Στις περιπτώσεις διατροφών, οι ΔΟΥ πρέπει υποχρεωτικά να γνωστοποιούν την πλήρη περιουσιακή κατάσταση των υπόχρεων προς διατροφή προσώπων

Στις περιπτώσεις διατροφών, οι ΔΟΥ πρέπει υποχρεωτικά να γνωστοποιούν την πλήρη περιουσιακή κατάσταση των υπόχρεων προς διατροφή προσώπων, προκειμένου να μπορεί να καθοριστεί το ύψος της, υπογραμμίζει σε εγκύκλιό του ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γ.Παντελής, προς τους Εισαγγελείς Εφετών και Πρωτοδικών της χώρας. Ο εισαγγελικός λειτουργός, ερμηνεύοντας τον Ποινικό Κώδικα, τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, καθώς και το Ν. 3842/2010, επισημαίνει ότι η γνωστοποίηση από τις ΔΟΥ των σχετικών με την περιουσιακή κατάσταση πληροφοριών των υπόχρεων προς διατροφή προσώπων, προκειμένου να καθορισθεί το ύψος της -κατόπιν παραγγελίας του αρμοδίου εισαγγελέα Πρωτοδικών- είναι υποχρεωτική και σε περίπτωση άρνησης, οι αρμόδιοι υπάλληλοι έχουν ποινική ευθύνη.

Συγκεκριμένα, η ποινική ευθύνη ανάγεται στην άρνηση υπαλλήλου να υλοποιήσει νόμιμο αίτημα πολίτη ή στην άρνησή του που αποσκοπεί στο να προσπορίσει στον ίδιο ή σε άλλο, τρίτο πρόσωπο, παράνομο όφελος. Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα (άρθρα 169 και 259) η άρνηση αυτή τιμωρείται με ποινή φυλάκισης από 6 μήνες έως 2 έτη. Όπως επισημαίνει ο κ. Παντελής, αυτή η εγκύκλιος (7/2012) εκδόθηκε καθώς παρατηρείται το φαινόμενο οι αρμόδιες ΔΟΥ να γνωστοποιούν μόνο τα εισοδήματα των υπόχρεων διατροφής προσώπων και όχι τα άλλα περιουσιακά τους στοιχεία (όπως ακίνητα κ.λπ.) με αποτέλεσμα «να μην αποτυπώνεται η πραγματική οικονομική κατάσταση των υπόχρεων προς διατροφή προσώπων και τελικά ο ορθός καθορισμός του ύψους της, ή και να αρνούνται ρητά, υποστηρίζοντας ότι η γνωστοποίηση των εν λόγω στοιχείων επιτρέπεται μόνο όταν η αιτούμενη διατροφή αφορά τον έναν από τους πρώην συζύγους και όχι άλλα πρόσωπα». Όμως, η αρνητική αυτή στάση των υπαλλήλων των ΔΟΥ, καταλήγει ο αντεισαγγελέας, είναι «αυθαίρετη».

Αναλυτικότερα, το πλήρες κέιμενο της εν λόγω εγκυκλίου έχει ως εξής: "Κατά τη διάταξη του άρθρου 25 παρ.4 εδ.β" Ν.1756/1988 «Περί Κώδικα Οργανισμού δικαστηρίων και κατάστασης των δικαστικών λειτουργών» ο εισαγγελέας πρωτοδικών δικαιούται να παραγγέλλει στις υπηρεσίες του δημοσίου, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των οργανισμών κοινής ωφέλειας και όλων γενικά των επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα, να παραδώσουν έγγραφα ή να χορηγήσουν αντίγραφα τους, όταν το ζητήσουν νομικά ή φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωμα ή έννομο συμφέρον, εκτός αν πρόκειται για έγγραφα από αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 261 του Κ.Π.Δ. Περαιτέρω κατά τη διάταξη του άρθρου 1445 Α.Κ., ο καθένας από τους πρώην συζύγους είναι υποχρεωμένος να δίνει στον άλλο ακριβείς πληροφορίες για την περιουσία του και τα εισοδήματά του, εφόσον είναι χρήσιμες για τον καθορισμό του ύψους της διατροφής. Με αίτηση ενός από τους πρώην συζύγους, που διαβιβάζεται μέσω του αρμόδιου εισαγγελέα, ο εργοδότης, η αρμόδια υπηρεσία και ο αρμόδιος οίκόνομικός έφορος είναι υποχρεωμένοι να δίνουν κάθε χρήσιμη πληροφορία για την περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου και προπάντων για τα εισοδήματά του. Τέλος κατά το άρθρο 51 παρ.7α Ν.3842/2010 κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η χορήγηση στοιχείων ακινήτων των φορολογουμένων και στις περιπτώσεις που ορίζονται από το άρθρο 1445 Α.Κ. Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι η γνωστοποίηση από τις Δ.Ο.Υ. των σχετικών με την περιουσιακή κατάσταση των υποχρεών προς διατροφή προσώπων πληροφοριών, προκειμένου να καθορισθεί το ύψος της, κατόπιν παραγγελίας του αρμοδίου εισαγγελέα Πρωτοδικών, είναι υποχρεωτική και σε περίπτωση άρνησης οι αρμόδιοι υπάλληλοι υπέχουν ποινική ευθύνη (παράβαση του άρθρο 169 Π.Κ. και υπό προϋποθέσεις του άρθρου 259 Π.Κ.). Παρατηρείται, όμως το φαινόμενο οι αρμόδιες Δ.Ο.Υ. να γνωστοποιούν μόνο τα εισοδήματα των υποχρέων διατροφής προσώπων και όχι τα λοιπά περιουσιακά τους στοιχεία (όπως ακίνητα κλπ.). με αποτέλεσμα να μην αποτυπώνεται η πραγματική οικονομική κατάσταση των υποχρέων προς διατροφή προσώπων και εν τέλει ο ορθός καθορισμός του ύψους της, ή και να αρνούνται ρητά υποστηρίζοντας ότι η γνωστοποίηση των εν λόγω στοιχείων επιτρέπεται μόνο όταν η αιτούμενη διατροφή αφορά τον έναν από τους πρώην συζύγους και όχι άλλα πρόσωπα. Η θέση αυτή όμως δεν στηρίζεται σε διάταξη νόμου, αλλά είναι αυθαίρετη, δεδομένου ότι για την ταυτότητα του νομικού λόγου οι πιο πάνω διατάξεις έχουν εφαρμογή σε κάθε περίπτωση που ζητείται διατροφή καθ' όσον διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατόν από τα δικαστήρια να καθορίσουν το ύψος της. Κατόπιν τούτου παρακαλούμε όπως συστήσετε στους εισαγγελείς Πρωτοδικών της περιφέρειας σας να μνημονεύουν στις παραγγελίες που απευθύνουν προς τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. για τη γνωστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων των υποχρεών προς διατροφή προσώπων και τις προμνησθείσες διατάξεις, ώστε το φαινόμενο αυτό να εξαλειφθεί."

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη – Αθήνα