Διαζύγιο - Προίκα - Ακίνητα των οποίων η κυριότητα μετεβιβάσθη στον άνδρα λόγω προικός, σωζόμενα στην περιουσία αυτού κατά την λύση του γάμου περιέχονται αυτούσια και αυτοδίκαια στη γυναίκα (Άρειος Πάγος, αριθμός απόφασης 19/1992)

Περίληψη: Προίκα. Ακίνητα των οποίων η κυριότητα μετεβιβάσθη στον άνδρα λόγω προικός,σωζόμενα στην περιουσία αυτού κατά την λύση του γάμου περιέχονται αυτούσια και αυτοδίκαια στη γυναίκα προκειμένου περί γάμων λυομένων μετά την ισχύ του Ν. 987/79. Μη εφαρμογή των διατάξεων προκειμένου περί γάμων που έχουν λυθεί πριν την ισχύ του Ν. 987/79. Ορθή η κρίση του Εφετείου που απέρριψε ως μη νόμιμη,αγωγή με αίτημα την απόδοση σωζομένου προικώου ακινήτου μετά την κατά το έτος 1972 λύση του γάμου.

[...] Από τις διατάξεις των άρθρων 1413, 1426 και 1427 του ΑΚ, όπως αυτές ίσχυαν προ της προσθήκης παραγράφου στο δεύτερο από τα άρθρα αυτά, με το άρθρο 1 παρ. 2 του νόμου 987/1979, και της καταργήσεώς τους με το νόμο 1329/1983, προκύπτει ότι, αν μεταβιβάστηκε στον άνδρα η κυριότητα των ακινήτων που δόθηκαν σ`άυτόν ως προίκα, αντικείμενο της προίκας είναι η συμφωνηθείσα με το προικοσύμφωνο χρηματική αξία αυτών, η οποία, σε περίπτωση λύσεως του γάμου, αποδίδεται από τον άνδρα στη γυναίκα ή τους κληρονόμους της, μετά έτος από της λύσεως αυτού. Με το άρθρο 1 παρ. 2 του νόμου 987/1979, προσετέθη δευτέρα παράγραφος στο αρχικό άρθρο 1426 του ΑΚ, με την οποία ορίσθηκε ότι ακίνητα των οποίων η κυριότης μετεβιβάσθη εις τον άνδρα λόγω προικός, κατά το άρθρον 1413 του ΑΚ, σωζόμενα εις την περιουσίαν αυτού κατά την λύσιν του γάμου, περιέχονται αυτούσια και αυτοδικαίως εις την γυναίκα ή τους κληρονόμους της και κατά το άρθρον 4 εδ. α` του ιδίου νόμου η ισχύς του άρθρου 1 και των παρ. 1 και 2 του άρθρου 2 του παρόντος, προκειμένου περί γάμων λυομένων βάσει του νόμου 868/1979, άρχεται από της 25ης Ιουλίου 1979, εις πάσαν δε άλλην περίπτωσιν η ισχύς των διατάξεων τούτων άρχεται από της 16ης Οκτωβρίου 1979. Από την τελευταία αυτή μεταβατική διάταξη προκύπτει, ότι οι διατάξεις περί αυτουσίας αποδόσεως της προικός, που σώζεται στην περιουσία του ανδρός, εφαρμόζονται για τους γάμους οι οποίοι λύονται μετά τις αναφερόμενες στην άνω διάταξη χρονολογίες και όχι για τους γάμους που έχουν ήδη λυθεί προ αυτών. Τούτο προκύπτει ιδίως από τη διατύπωση της άνω διατάξεως, στην οποία χρησιμοποιείται η λέξη "λυομένων" (μετοχή σε ενεστώτα χρόνο). Εξάλλου, με το άρθρο 15 εδ. β` του Κώδικα που κυρώθηκε με το νόμο 1329/1983, ο οποίος αποσκοπεί στην εφαρμογή της συνταγματικής αρχής της ισότητος ανδρών και γυναικών, καταργήθηκαν όλες οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα που αφορούν την προίκα και προς τον σκοπό πλήρους εναρμονίσεως προς τις σχετικές διατάξεις του συντάγματος, με τις μεταβατικές διατάξεις των άρθρων 56,57 και 58 προεβλέφθη η απόδοση και των υφισταμένων κατά την έναρξη της ισχύος αυτού προικών, ειδικώτερα δε με τη δεύτερη διάταξη ορίσθηκε ότι: "από την έναρξη ισχύος αυτού του νόμου η γυναίκα αποκτά αυτοδικαίως, χωρίς την καταβολή οιουδήποτε φόρου ή τέλους, την κυριότητα των πραγμάτων τα οποία εδόθηκαν στον άνδρα για προίκα κατά κυριότητα και σώζονται στην περιουσία του". Από αυτά σαφώς προκύπτει, ότι για τις προίκες οι οποίες είχαν συσταθεί και διέπονται από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, και αφορούν ακίνητα τα οποία μεταβιβάσθηκαν κατά κυριότητα στον άνδρα, εφόσον ο γάμος λύθηκε προ της ισχύος των άνω διατάξεων, ο άνδρας δεν υποχρεούται σε απόδοση αυτουσίου του ακινήτου που σώζεται στην περιουσία του, του οποίου έχει αποκτήσει την κυριότητα. Αν ο νομοθέτης ήθελε να προσδώσει αναδρομική δύναμη στον νόμο και να καταλάβει και τις σωζόμενες προίκες των γάμων που ήδη έχουν λυθεί, θα το όριζε ρητώς, όπως έγινε και με το νόμο 3227/1924 με τον οποίο ρυθμίστηκε όμοιο θέμα αποδόσεως προικώων, με το άρθρο 5 αυτού, όπου γίνεται λόγος περί εφαρμογής των διατάξεων αυτού και επί γάμων ήδη λυθέντων, και αξιώσεων αποδόσεως προικός, νομοθετικό καθεστώς που ήταν γνωστό στον νομοθέτη των πιο πάνω διατάξεων. Κατ` ακολουθία των εκτεθέντων, το Εφετείο που δίκασε, απορρίχαν ως μη νόμιμο, με επικύρωση της Πρωτόδικης αποφάσεως, την ένδικη αγωγή, με την οποία η αναιρεσείουσα ζήτησε την απόδοση σ`αυτή του αναφερόμενου στην αγωγή αυτή και σωζομένου προικώου ακινήτου, του οποίου είχε μεταβιβασθεί η κυριότητα στον αναιρεσίβλητο σύζυγο, ο οποίος δεν είχε καταβάλει την αποτίμησή του από 60.000 δρχ., μετά την κατά το έτος 1972, λύση του γάμου τους, με την υπ`αριθ. 16050/1972 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία έγινε αμετάκλητη, δεν παραβίασε τις προπαρατεθείσες διατάξεις και οι παραπεμφθέντες στο δικαστήριο τούτο σε ολομέλεια, δεύτερος και τρίτος λόγοι αναιρέσεως, με τους οποίους τα αντίθετα υποστηρίζονται, πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.

πηγή: http://lawdb.intrasoftnet.com/nomos

Δικηγορικό Γραφείο "Δημήτριος Χ. Καραγιάννης", Θεσσαλονίκη - Αθήνα