Διαζύγιο - Ισχυρός κλονισμός του γάμου λόγω τετραετούς διαστάσεως - Διακοπή εγγάμου συμβιώσεως (Εφετείο Αθηνών, αριθμός απόφασης 8947/1998)

Περίληψη: Διαζύγιο. Ισχυρός κλονισμός του γάμου λόγω τετραετούς διαστάσεως. Εννοια "διαστάσεως". Διακοπή εγγάμου συμβιώσεως. Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος. Προϋποθέσεις υποβολής σχετικής ενστάσεως στην δίκη διαζυγίου.

[...] Από την διάταξη του άρθ. 1439 § 3 Α.Κ. συνάγεται ότι ο ενάγων μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αναφέρεται στο πρόσωπο του, αρκεί να αποδείξει το εξωτερικό γεγονός της επί τετραετίας διαστάσεως. Από μόνο το γεγονός της διαστάσεως επί μία τετραετία ο νόμος Θεωρεί ότι υπάρχει: 1) το κλονιστικό γεγονός, 2) ο ισχυρός κλονισμός και 3) το αφόρητο της εξακολούθησης της έγγαμης συμβιώσεως (βλ. Σταθέα, το διαζύγιο, σελ. 153). Διάσταση θεωρείται ότι υπάρχει όταν ο σύζυγος ή η σύζυγος απομακρύνονται από την έγγαμη συμβίωση με σκοπό την διάλυση της κοινωνίας βίου. Για την έναρξη διαστάσεως απαιτείται η συνύπαρξη τόσο του στοιχείου της απομάκρυνσης από την έγγαμη συμβίωση, όσο και η θέληση των δύο συζύγων ή του ενός να παύσει εφεξής η έγγαμη συμβίωση (βλ. Ολομ. ΑΠ 20/1990 ΝοΒ 1990 σελ. 1341, ΑΠ 1397/1992 ΕλλΔνη 1994 σελ. 1289, ΑΠ 611/1989 ΝοΒ 1990 σελ. 621, Γαζή, το Διαζύγιο σελ. 209, Κουμάντου, Οικογ. Δίκαιο (1984) σελ. 272, Σπυριδάκη, Οικογ. Δίκαιο (1983) σελ. 168, Σταθέα, το διαζύγιο σελ. 143). Διάσταση των συζύγων υπάρχει κατά την έννοια της πιο πάνω διατάξεως όταν διασπασθεί η συμβίωση μεταξύ τους τόσο κατά τα εξωτερικά της γνωρίσματα (συγκατοίκηση) όσο και κατά το ψυχικό στοιχείο, την θέληση δηλαδή να διαλυθεί ο γάμος, χωρίς να ενδιαφέρει ποια περιστατικά οδήγησαν στην φυσική και ψυχική αποξένωση των συζύγων, αρκεί ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση αυτή επήλθε. Η υποκειμενική πρόθεση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης (ψυχικό στοιχείο) δεν αρκεί να αποτελεί ενδόμυχη διάθεση ή επιθυμία, αλλά πρέπει να εκδηλώνεται και εξωτερικά (βλ. ΑΠ 67/1993 ΕλλΔνη 1995, σελ. 1074). Με την διάταξη αυτή θεσπίζεται α) αντικειμενικός κλονισμός έγγαμης σχέσεως, που είναι ανεξάρτητος από την υπαιτιότητα των διαδίκων. Έτσι, αν αποδειχθεί ότι οι σύζυγοι ευρίσκονται σε διάσταση πάνω από τέσσερα (4) χρόνια συνεχώς, τεκμαίρεται αμάχητα ότι επήλθε ο κλονισμός της έγγαμης σχέσεως και ότι είναι εξαιτίας αυτού αφόρητη η εξακολούθηση της έγγαμης συμβιώσεως για τον ενάγοντα (βλ. ΑΠ 590/1992 ΕλλΔνη 35 (1994) σελ. 74 επ.). Με την άνω διάταξη η § 3 του άρθ. 1439 ΑΚ δεν ρυθμίζεται το θέμα της καταχρηστικής ασκήσεως του δικαιώματος προς διάζευξη το οποίο στην παρόμοια περίπτωση του άρθ. 1 του Ν. 868/1979 αντιμετωπιζόταν με την ένσταση της σκληρότητας που προέβλεπε η διάταξη του άρθ. 2 αριθ. 2 του Νόμου αυτού. Υπό το νομικό καθεστώς που ισχύει πλέον προβάλλεται επιτρεπτώς και στην περίπτωση ασκήσεως αγωγής διαζυγίου η από το άρθ. 281 ένσταση καταχρηστικής ασκήσεως του δικαιώματος. Για την θεμελίωση όμως της ενστάσεως αυτής δεν αρκεί η προ της ασκήσεως της αγωγής υπαίτια συμπεριφορά του ενάγοντος, ή οι συνηθισμένες επιπτώσεις του διαζυγίου για τον άλλο σύζυγο, ή τα τέκνα, αλλά απαιτείται να συντρέχουν εξαιρετικές και ιδιαίτερα σοβαρές περιστάσεις που όχι μόνον επιδρούν κατά τρόπο δυσμενή αλλά και δημιουργούν ασυνήθη, πέραν του δέοντος, σκληρά κατάσταση για τον σύζυγο που αντιτίθεται στην λύση του γάμου, κατά τρόπο ώστε προς αποτροπή των άκρως επιβλαβών επιδράσεων του διαζυγίου στα συμφέροντα ή την προσωπικότητα του συζύγου αυτού ή και των τέκνων να μην επιβάλλεται η λύση του γάμου (βλ. ΑΠ 645/1993 ΕλλΔνη 35 (1994) σελ. 1288, ΑΠ 1076/1992 ΕλλΔνη 35 (1994) σελ. 1289, ΑΠ 590/1992 ΕλλΔνη 35 (1994) σελ. 74 επ., ΑΠ 228/1992 ΕλλΔνη 34 σελ. 1972, ΑΠ 1437/1996 ΕλλΔνη (1992) σελ. 1798 επ.

πηγή: http://lawdb.intrasoftnet.com/nomos

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα