Υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος Κατσέλη, νόμος 3869/2010) - Εξαιρείται της εκποιήσεως διαμέρισμα και αποθήκη συνιδιοκτησίας του αιτούντος σε ποσοστό 50% - Ρύθμιση οφειλής για προσημειούχο δανειστή και απαλλαγή του οφειλέτη από τους λοιπούς δανειστές (Ειρηνοδικείο Ρόδου, αριθμός απόφασης 3/2012).

Περιληψη: Ρυθμίσεις οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων. Υπαγωγή στο Ν.3869/2010. Προϋποθέσεις. Τα εισοδήµατα της συζύγου ενδιαφέρουν για να καθοριστεί η συνεισφορά της στις οικογενειακές δαπάνες και να εκτιµηθεί το περίσσευμα που μπορεί να διαθέτει ο οφειλέτης για την αποπληρωµή των οφειλών του. Πρώτη κατοικία. Εξαιρείται της εκποιήσεως διαμέρισμα και αποθήκη συνιδιοκτησίας του αιτούντος σε ποσοστό ½, εφόσον η αξία τους δεν υπερβαίνει ο προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας προσαυξημένο κατά 50%. Ρύθμιση οφειλής για προσημειούχο δανειστή και απαλλαγή του οφειλέτη από τους λοιπούς δανειστές.

[...] Ο αιτών, επικαλούμενος με την αίτηση του ότι έχει περιέλθει σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών του, ζητεί τη διευθέτησή τους από το δικαστήριο κατά το προτεινόμενο από αυτόν σχέδιο, ώστε να επέλθει η μερική απαλλαγή του από κάθε τυχόν υφιστάμενο υπόλοιπο των χρεών του έναντι τον πιστωτών του που περιλαμβάνονται στην υποβληθείσα από αυτόν κατάσταση. Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η κρινομένη αίτηση, εισάγεται αρμόδια και παραδεκτά ενώπιον αυτού του δικαστηρίου της περιφέρειας της κατοικίας του αιτούντος κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρ. 3 ν.3869/2010). Για το παραδεκτό της έχει προσκομισθεί νομίμως η βεβαίωση η προβλεπόμενη από το άρθρο 2 παρ. 2 του ν, 3869/2010, περί αποτυχίας της απόπειρας εξωδίκου συμβιβασμού (βλ. την από 30-5-2011 βεβαίωση του δικηγόρου Ρόδου Α. Ντάλια) καθώς και υπεύθυνη δήλωση του ιδίου (αιτούντος) για την ορθότητα και πληρότητα των καταστάσεων: α) της περιουσίας του και των εισοδημάτων του ιδίου και της συζύγου του β) των πιστωτών και των απαιτήσεων τους κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα καθώς και της μη υπάρξεως μεταβιβάσεων εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων του κατά την τελευταία τριετία. Περαιτέρω, από την αυτεπάγγελτη έρευνα του Δικαστηρίου και τηρούμενα αρχεία, προέκυψε ότι δεν εκκρεμεί άλλη σχετική αίτηση του αιτούντος, ούτε έχει εκδοθεί προγενεστέρως απόφαση για τη διευθέτηση των οφειλών του με απαλλαγή του από υπόλοιπα χρεών (άρθρ. 13 παρ. 2 ν.3869/2010). Περαιτέρω, η εν λόγω αίτηση είναι ορισμένη και νόμιμη (όσον αφορά τη ρύθμιση των δόσεων προς τις πιστώτριες και τον χρόνο και τρόπο καταβολής τους), παρά τους αντίθετους ισχυρισμούς των πιστωτριών (για το ορισμένο της αίτησης, βλ. σχετ. Δ. Μακρής: «Κατ` άρθρο ερμηνεία του Ν.3869/2010», έκδοση 2010, σελ. 78, Αθ. Γ. Κρητικός: «Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις», έκδοση 2010, σελ. 64, 66). Εφόσον δεν επιτεύχθηκε δικαστικός συμβιβασμός μεταξύ του αιτούντος και των πιστωτών του, πρέπει η αίτηση να ερευνηθεί περαιτέρω και ως προς την ουσιαστική βασιμότητα της. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 «Φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα και έχουν περιέλθει, χωρίς δόλο, σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών τους (εφεξής οφειλέτες) δικαιούνται να υποβάλουν στο αρμόδιο δικαστήριο την αίτηση που προβλέπεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 4 για τη ρύθμιση των οφειλών αυτών και απαλλαγή». Σύμφωνα με το σκοπό του νόμου, στη ρύθμιση του νόμου υπάγονται μόνο φυσικά πρόσωπα, και μάλιστα πρόσωπα που δεν ασκούν αυτοτελή αυτονομική δραστηριότητα, που να τους προσδίδει την ιδιότητα του εμπόρου. Προσθέτως, υπάγονται και όσοι ήταν έμποροι, έπαψαν όμως την εμπορία ή την οικονομική τους δραστηριότητα χωρίς κατά την παύση αυτή να έχουν παύσει τις πληρωμές τους (άρθρ 2 παρ. 3 του ΠτΚ). Από τη ρύθμιση του νόμου αποκλείονται τα φυσικά πρόσωπα που έχουν πτωχευτική ικανότητα. Κατά τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 1 του ΠτΚ (Ν. 3588/2007) πτωχευτική ικανότητα έχουν οι έμποροι. Σύμφωνα με τo αρθρ. 1 του ΕμπΝ και τη διδασκαλία του εμπορικού δικαίου έμπορος είναι ο κατά σύνηθες επάγγελμα ασκών εμπορικές πράξεις. Οι έμποροι επομένως για τους οποίους μάλιστα βάσει του άρθρου 8 παρ. 2 του Διατάγματος περί αρμοδιότητος των εμποροδικείων ισχύει το τεκμήριο της εμπορικότητας, σύμφωνα με το οποίο όλες οι συναλλαγές που γίνονται από τον έμπορο τεκμαίρεται ότι γίνονται χάριν της εμπορίας του αποκλείονται από την εφαρμογή του νόμου. Γι` αυτούς, σε περίπτωση αδυναμίας εκπληρώσεως των ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων τους κατά τρόπο γενικά και μόνιμο (παύση πληρωμών), ισχύουν οι ρυθμίσεις του ΠτΚ και όχι αυτές του ν.3869/2010. Επομένως, κρίσιμο διάστημα για την εφαρμογή ή μη του νόμου, αποτελεί η ιδιότητα του αιτούντος οφειλέτη ως εμπόρου ή μη, βασικά, κατά τον χρόνο υποβολής της αιτήσεως (Αθ. Κρητικός Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων ν. 3869/2010 σελ. 39). Επειδή από την ένορκη κατάθεση της μάρτυρος του αιτούντος (οι καθ’ ων η αίτηση δεν εξέτασαν μάρτυρα), που δόθηκε ενώπιον του ακροατηρίου του Δικαστηρίου τούτου και περιέχεται στα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά, καθώς και από όλα τα έγγραφα που προσκομίζουν και επικαλούνται οι διάδικοι, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο αιτών, οδηγός ταξί, κάτοικος Ρόδου, είναι παντρεμένος και έχει μία κόρη η οποία σπουδάζει. Η σύζυγος του είναι εκτελωνίστρια, το δε ετήσιο οικογενειακό εισόδημα τους ανέρχεται στο ποσό των 45.288,18 ευρώ (βλ. φορολογική δήλωση οικ. έτους 2010). Ο αιτών κατά το παρελθόν ασχολείτο με το εμπόριο ποτών και μετείχε στην εταιρεία με την επωνυμία «Κ. Ο.Ε.» ως ομόρρυθμος εταίρος από την οποία αποχώρησε το έτος 2005 (βλ. υπ’ αριθμ. 366/4-8-2005 τροποποίηση καταστατικού της ομόρρυθμης εταιρείας «Κ. Ο.Ε.») και μέχρι το έτος 2008 διαχειριζόταν καφέ - μπάρ στην Π., στην Ρόδο. Στις 31-12-2008 διέκοψε την άσκηση του επαγγέλματος του (βλ. υπ΄αριθμ. 12636/6-9- 2009 απόφαση διαγραφής από τα μητρώα του Ο.Α.Ε.Ε.), το έτος δε 2009 ήταν άνεργος, κατέχοντας σχετική κάρτα του ΟΑΕΔ (βλ. την υπ’ αριθμ. πρωτ. 301206/02/2012/8488 βεβαίωση του ΟΑΕΔ), κατά το χρόνο παύσεως της εμπορίας του δεν είχε περιέλθει σε κατάσταση παύσεως των πληρωμών του όπως προκύπτει από τις καταβολές του έναντι της οφειλής του προς την πρώτη πιστώτρια (βλ. το από 3-2-2012 έγγραφο της Τράπεζας E. Α.Ε) και από το έτος 2010 εργάζεται σαν οδηγός ταξί με καθαρό ετήσιο εισόδημα το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 4.915,83 ευρώ (βλ. την βεβαίωση αποδοχών της Α. Χ. από 3-5-2010 έως 31-12-2010) και καθαρό ετήσιο εισόδημα της συζύγου του το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 40.372,35 ευρώ (βλ. φορολογική δήλωση οικ. έτους 2010). Τα εισοδήµατα της συζύγου ενδιαφέρουν για να καθοριστεί η συνεισφορά της στις οικογενειακές δαπάνες και να εκτιµηθεί το περίσσευμα που μπορεί να διαθέτει ο οφειλέτης για την αποπληρωµή των οφειλών του (βλ. Κρητικός Ρύθµιση των οφειλών υπερχρεωµένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις ΝΟΜΟΣ 3869/2010).

Ο αιτών εκτός του παραπάνω ακινήτου δεν διαθέτει άλλα περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα ή καταθέσεις) και έχει περιέλθει χωρίς δική του υπαιτιότητα σε μόνιμη και διαρκή αδυναμία να πληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές οφειλές του, οι οποίες δεν έχουν αναληφθεί το τελευταίο έτος πριν από την υποβολή της υπό κρίση αίτησης, απορριπτόμενου ως αβάσιμου του ισχυρισμού της δεύτερης πιστώτριας περί δολίας περιέλευσης του αιτούντος σε αδυναμία πληρωμής. Πιστωτές του αιτούντος είναι οι παρακάτω προς τους οποίους αυτός έχει τις εξής αντίστοιχα οφειλές: 1) Τράπεζα E. Α.Ε.: α) από την με αριθμό .....................28-3-2007 σύμβαση στεγαστικού δανείου ποσού 174.361,82 ευρώ, β) από την με αριθμό ......................../28-3-2007 σύμβαση στεγαστικού δανείου ποσού 228.165,67 ευρώ, γ) από την με αριθμό .............................. σύμβαση χορήγησης πιστωτικής κάρτας ποσού 9.503,98 ευρώ, δ) από την με αριθμό..........................σύμβαση χορήγησης πιστωτικής κάρτας ποσού 8.461,93 ευρώ και ε) από την με αριθμό 6019760820731540 σύμβαση χορήγησης πιστωτικής κάρτας ποσού 13.651,41 ευρώ, 2) Α. ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε: από την με αριθμό σύμβαση πίστωσης 4584/29-3-1995 της «Κ. Ο.Ε.» ως εγγυητής ποσού 142.882,02 ευρώ και 3) Τράπεζα M. BANK A.E.: από την με αριθμό MG728200173 σύμβαση προσωπικού καταναλωτικού δανείου ποσού 59.850,60 ευρώ. Έτσι οι συνολικές οφειλές του αιτούντος προς τους πιστωτές του ανέρχονται στο ποσό των 636.877,43 ευρώ. Ο αιτών είναι κύριος ενός διαμερίσματος (μεζονέτας) κατά ποσοστό ½ εξ αδιαιρέτου, που βρίσκεται στην πόλη της Ρόδου επί της οδού Σ., με στοιχείο πίνακα Α4, αποτελούμενο από ισόγειο και Α΄ όροφο, επιφανείας ισογείου 66,50 τ.μ., τμ. και πρώτου ορόφου 66,50, συνολικής επιφανείας 133 τ.μ., με αποθήκη η οποία ευρίσκεται στον υπόγειο χώρο της ανωτέρω οικοδομής, με στοιχείο πίνακα Υ4 επιφανείας 66,50, όγκου 199,50 και ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 41,77 %0, το οποίο αποτελεί και την κύρια κατοικία του ιδίου και της συζύγου του. Η εμπορική αξία του ακινήτου αυτού ανέρχεται στο ποσό των 240.000 ευρώ η μεζονέτα και στο ποσό των 36.000 ευρώ η αποθήκη και ο αιτών με την αίτησή του ζήτησε να εξαιρεθεί από την εκποίηση. Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, τα περιουσιακά στοιχεία του αιτούντος δεν είναι επαρκή για την ικανοποίηση των πιστωτριών τραπεζών, συνεπώς το Δικαστήριο πρέπει να προβεί σε ρύθμιση μηνιαίων καταβολών από τα εισοδήματα του για χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών προς μερική εξόφληση των οφειλών του. Η κάθε μηνιαία καταβολή πρέπει να οριστεί στο ποσό των 409,65 ευρώ σε 48 μηνιαίες άτοκες δόσεις (άρθρο 6 παρ.3 του ν.3869/2010) συμμέτρως διανεμόμενο μεταξύ των πιστωτών του. Ειδικότερα στην Τράπεζα E. Α.Ε. της οποίας η συνολική απαίτηση ανέρχεται σε ποσοστό 68,17% επί του συνόλου των απαιτήσεων ο αιτών θα είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει μηνιαίως για χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών το ποσό των διακοσίων εβδομήντα εννέα ευρώ και είκοσι έξι λεπτών (279,26) ευρώ. Στην Α. ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. της οποίας η συνολική απαίτηση ανέρχεται σε ποσοστό 22,43% επί του συνόλου των απαιτήσεων ο αιτών θα είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει μηνιαίως για χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών το ποσό των ενενήντα ένα ευρώ και ογδόντα εννέα λεπτών (91,89) ευρώ. Στην M. BANK A.E. της οποίας η συνολική απαίτηση ανέρχεται σε ποσοστό 9,40% επί του συνόλου των απαιτήσεων ο αιτών θα είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει μηνιαίως για χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών το ποσό των τριάντα οκτώ ευρώ και πενήντα λεπτών (38,50). Το διαμέρισμα και η αποθήκη ιδιοκτησίας του αιτούντος κατά ποσοστό ½ εξ αδιαιρέτου, που χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, δεν υπερβαίνει το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά 50% και αυτό πρέπει να εξαιρεθεί από την εκποίηση. Το συγκεκριμένο ακίνητο είναι βεβαρημένο με εμπράγματη ασφάλεια υπέρ της Α. ΤΡΑΠΕΖΑΣ Α.Ε και συγκεκριμένα με προσημείωση υποθήκης για το δάνειο που αναφέρεται στην αίτηση και από το οποίο ο αιτών οφείλει το συνολικό ποσό των 142.882,02 ευρώ. Η προνομιακή ικανοποίηση της πιστώτριας αυτής, θα γίνει μέχρι το ποσό των 117.300 ευρώ, του 85% της εμπορικής αξίας της κατοικίας του αιτούντος απαλλασσομένου του υπολοίπου των χρεών του με την τήρηση και αυτής της ρύθμισης με μηνιαίες καταβολές επί 15 έτη, ποσού 651,67 ευρώ που θα αρχίσουν την 23 του Μαρτίου του έτους 2014, δηλαδή μετά την παρέλευση δύο ετών από τη δημοσίευση της παρούσας, καθόσον κρίνεται ότι στον αιτούντα πρέπει να παρασχεθεί περίοδος χάριτος διάρκειας δύο ετών. Η καταβολή των δόσεων αυτών θα γίνει χωρίς ανατοκισμό με το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που θα ισχύει κατά τον χρόνο της αποπληρωμής, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος. Ως προς τις υπόλοιπες απαιτήσεις των πιστωτριών κατά το μέρος που δεν καλύφθηκαν από τις 4ετείς καταβολές μετά την εξάντληση του ποσού των 117.300 ευρώ του 85% της εμπορικής αξίας της κατοικίας για την προνομιακή ικανοποίηση της εμπραγμάτως ασφαλισμένης απαιτήσεως της Α. ΤΡΑΠΕΖΑΣ Α.Ε δεν μπορεί να ικανοποιηθεί και απαλλάσσεται ο αιτών. Κατ` ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση ως βάσιµη και στην ουσία της και να ρυθµιστούν τα χρέη του αιτούντος µε σκοπό την απαλλαγή του, µε την τήρηση των όρων της ρύθµισης, εξαιρουµένης της εκποίησης της κύριας κατοικίας του, σύµφωνα µε όσα ειδικότερα ορίζονται στο διατακτικό. Δικαστική δαπάνη δεν επιδικάζεται σύµφωνα µε το άρθρο 8 παρ.6 του ν.3869/2010.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ: Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων. Δέχεται την αίτηση. Καθορίζει τις μηνιαίες επί μία τετραετία καταβολές του αιτούντος προς τους πιστωτές του στο ποσό των τετρακοσίων εννέα ευρώ και εξήντα πέντε λεπτών (409,65), το οποίο θα διανέμεται συμμετρικά μεταξύ τους κατά τα ποσά που αναφέρονται στο σκεπτικό και το οποίο θα καταβάλλεται μέσα στο πρώτο τριήμερο κάθε μήνα, αρχής γενομένης από τον πρώτο μετά τη δημοσίευση της απόφασης μήνα. Εξαιρεί της εκποίησης την κύρια κατοικία του αιτούντος, δηλαδή το διαμέρισμα του (μεζονέτα) κατά ποσοστό ½ εξ αδιαιρέτου, που βρίσκεται στην πόλη της Ρόδου επί της οδού Σ., με στοιχείο πίνακα Α4, αποτελούμενο από ισόγειο και Α΄ όροφο, επιφανείας ισογείου 66,50 τ.μ., τμ. και πρώτου ορόφου 66,50, συνολικής επιφανείας 133 τ.μ., με αποθήκη η οποία ευρίσκεται στον υπόγειο χώρο της ανωτέρω οικοδομής, με στοιχείο πίνακα Υ4 επιφανείας 66,50 τ.μ. Επιβάλλει στον αιτούντα την υποχρέωση να καταβάλλει για τη διάσωση της κατοικίας του το συνολικό ποσό των εκατόν δέκα επτά χιλιάδων κα τριακοσίων ευρώ (117.300 ευρώ), που θα καταβληθεί, σε μηνιαίες καταβολές ποσού εξακοσίων πενήντα ένα ευρώ και εξήντα επτά λεπτών (651,67) επί 180 μήνες, το οποίο θα διανέμεται προνομιακά στην Α. ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. Οι καταβολές αυτές θα είναι έντοκες, χωρίς ανατοκισμό, με το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με σταθερό επιτόκιο, που θα ισχύει κατά το χρόνο αποπληρωμής, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, θα αρχίσουν την 1η ημέρα του πρώτου μήνα δύο χρόνια μετά τη δημοσίευση της παρούσας απόφασης και θα διαρκέσουν επί δεκαπέντε έτη.

πηγή: lawdb.intrasoftnet.com/nomos

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης και Συνεργάτες, Δικηγορικό Γραφείο, Θεσσαλονίκη - Αθήνα