Διαζύγιο - Αντισυζυγική συμπεριφορά του συζύγου που μετά το θάνατο του πατέρα του εγκατέλειψε τη συζυγική εστία για να διαμείνει με τη μητέρα του - Αφόρητη η έγγαμη συμβίωση για την ενάγουσα - Λύση του γάμου (Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών, αριθμός απόφασης 181/2010)
Περίληψη: Διαζύγιο. Συνεκδίκαση αντίθετων αγωγών. Η αγωγή διαζυγίου μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική μόνο σε συνάρτηση με το αν οι συνέπειές του είναι ιδιαίτερα σκληρές. Αποδεικτικά μέσα. Μάρτυρες. Απαγόρευση εξετάσεως των τέκνων των διαδίκων. Δεν αναφέρεται μόνο στα κοινά τέκνα αλλά σε εκείνα ενός από τους διαδίκους. Ανυπόστατη ως αποδεικτικό μέσο η ένορκη βεβαίωση του τέκνου των διαδίκων. Αντισυζυγική συμπεριφορά του συζύγου που μετά το θάνατο του πατέρα του εγκατέλειψε τη συζυγική εστία για να διαμείνει με τη μητέρα του. Αφόρητη η έγγαμη συμβίωση για την ενάγουσα. Λύση του γάμου.
[...] Φέρονται αρμοδίως και παραδεκτώς προς συζήτηση στο παρόν δικαστήριο, (αρ. 18 παρ. 1, 22 και 39 ΚΠολΔ) κατά την ειδική διαδικασία των γαμικών διαφορών (αρθ. 598-612 ΚΠολΔ.), στην ίδια δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας οι υπ.αρ. καταθέσεως 1) 9168/675/2009 και 2) 38289/2804/2009, αντίθετες αγωγές, οι οποίες αφορούν το διαζύγιο των διαδίκων. Οι εν λόγω αγωγές πρέπει να συνεκδικαστούν λόγω της πρόδηλης συνάφειάς τους (αρ. 246 ΚΠολΔ). Με την κρινόμενη υπ` αρ. καταθ. 9168/675/2009 αγωγή του ο ενάγων ισχυρίζεται ότι, στις 10-1-1998 τέλεσε με την εναγομένη νόμιμο θρησκευτικό γάμο στον Ιερό Ναό .............. στη Νέα Σμύρνη Αττικής, του οποίου ζητεί την λύση λόγω ισχυρού κλονισμού της έγγαμης σχέσης τους, από λόγους που αφορούν το πρόσωπο της εναγομένης καθώς και την καταδίκη της στη δικαστική του δαπάνη. Περαιτέρω, με την κρινόμενη υπ` αρ. καταθ. 38289/2804/2009 αγωγή της η ενάγουσα ισχυρίζεται ότι, στις 10-1-1998 τέλεσε με τον εναγόμενο νόμιμο θρησκευτικό γάμο στον Ιερό Ναό ................ στη Νέα Σμύρνη, του οποίου ζητεί την λύση λόγω ισχυρού κλονισμού της έγγαμης σχέσης τους, από λόγους που αφορούν το πρόσωπο του εναγομένου καθώς και την καταδίκη του στη δικαστική της δαπάνη. Οι αγωγές αυτές είναι νόμιμες, στηρίζονται στις διατάξεις των άρθρων 1438 και 1439 παρ. 1 ΑΚ και 176 ΚΠολΔ η πρώτη, και 1438, 1439 παρ. 1 και 2 Α.Κ και 176 ΚΠολΔ, η δεύτερη, και πρέπει να ερευνηθούν περαιτέρω ως προς την ουσιαστική τους βασιμότητα. Οι εναγόμενοι αμφοτέρων των αγωγών προβάλλουν γενική άρνηση της κατ` αυτών στρεφόμενης αγωγής. Περαιτέρω δε ο εναγόμενος της υπ` αριθμ. κατάθεσης 38289/2804/2009 αγωγής προέβαλε νομότυπα με τις εγγράφως κατατεθειμένες προτάσεις του και με προφορική δήλωση στο ακροατήριο καταχωρισθείσα στα πρακτικά, την ένσταση της καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος (άρθρο 281 ΑΚ), ισχυριζόμενος ότι η σύζυγος του καταχρηστικά ασκεί την ένδικη αγωγή προς αντιπερισπασμό στην δική του αγωγή που προηγήθηκε επικαλούμενη προσχηματικά κλονιστικά γεγονότα. Ωστόσο η εν λόγω ένσταση είναι απορριπτέα ως μη νόμιμη, διότι τα περιστατικά αυτά και αληθή υποτιθέμενα δεν συνιστούν κατάχρηση, επιπλέον δε η άσκηση του από τη διάταξη του άρθρου 1439 Α.Κ. δικαιώματος διαζυγίου μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική μόνο σε συνάρτηση με τις συνέπειες του διαζυγίου που όμως θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα σκληρές για τον εναγόμενο σύζυγο ή τα κοινά τέκνα τους (ΑΠ 1096/2005, ΝοΒ 2006,190), και να στηρίζεται σε ειδικές και έκτακτες περιστάσεις και περιστατικά μετά το διαζύγιο, βάσει των οποίων η λύση του γάμου τους, κατόπιν παραδοχής της αγωγής της συζύγου του, θα έχει ασυνήθιστα σκληρές συνέπειες και επιδράσεις στα συμφέροντα ή στην προσωπικότητά του. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 601 αρ. 2 του ΚΠολΔ στις διαφορές που αναφέρονται στο άρθρο 592 παρ. 1, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και αυτές που αφορούν το διαζύγιο, δεν επιτρέπεται να εξεταστούν ως μάρτυρες τα τέκνα των διαδίκων, γνήσια νομιμοποιημένα, θετά και αναγνωρισμένα, τα τέκνα της γυναίκας που γεννήθηκαν χωρίς γάμο καθώς και οι σύζυγοι και οι κατιόντες τους. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής η απαγόρευση εξετάσεως των τέκνων αναφέρεται όχι μόνο στα κοινά τέκνα των διαδίκων αλλά και σε εκείνα που προέρχονται από άλλο γάμο ενός των διαδίκων συζύγων και τούτο διότι η απαγόρευση υπαγορεύθηκε από λόγους ηθικής τάξεως με σκοπό την αποφυγή δημιουργίας διενέξεων, ερίδων και αντιδικιών των τέκνων με τον ένα ή και τους δύο γονείς τους διαδίκους (Α.Π 648/1989 Δίκη 21, 492) και να μη βρίσκονται αυτά στο δίλημμα να ψευδορκήσουν ή να καταθέσουν την αλήθεια σε βάρος ενός από τους γονείς τους, λόγος που ισχύει και στην περίπτωση που καλείται να εξεταστεί ως μάρτυς τέκνο του ενός των διαδίκων από προηγούμενο γάμο ή ο σύζυγος κοινού τέκνου (Α.Π 1143/1985 Δίκη 17/1021, Α.Π 870/1976 ΝοΒ 25/334, Μπέη, Πολ.Δικον. άρθρο 601 σελ. 87). Ο αποκλεισμός της εξετάσεως ως μαρτύρων των ως άνω προσώπων γίνεται αυτεπαγγέλτως και δεν προϋποθέτει αίτηση του αντιδίκου, όπως γίνεται με τους εξαιρούμενους μάρτυρες (Α.Π 870/1976, Α.Π 1137/1976 ΝοΒ 25/542, Εφ.Αθ. 3649/2001 Δνη 2003/821. Εφ.Αθ. 859/1993 Αρχ.Ν 1995/548. Εφ.Αθ. 12226/1990 Δνη 1994/482, Εφ.Αθ. 7531/1980 ΝοΒ 1981/125, Μπέης ό.π.).Τα ανωτέρω για την ταυτότητα του λόγου ισχύουν και επί ενόρκων βεβαιώσεων ενώπιον Ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου που λήφθηκαν κατά το άρθρο 270 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ., με τις οποίες ο ενόρκως βέβαιων τρίτος καταθέτει ό,τι γνωρίζει περί των αποδεικτέων πραγματικών περιστατικών. Άρα, ένορκη βεβαίωση ενώπιον ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου του τέκνου των διαδίκων ή του συζύγου του τέκνου είναι ανυπόστατο αποδεικτικό μέσο και δεν λαμβάνεται υπόψη από το Δικαστήριο. (ΕφΑθ 7816/2006, ΕλλΔνη 2007,1130, ΕφΔωδ 296/2004, ΝΟΜΟΣ).
Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων των διαδίκων, που νόμιμα εξετάσθηκαν στο ακροατήριο του Δικαστηρίου και περιέχονται στα ταυτάριθμα με την απόφαση αυτή πρακτικά, τις υπ` αριθμ. 6491, 6492/8-10-2009 ένορκες βεβαιώσεις δύο μαρτύρων ενώπιον της Συμβολαιογράφου Χαρίκλειας Σπυριδοπούλου που ελήφθησαν επιμελεία του ενάγοντος-εναγομένου κατόπιν νομότυπης κλητεύσεως της εναγομένης-ενάγουσας, σύμφωνα με την υπ` αριθμ. 15407/2- 10-2009 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας στο Πρωτοδικείο Αθηνών Χριστίνας Ανδρούτσου, (με την επισήμανση ότι δεν λαμβάνεται υπόψη ως ανυπόστατο αποδεικτικό μέσο η υπ` αριθμ. 6493/8-10-2009 ένορκη βεβαίωση του υιού του ενάγοντος-εναγομένου από τον πρώτο του γάμο ................ σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην ως άνω μείζονα σκέψη), την υπ` αριθμ. 2317/8-10-2009 ένορκη βεβαίωση ενώπιον της Συμβολαιογράφου Αθηνών Αλεξίας Λευίτη που ελήφθη επιμέλεια της εναγομένης-ενάγουσας κατόπιν νομότυπης κλητεύσεως του ενάγοντος - εναγομένου σύμφωνα με την υπ` αριθμ. 5458Δ/30-9-2009 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Αθηνών Χαρίκλειας Τραπατσέλη, σε συνδυασμό με όλα τα έγγραφα που επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι, αποδείχθηκαν κατά την κρίση του δικαστηρίου τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Οι διάδικοι, στις 10-1-1998 τέλεσαν στον Ιερό Ναό ............ (.............) Νέας Σμύρνης Αττικής, νόμιμο θρησκευτικό γάμο κατά το τυπικό της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, δεύτερο για τον ενάγοντα-εναγόμενο και πρώτο για την εναγομένη - ενάγουσα, από τον οποίο δεν απέκτησαν τέκνα, παρόλες τις προσπάθειες τεκνοποίησης με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης που έκαναν. Η έγγαμη συμβίωση των διαδίκων για πολλά χρόνια υπήρξε αρμονική και χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, στη συνέχεια όμως δεν εξελίχθηκε ομαλά συνεπεία της παράβασης των συζυγικών υποχρεώσεων εκ μέρους του ενάγοντος-εναγομένου, ο οποίος κατά τη διάρκεια της έγγαμης ζωής τους υπέπεσε σε παραπτώματα, δηλαδή επέδειξε απέναντι στην σύζυγο του αντισυζυγική συμπεριφορά. Ειδικότερα η σχέση τους κλονίστηκε από το καλοκαίρι του έτους 2008, όταν ασθένησε ο πατέρας του ενάγοντος-εναγομένου από καρκίνο του ήπατος. Η ασθένεια του πατέρα του στενοχώρησε ιδιαίτερα τον ενάγοντα-εναγόμενο, ο οποίος διατηρούσε πολύ στενές σχέσεις με του γονείς του, στην κατοικία των οποίων στεγάζεται και το ιδιωτικό του ιατρείο, όπου και γευμάτιζε τις καθημερινές μετά την εργασία του στο ... Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του πατέρα του στο νοσοκομείο αυτό ο ενάγων-εναγόμενος εξαιτίας της στενοχώριας, της πίεσης και του άγχους του για την εξέλιξη της υγείας του πατέρα του στις 8-6-2008 υπέστη καρδιακό επεισόδιο ενώ οδηγούσε το αυτοκίνητο του και νοσηλεύθηκε και ο ίδιος στο νοσοκομείο αυτό όπου υποβλήθηκε σε στεφανιογραφία και τοποθετήθηκε stent. Καθόλη τη διάρκεια της νοσηλείας του πατέρα του αλλά και τη δική του η σύζυγος του ήταν στο πλευρό του και μάλιστα χρειάστηκε να προσαρμόσει το πρόγραμμα της στο Αττικό Νοσοκομείο όπου εργάζεται ως Αναπληρώτρια Διευθύντρια και τις εν γένει επιστημονικές της δραστηριότητες ως γιατρός-ηπατολόγος, προκειμένου να βρίσκεται καθημερινά στο νοσοκομείο .... ΓΣΝΑ όπου νοσηλευόταν ο πεθερός της και ο σύζυγος της. Στις 7-7-2008 η εναγομένη-ενάγουσα υπέστη συντριπτικό κάταγμα αριστερής επιγονατίδας κατόπιν πτώσεως σε σκαλιά και φορώντας ορθοπεδικό νάρθηκα στο αριστερό πόδι μετέβαινε σε καθημερινή βάση από το Αττικό Νοσοκομείο στο Χαϊδάρι στο στρατιωτικό νοσοκομείο ... όπου νοσηλευόταν ο πεθερός της για να του συμπαρασταθεί. Στις 9 Αυγούστου απεβίωσε τελικά ο πατέρας του ενάγοντος-εναγομένου και τότε αυτός θεώρησε ότι έπρεπε να παραμείνει για κάποιο διάστημα μαζί με τη μητέρα του στην οικία της στο Παγκράτι. Η σύζυγος του κατανοώντας την ανάγκη του να συμπαρασταθεί στη χήρα μητέρα του, του πρότεινε να την φιλοξενήσουν στην οικία τους στο Π.Φάληρο ή στο εξοχικό τους στην Παιανία, το οποίο αυτός δεν αποδέχθηκε, η απόφαση του όμως να διαμείνει μαζί με την μητέρα του στην οικία της δεν βρήκε σύμφωνη την εναγομένη-ενάγουσα διότι αυτή ένιωσε παραμελημένη. Στις 13-8-2008 ο ενάγων-εναγόμενος αποχώρησε από τη συζυγική οικία για να διαμείνει με τη μητέρα του στην οικία της στο Παγκράτι παίρνοντας μαζί του και ορισμένα προσωπικά του είδη. Την επομένη στις 14-8-2008 έγραψε σε ένα έγγραφο από συνταγολόγιο του νοσοκομείου ... το ακόλουθο σημείωμα προς την σύζυγο του «Επειδή η σχέση μας θα πρέπει να βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό και στην ελεύθερη βούληση του ατόμου θεωρώ να σκεφτείς και να σκεφτώ ελεύθερα παρελθόντα, παρόντα, και μέλλοντα για να δούμε αν υπάρχει προοπτική συνύπαρξης». Με το σημείωμα αυτό ο ενάγων-εναγόμενος ζητούσε από τη σύζυγο του να ζήσουν χωριστά για κάποιο διάστημα για να σκεφτούν αν επιθυμούν να διατηρήσουν το γάμο τους. Έκτοτε αυτός δεν επανήλθε στη συζυγική οικία που είναι ιδιοκτησία της εναγομένης-ενάγουσας, αλλά στις 5-9-2008 επέστρεψε μόνο για να παραλάβει κάποια προσωπικά του είδη και το αυτοκίνητο ................. ενώ παρέδωσε στην σύζυγό του τη βέρα, ένα σταυρό, τα κλειδιά του σπιτιού και ένα αυτοκίνητο .............. Κατόπιν δεν επέστρεψε ξανά στη συζυγική οικία αλλά έστειλε τον φίλο του .............. να παραλάβει τα υπόλοιπα πράγματα του στις 15-10-2008, στις 31-10-2008 καθώς και στις 13-5-2009 αφού προηγήθηκε εξώδικη όχληση της εναγομένης -ενάγουσας. Από κανένα στοιχείο δεν αποδείχθηκαν οι ισχυρισμοί του ενάγοντος περί αντισυζυγικής συμπεριφοράς της συζύγου του και ειδικότερα ότι αυτή τον εκδίωξε από την συζυγική στέγη έχοντας πακετάρει σε βαλίτσες τα ρούχα και τα προσωπικά του είδη, ούτε ότι αυτή του ζήτησε να μην επισκέπτεται τη μητέρα του, να μην κάνει απογευματινό ιατρείο και να μην παρευρίσκεται αυτή στις συναντήσεις του με τα δύο ενήλικα τέκνα του από τον πρώτο του γάμο. Σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν αποδείχθηκε ότι ο ίδιος είχε την πρωτοβουλία για τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης αφού εγκατέλειψε τη συζυγική οικία μετά το θάνατο του πατέρα του, για να μείνει με τη μητέρα του, και ζήτησε από την εναγομένη-ενάγουσα να ζήσουν χωριστά για να σκεφτούν το μέλλον του γάμου τους, ενώ αποδείχθηκε ότι η ίδια διατηρούσε άριστη σχέση με τα τέκνα του ενάγοντος-εναγομένου από τον πρώτο γάμο του, αφού ο υιός του ............... την αποκαλούσε μητέρα και της αφιέρωσε την πτυχιακή του εργασία, καθώς και με τους γονείς του, με τους οποίους αυτή κάθε Κυριακή, καθόλη τη διάρκεια του έγγαμου βίου, γευμάτιζε στην οικία τους στο Παγκράτι μαζί και με τα τέκνα του συζύγου της. Επίσης δεν αποδείχθηκε ο ισχυρισμός του ενάγοντος-εναγομένου ότι η σύζυγος του επιδίωκε τη λύση του γάμου μετά την αποτυχημένη προσπάθεια τους για τεκνοποίηση, αφού αυτός άσκησε πρώτος αγωγή διαζυγίου αιτούμενος τη λύση του γάμου τους. Σύμφωνα λοιπόν με όσα προαναφέρθηκαν, θα πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη υπ` αρ. καταθ. 9168/675/2009 αγωγή, εφόσον δεν αποδείχθηκαν συγκεκριμένα κλονιστικά γεγονότα, τα οποία να αφορούν το πρόσωπο της εναγομένης της αγωγής αυτής και ως εκ τούτου ο ενάγων της ίδιας αγωγής δεν μπορεί να ζητήσει τη λύση του γάμου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1439 παρ. 1 ΑΚ. (βλ. Σκορίνη στον Α.Κ. Α. Γεωργιάδη- Μ.Σταθοπουλου, υπό άρθρο 1439, αρ. 13). Αντιθέτως, αποδείχθηκε αφενός μεν ότι τα κλονιστικά γεγονότα (εγκατάλειψη, αποχή από την έγγαμη συμβίωση) αφορούν αποκλειστικά το πρόσωπο του εναγομένου της υπ` αριθμ. καταθ. 38289/2804/2009 αγωγής και αφετέρου ότι η προπεριγραφόμενη συμπεριφορά του εναγομένου της ίδιας αγωγής συνολικά εκτιμώμενη είναι αντίθετη με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το γάμο και κλόνισαν κατά την κρίση του Δικαστηρίου τόσο ισχυρά την έγγαμη σχέση των διαδίκων από λόγους που αφορούν το πρόσωπο του εναγομένου, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης συμβίωσης να είναι αφόρητη για την ενάγουσα της παραπάνω αγωγής. Πρέπει συνεπώς η υπ` αριθμ καταθ. 38289/2804/2009 αγωγή να γίνει δεκτή ως και κατ` ουσίαν βάσιμη και να λυθεί ο μεταξύ των διαδίκων υφιστάμενος γάμος, λόγω ισχυρού κλονισμού, από λόγους που αφορούν το πρόσωπο του εναγομένου της αγωγή αυτής. Η δικαστική δαπάνη αμφοτέρων των αγωγών πρέπει να συμψηφιστεί μεταξύ των διαδίκων λόγω της σχέσης τους ως συζύγων (άρθρο 179 του ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ: ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΖΕΙ αντιμωλία των διαδίκων, τις υπ` αρ. καταθέσεως 1) 9168/675/2009 και 2) 38289/2804/2009 αντίθετες αγωγές. ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την με αρ. κατάθ. 9168/675/2009 αγωγή. ΔΕΧΕΤΑΙ την με αρ. καταθ. 38289/2804/2009 αγωγή. ΑΠΑΓΓΕΛΛΕΙ τη λύση του μεταξύ των διαδίκων γάμου, που τελέσθηκε στις 10-1-1998 στη Νέα Σμύρνη Αττικής, κατά τον θρησκευτικό τύπο. ΣΥΜΨΗΦΙΖΕΙ στο σύνολό της τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.
πηγή: http://lawdb.intrasoftnet.com/nomos
Δικηγορικό Γραφείο "Δημήτριος Χ. Καραγιάννης", Θεσσαλονίκη - Αθήνα