειλών του με απαλλαγή του από υπόλοιπα χρεών άρθρ. 13 παρ. 2 Ν 3869/2010 (βλ. σχετικές βεβαιώσεις των Γραμματέων του Δικαστηρίου αυτού και του Ειρηνοδικείου Αθηνών). Η αίτηση, στην οποία περιλαμβάνονται και τα στοιχεία του άρθρου 4 παρ. 1 Ν 3869/2010 , είναι ορισμένη και νόμιμη, ερειδόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1, 4, 5, 8 και 11 του Ν 3869/2010 και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα μετά την καταβολή των νομίμων τελών συζητήσεως, εφόσον δεν επιτεύχθηκε δικαστικός συμβιβασμός μεταξύ του αιτούντος και των πιστωτών - καθών Τραπεζών. Από τις μετέχουσες πιστώτριες η με την επωνυμία ... ισχυρίζεται ότι η κρινόμενη αίτηση είναι αόριστη, καθόσον δεν προκύπτει στο υπό κρίση δικόγραφο το κόστος διαβίωσης του αιτούντος και της οικογένειάς του, η οικογενειακή του κατάσταση και το επάγγελμά του. Ο παραπάνω ισχυρισμός είναι απορριπτέος, καθότι η έλλειψη των παραπάνω στοιχείων δεν καθιστά απορριπτέα ως απαράδεκτη την κρινόμενη αίτηση λόγω αοριστίας, διότι αυτή πρέπει να περιέχει: α) κατάσταση της περιουσίας του αιτούντα και των εισοδημάτων του συζύγου του, β) κατάσταση των πιστωτών του και των απαιτήσεών τους κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα, και γ) σχέδιο διευθέτησης οφειλών, στοιχεία που περιέχονται σ` αυτή (Κρητικός, Ρύθμιση Ν 3869/2010 , σελ. 64 και Ε. Κιουπτσίδου, Αρμ 64, Ανάτυπο σελ. 1477) και ουδέν άλλο στοιχείο απαιτείται για την πληρότητα του ορισμένου της εν λόγω αίτησης. Συνεπώς τα προαναφερόμενα από την πιστώτρια στοιχεία θα αποτελέσουν θέματα της αποδεικτικής διαδικασίας. Επίσης ο ισχυρισμός της ως άνω πιστώτριας ότι το αίτημα του αιτούντος είναι αόριστο διότι απλώς ζητεί την υπαγωγή του στις ρυθμίσεις του παραπάνω νόμου χωρίς να αναφέρει τα πραγματικά γεγονότα που τον οδήγησαν σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής των οφειλών του χωρίς δική του υπαιτιότητα, πρέπει να απορριφθεί διότι ο νόμος δεν ορίζει το περιεχόμενο του αιτήματος, σύμφωνα δε με το άρθρο 1 του ιδίου νόμου σκοπός του οφειλέτη είναι η ρύθμιση των οφειλών του, αυτός ο σκοπός καθίσταται σαφής στο αίτημα του αιτούντος με την παραπάνω διατύπωση.
Από την εκτίμηση όσων κατέθεσε χωρίς όρκο ο αιτών στο ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου και περιέχονται στα ταυτάριθμα πρακτικά, τα έγγραφα που επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι και γενικά από τη διαδικασία αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο αιτών ... κάτοικος ..., συνταξιούχος του ΟΓΑ έχει περιέλθει σε μόνιμη και διαρκή αδυναμία να πληρώσει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές οφειλές του. Πιστωτές του είναι: 1) η Τράπεζα ... από σύμβαση πιστωτικής κάρτας και σύμβαση καταναλωτικού δανείου για συνολική απαίτηση 18.403,90 ευρώ (κεφάλαιο 17.943,97 ευρώ και τόκοι 454,93 ευρώ) και 2) η ... από καταναλωτικό δάνειο, για συνολική απαίτηση 19.447,34 ευρώ (κεφάλαιο 18.666,78 ευρώ και τόκοι 891,56 ευρώ), ήτοι το συνολικό ύψος των οφειλών του προς αυτούς ανέρχεται στο ποσό των 37.851,24 ευρώ. Ο αιτών έχει μοναδικά εισοδήματα την σύνταξη του που ανέρχεται στο ποσό των 732 ευρώ μηνιαίως (βλ. φωτοαντίγραφο ταχ. επιταγής σύνταξης ΟΓΑ) και το επίδομα πολυτέκνου της συζύγου του ποσού 101 ευρώ μηνιαίως ήτοι συνολικά εισοδήματα ύψους 833 ευρώ μηνιαίως. Είναι έγγαμος με τέσσερα ενήλικα τέκνα άνεργα και η μόνη πηγή εισοδήματος είναι η σύνταξη του αιτούντος και το επίδομα της συζύγου του, τη δε κατοικία στην οποία διαμένει, την κατέχει κατά παραχώρηση χρήσεως από τον ΟΕΚ με παρακράτηση της κυριότητος από τον ως άνω Οργανισμό. Ο αιτών δηλώνει ότι είναι αποκλειστικός κύριος ενός αγριδίου έκτασης 1.750 τ.μ. στη θέση ... εμπορικής αξίας 800 ευρώ το οποίο απέκτησε με χρησικτησία (βλ. το προσκομιζόμενο υπ’ αριθμ. πρωτ. .../2011 κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου), ενώ από την νομίμως μεταγεγραμμένη υπ` αριθμ. .../1992 πράξη αποδοχής κληρονομιάς του συμβολαιογράφου ... προκύπτει ότι έχει αποδεχθεί το ως άνω κληρονομούμενο από τον πατέρα του ακίνητο σε ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου και το υπόλοιπο ποσοστό το έχει αποδεχθεί ο αδερφός του ... . Επίσης έχει στην κυριότητα του το 50 % ενός αγροτεμαχίου 4 στρ. στο ... εμπορικής αξίας 2.000 ευρώ. Διαθέτει ένα Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητο, της πλήρους κυριότητάς του, μάρκας ..., 1.600 κ.εκ., που κυκλοφόρησε το 2000 και του οποίου η εμπορική αξία εκτιμάται σε 1.000 ευρώ, το οποίο είναι απαραίτητο για τις μετακινήσεις του. Τα ακίνητα αυτά καθώς και το αυτοκίνητο δεν κρίνονται πρόσφορα προς εκποίηση γιατί δεν πρόκειται να προκαλέσουν αγοραστικό ενδιαφέρον αλλά ούτε και να αποφέρουν κάποιο αξιόλογο τίμημα για την ικανοποίηση των πιστωτών του, λαμβανομένων υπόψη και των εξόδων της διαδικασίας εκποίησης (αμοιβή εκκαθαριστή, έξοδα δημοσιεύσεως κ.λπ.), γι’ αυτό κρίνεται ότι δεν πρέπει να διαταχθεί η κατ` άρθρο 9 παρ. 1 Ν 3869/2010 εκποίησή τους. Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι ο αιτών είχε στην αποκλειστική κυριότητα του ένα οικόπεδο εκτάσεως 481 τ.μ. στο Κεφαλόβρυσο Αιτωλικού, εντός οικισμού, με οικία 55 τ.μ. έτους κατασκευής 1950 αντικειμενικής αξίας 10.502,40 ευρώ (βλ. εκκαθαριστικό σημείωμα Ε.Τ.Α.Κ.), η εμπορική αξία του οποίου εκτιμάται σε 20.000 ευρώ, λαμβανομένων υπόψη της περιοχής στην οποία βρίσκεται, και των πτωτικών τάσεων στην αγορά ακινήτων λόγω της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, το οποίο δυνάμει του υπ’ αριθ. .../16.3.2010 συμβολαίου γονικής παροχής της Συμβολαιογράφου Μεσολογγίου ... νομίμως μεταγεγραμμένου, μεταβίβασε στον γιό του, δηλαδή εντός της κρίσιμης τριετίας (άρθρο 4, παρ. 2, περ. β`). Όπως δε προκύπτει από το άρθρο 1 του Ν 3869/2010 , για να μπορεί ο οφειλέτης να επωφεληθεί από τη ρύθμιση του νόμου αυτού που θα τον οδηγήσει σε ρύθμιση των οφειλών του και απαλλαγή από αυτές, θα πρέπει η αδυναμία αυτή να μην οφείλεται σε δόλο του, άλλως δεν θεωρείται έντιμος και δεν κρίνεται άξιος να τύχει των ευνοϊκών ρυθμίσεων του νόμου. Πότε συμβαίνει αυτό είναι ζήτημα συγκεκριμένης περίπτωσης και με την απόδειξη του βαρύνεται ο πιστωτής. Ο δόλος του οφειλέτη πρέπει να αναφέρεται στην πρόκληση μόνιμης αδυναμίας εξοφλήσεως των χρεών: Δηλαδή η πρόκληση της μόνιμης αδυναμίας πρέπει να οφείλεται σε δόλο του οφειλέτη, περιεχόμενο του οποίου είναι η πρόκληση μόνιμης αδυναμίας. Ο δόλος πρέπει να αναφέρεται στο μετά την ανάληψη του χρέους διάστημα. (Κρητικός, άρθρο 1 Ν 3869/2010 , σελ. 44). Εν προκειμένω, ο αιτών με την ανωτέρω μεταβίβαση αποσκοπούσε δολίως στη μη ικανοποίηση έστω και μέρους των απαιτήσεων των πιστωτών του, οι οποίοι θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν στην περίπτωση ρευστοποίησης της ακίνητης περιουσίας του. Κατόπιν τούτου, ο ισχυρισμός της α` πιστώτριας ότι ο αιτών εκ δόλου περιήλθε σε αδυναμία πληρωμών πρέπει να γίνει δεκτός καθότι ο αιτών προέβη σε γονική παροχή ακινήτου του εντός της τελευταίας τριετίας πριν από την υποβολή της κρινόμενης αίτησης, το οποίο θα αποτελούσε ρευστοποιήσιμο περιουσιακό στοιχείο, ή προκειμένου να πετύχει ο αιτών την εξαίρεση του από την εκποίηση θα επιβαλλόταν σ` αυτόν η πρόσθετη υποχρέωση να καταβάλει το 85% της εμπορικής του αξίας, επιπλέον δε αναγκάζει τους πιστωτές του σε συμβιβασμό λόγω της ανυπαρξίας ακινήτων του, συνεπεία της μεταβίβασης αυτής (Κρητικός, άρθρο 4 παρ. 2, σελ. 73). [Απορρίπτει την αίτηση.]
πηγή: nbonline.gr
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη – Αθήνα