Υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος Κατσέλη, νόμος 3869/2010) - Απόρριψη ένστασης τράπεζας περί περιέλευσης με δόλο σε αδυναμία πληρωμής, διότι η αιτούσα προέβαινε σε συνεχή δανεισμό μολονότι γνώριζε την αδυναμία της να ανταποκριθεί (Ειρηνοδικείο Πατρών, αριθμός απόφασης 5/2012).

Περίληψη: Ρυθμίσεις οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων. Υπαγωγή στο ν.3869/2010. Περίπτωση οφειλέτριας - δημοσίας υπαλλήλου (καθηγήτριας μέσης εκπαίδευσης) για την οποία πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής στη ρύθμιση του ν.3869/2010. Απουσία ακινήτου που χρησιμεύει ως κύρια κατοικία. Απουσία εμπραγμάτων εξασφαλίσεων - οφειλές από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Ένσταση τράπεζας περιέλευσης με δόλο σε αδυναμία πληρωμής, διότι η αιτούσα προέβαινε σε συνεχή δανεισμό μολονότι γνώριζε την αδυναμία της να ανταποκριθεί. Απόρριψη ένστασης. Ισχυρισμός τράπεζας περί καταχρηστικής επιδίωξης διαγραφής του χρέους χωρίς να προκύπτει μεταβολή της οικονομικής της κατάστασης. Απόρριψη ισχυρισμού. Μηνιαίο εισόδημα 1.200,00 ευρώ περίπου, από το οποίο το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων παρακρατεί 224,14 ευρώ. Ρύθμιση οφειλών ύψους 123.667,92 ευρώ σε 48 δόσεις των 500 ευρώ εκάστη. Κατόπιν ρύθμισης του χρέους καλείται να καταβαλει το ποσό των 24.000,00 ευρώ (διαγραφή χρέους 99.667,92 ευρώ, ή 80,59%).

[...] Με την κρινόμενη αίτηση η αιτούσα επικαλούμενη έλλειψη πτωχευτικής ικανότητας και μόνιμη αδυναμία πληρωμής των ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών της προς τους πιστωτές, που αναφέρονται στην περιεχόμενη στην αίτηση αναλυτική κατάσταση, ζητά, τη ρύθμιση των χρεών της, σύμφωνα με το σχέδιο διευθέτησης που υποβάλλει και αφού ληφθούν υπόψη η περιουσιακή και οικογενειακή της κατάσταση που εκθέτει αναλυτικά, με σκοπό την απαλλαγή της απ` αυτά. Με το παραπάνω περιεχόμενο η αίτηση, η οποία είναι πλήρως ορισμένη, αρμόδια φέρεται για συζήτηση στο δικαστήριο αυτό, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας των αρθ. 741 επ. ΚΠολΔ (άρθρο 3 ν.3869/2010), εφόσον για το παραδεκτό της : α) τηρήθηκε η προδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού με τη διαμεσολάβηση προσώπου απ` αυτά που έχουν σχετική εξουσία από το νόμο (βλ. αρθ. 2 ν.3869/2010), ο οποίος απέτυχε όπως βεβαιώνεται από το διαμεσολαβητή δικηγόρο Πατρών ... , β) κατατέθηκε μέσα στην εξάμηνη προθεσμία του αρθ. 2 παρ. 1 ν. 3869/2010 από την αποτυχία του εξωδικαστικού συμβιβασμού και γ) δεν εκκρεμεί άλλη αίτηση της αιτούσας για ρύθμιση των χρεών της στο Δικαστήριο αυτό ή άλλο Ειρηνοδικείο της χώρας, ούτε έχει απορριφθεί προγενέστερη αίτηση της για ουσιαστικούς λόγους, όπως διαπιστώθηκε μετά από αυτεπάγγελτο έλεγχο κατ` αρθ. 13 παρ. 2, (βλ. σχετικές βεβαιώσεις των Γραμματέων του Δικαστηρίου αυτού και του Ειρηνοδικείου Αθηνών). Παραδεκτά εισάγεται προς συζήτηση μετά: α) την εμπρόθεσμη και νομότυπη κλήτευση των μετεχόντων πιστωτών και επίδοση σ` αυτούς των έγγραφων του αρθ. 5 παρ. 1 ν.3869/2010 β) την εμπρόθεσμη κατάθεση στη γραμματεία του δικαστηρίου αυτού των εγγράφων του αρθ. 4 παρ. 2 και 4 ν.3869/2010 (βεβαίωσης αποτυχία του εξωδικαστικού συμβιβασμού, υπεύθυνης δήλωσης για την ορθόιηια και πληρότητα των καταστάσεων κλπ) και γ) την αποτυχία του δικαστικού συμβιβασμού, δοθέντος ότι δεν έχει γίνει δεκτό το σχέδιο διευθέτησης οφειλών από όλους τους συμμετέχοντες πιστωτές (βλ. τις έγγραφες τους απαντήσεις τους). Παραπέρα η αίτηση είναι νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1, 4, 8, 9 και 11 του ν.3869/2010 καθόσον, με βάση τα εκτιθέμενα σ` αυτή περιστατικά, συντρέχουν οι προϋποθέσεις υπαγωγής της αιτούσας στη ρύθμιση του νόμου εφόσον πρόκειται για φυσικό πρόσωπο, στερούμενο πτωχευτικής ικανότητας, τα χρέη της δεν περιλαμβάνονται στα εξαιρούμενα της ρύθμισης και έχει η δη περιέλθει σε κατάσταση μόνιμης αδυναμίας πληρωμής των ληξιπρόθεσμων χρεών του. Επομένως, η αίτηση πρέπει να εξεταστεί παραπέρα ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα, σαν να ήταν παρόντες οι 2η,5η 7η 9η 10η, 11η, 12η και 14η από τους καθών μετέχοντες (αρθ. 754 παρ. 2 ΚΠολΔ), οι οποίοι αν και κλητεύτηκαν για τη σημερινή δικάσιμο δεν εμφανίστηκαν στη δίκη ( βλ. τις 1977β`/28-3-11, 1996β 1998β", 1999β`, 2000β`, 2001β/29-3-11, 2005β, 2006β`/30-3-11 εκθέσεις επίδοσης του δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Αθηνών ............), και το Δικαστήριο να προχωρήσει στη συζήτηση της υπόθεσης σαν να ήταν όλοι οι διάδικοι παρόντες, μετά την καταβολή των νομίμων τελών της συζήτησης. Από την ένορκη κατάθεση του μάρτυρα απόδειξης και τα έγγραφα, που παραδεκτά και νόμιμα προσκομίζουν και επικαλούνται οι διάδικοι, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα: Η αιτούσα έχει γεννηθεί το 1968, είναι άγαμη (βλ. το 123053/10 πιστοποιητικό του Δημάρχου Πατρέων). Εργάζεται ως καθηγήτρια μέσης εκπαίδευσης σε Λύκειο της Πάτρας και οι μηνιαίες αποδοχές της ανέρχονταν τον Οκτώβριο του 2001 σε 1.200 περίπου ευρώ, από το οποίο ποσό της παρακρατείται μηνιαία το ποσό των 224,14 ευρώ για την εξυπηρέτηση δανείου από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο δεν περιλαμβάνεται στη ρύθμιση (βλ. μισθοδοτική κατάσταση), με προοπτική περαιιέρω μείωσης μετά την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου. Άλλη πηγή εισοδήματος πέραν του μισθού της δεν έχει η αιτούσα, η δε οικονομική της αυτή κατάσταση δεν αναμένεται να βελτιωθεί. Οι οικογενειακές της δαπάνες περιορίζονται σ` αυτές που απαιτούνται για την ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών της ίδιας.

Σε χρόνο προγενέστερο του έτους από την κατάθεση της ένδικης αίτησης είχε αναλάβει τα παρακάτω χρέη, τα οποία κατά πλάσμα του νόμου, θεωρούνται με την κοινοποίηση της αίτησης ληξιπρόθεσμια και υπολογίζονται με την τρέχουσα αξία τους κατά το χρόνο κοινοποίησης της αίτησης (βλ. σε Κρητικό «Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων» σελ. 99). 1) Από την 1n καθής μετέχουσα τράπεζα, της έχει χορηγηθεί καταναλωτικό δάνειο η οφειλή της από το οποίο ανέρχεται σε 15.908,89 ευρώ. 2) Από τη 2η καθής μετέχουσα εταιρεία, της έχει χορηγηθεί δάνειο μέσω πιστωτικής κάρτας, η οφειλή της από το οποίο ανέρχεται σε 1.982,81 ευρώ. 3) Από την 3η καθής μετέχουσα τράπεζα, της έχει χορηγηθεί δάνειο μέσω πιστωτικής κάρτας, η οφειλή της από το οποίο ανέρχεται σε 3.634,72 ευρώ. 4) Από την 4π καθής μετέχουσα τράπεζα, της έχουν χορηγηθεί δύο καταναλωτικά δάνεια η οφειλή της από τα οποία ανέρχεται, κατά το χρόνο της κοινοποίησης της αίτησης σε 6.354,02 ευρώ. 5) Από την 5η καθής μετέχουσα τράπεζα, της έχουν χορηγηθεί δύο δάνεια μέσω πιστωτικής κάρτας, η οφειλή της από τα οποία ανέρχεται, σε 5.916,06 ευρώ. 6) Από την 6η καθής μετέχουσα τράπεζα, της έχουν χορηγηθεί δύο δάνεια μέσω πιστωτικής κάρτας, η οφειλή της από τα οποίο ανέρχεται, σε 4.876,85 ευρώ. 7) Προς την 7η καθής μετέχουσα εταιρεία οφείλει από τρία καταναλωτικά δάνεια - πιστωτικές κάρτες που είχε από την τράπεζα «...................................», ως εκδοχέα των απαιτήσεων της το ποσό των 18.549,98 ευρώ. 8) Από την 8η καθής μετέχουσα τράπεζα, της έχουν χορηγηθεί δύο δάνεια, το ένα από τα οποία μέσω πιστωτικής κάρτας, η οφειλή της από τα οποία ανέρχεται, σε 22.317,14 ευρώ. 9) Στην 9η καθής μετέχουσα τηλεφωνική εταιρεία οφείλει από υπηρεσίες τηλεφωνία το ποσό των 826 ευρώ. 10) Στη 10η καθής μετέχουσα τηλεφωνική εταιρεία οφείλει από υπηρεσίες τηλεφωνία το ποσό των 316,72 ευρώ. 11) Στην 11η καθής μετέχουσα τηλεφωνική εταιρεία οφείλει από υπηρεσίες τηλεφωνία το ποσό των 522,92 ευρώ. 12) Προς τη 12η καθής μετέχουσα εταιρεία οφείλει από πέντε καταναλωτικά δάνεια - πιστωτικές κάρτες που είχε από τη τράπεζα «....................» και την τράπεζα ..............., ως εκδοχέα των απαιτήσεων τους το ποσό των 26.888,35 ευρώ. 13) Από τη 13η καθής μετέχουσα τράπεζα, της έχει χορηγηθεί δάνειο μέσω πιστωτικής κάρτας, η οφειλή της από το οποίο ανέρχεται σε 5.400,29 ευρώ. 14) Από τη 14η καθής μετέχουσα τράπεζα, της έχει χορηγηθεί καταναλωτικό δάνειο, η οφειλή της από το οποίο ανέρχεται σ 10.173,17 ευρώ. Για τα παραπάνω δάνεια, πλην αυτού προς την 4η καθής μετέχουσα τράπεζα δεν προσκομίστηκαν στοιχεία για το επιτόκιο ενήμερης οφειλής, ούτε για το υπόλοιπο της οφειλής της αιτούσας κατά το χρόνο κοινοποίησης της αίτησης στις πιστώτριες αυτές, που έγινε στις 28, 29 και 30-3-11 (βλ. τις σχετικές εκθέσεις επίδοσης) χρόνο κατά τον οποίο υπολογίζεται η αξία τους, αφού μέχρι τότε συνεχίζουν να εκτοκίζονται σύμφωνα με το αρθ.6 παρ.3 ν.3869/10. Το συνολικό ποσό των οφειλών της αιτούσας προς τις μετέχουσες πιστώτριες εταιρείας ανέρχεται σε 123.667,92 ευρώ. Η αιτούσα από το έτος 2009, έχει πάψει να υπηρετεί τα πιο πάνω δάνεια της, όπως προκύπτει από το ότι στη φορολογική της δήλωση του οικονομικού έτους 2010 δεν έχει δηλώσει κανένα ποσό για την τοκοχρεολυτική απόσβεση των δανείων αυτών (βλ πιν. 5 αριθ. 2ζ). Ετσι περιήλθε σε μόνιμη και διαρκή αδυναμία να πληρώνει τα ληξιπρόθεσμα χρέη της προς τις πιο πάνω πιστώτριες. Η αδυναμία της αυτή δεν οφείλεται σε δόλο, όπως προβάλλεται από την 8 πιστώτρια, σύμφωνα με την οποία προέβαινε σε συνεχή δανεισμό με σκοπό να συμπληρώνει το εισόδημα της, παρότι γνώριζε την αδυναμία της να εξοφλήσει τα δάνεια με βάση την οικονομική της δυνατότητα και έτσι περιέφερε τον εαυτό της σε κατάσταση υπερχρέωσης, καθόσον ο δόλος πρέπει να αναφέρεται στο μετά την ανάληψη του χρέους διάστημα και όχι στο χρόνο σύναψης της δανειακής σύμβασης, εκτός δε αυτού η πιστώτρια αυτή είχε τη δυνατότητα έρευνας της οικονομικής κατάστασης της αιτούσας και να αρνηθεί τη δανειοδότηση της, εφόσον ήταν αφερέγγυα. Επομένως η ένσταση αυτή της πιο πάνω πιστώτριας πρέπει ν` απορριφθεί ως αβάσιμη στην ουσία της. Ο ισχυρισμός της 13ης πιστώτριας ότι η αιτούσα ενήργησε καταχρηστικά, επειδή επιδιώκει τη διαγραφή του χρέους της χωρίς να προκύπτει μεταβολή της οικονομικής της κατάστασης και πραγματική αδυναμία πληρωμής, αποτελεί άρνηση της προϋπόθεσης της πραγματικής αδυναμίας πληρωμής των ληξιπρόθεσμων χρεών της, η οποία αποδείχθηκε σύμφωνα νιε τα παραπάνω, η δε υπαγωγή της στη ρύθμιση του ν.3869/10 δεν καθιστά την αίτηση της καταχρηστική, αφού αποτελεί άσκηση νομίμου δικαιώματος. Στα περιουσιακά στοιχεία της αιτούσας περιλαμβάνονταν ένα διαμέρισμα (βλ. δήλωση Ε9 του έτους 2005), το οποίο όμως έχει πουλήσει το έτος 2007 (βλ. το 36107/07 συμβόλαιο) σε χρόνο μεγαλύτερο της 3ετίας πριν την κατάθεση της αίτησης ρύθμισης, κατά τον οποίο δεν είχε περιέλθει σε κατάσταση μόνιμης πραγματικής αδυναμίας να εξυπηρετεί τα χρέη της.

Επομένως συντρέχουν στο πρόσωπο της αιτούσας οι προϋποθέσεις για την υπαγωγή της στη ρύθμιση του νόμου 3869/10 κα ειδικότερα αυτή του αρθ. 8 παρ. 2 και η ρύθμιση των χρεών της θα γίνει με μηνιαίες καταβολές απευθείας στους πιο πάνω πιστωτές από τα εισοδήματα της επί τετραετία, που θα αρχίζουν αμέσως από την κοινοποίηση προς αυτήν της απόφασης, από τις οποίες οι πιστωτές της θα ικανοποιηθούν συμμέτρως (αρθ. 8 παρ. 2 ν.3869/10). Όσον αφορά το ειδικότερο περιεχόμενο της ρύθμισης αυτής, όπως προαναφέρθηκε, μοναδικό εισόδημα της αιτούσας αποτελεί ο μισθός της, που ανέρχεται μηνιαία σε 1.200 ευρώ περίπου, από το οποίο ποσό της παρακρατείται μηνιαία το ποσό ιων 224,14 ευρώ για την εξυπηρέτηση δανείου από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, χωρίς να αναμένεται περαιτέρω βελτίωση των εισοδημάτων της, αντίθετα είναι βέβαιη η περαιτέρω μείωση τους μετά την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου, στις δε οικογενειακές της δαπάνες περιλαμβάνονται αυτές που απαιτούνται προς ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών της και μόνο. Συνεπώς στα πλαίσια της ρύθμισης αυτής οι καταβολές πρέπει να οριστούν στο ποσό των 500 ευρώ το μήνα, το οποίο βρίσκεται μέσα στις οικονομικές της δυνατότητες, με βάση το εισόδημα της. Με τον ορισμό των μηνιαίων καταβολών στο ποσό των 500 ευρώ ικανοποιούνται μερικώς οι απαιτήσεις των πιστωτριών, με ποσά αρκετά μικρότερα των απαιτήσεων τους. Όμως τα εισοδήματα της αιτούσας είναι περιορισμένα και δυσανάλογα με τα χρέη της, με συνέπεια να έχει εγκλωβιστεί στην υπερχρέωση. Έτσι, λόγω της ιδιαίτερα περιορισμένης αγοραστικής της δύναμης, δεν μπορεί να οριστεί μεγαλύτερο ποσό καταβολών ώστε να εξασφαλίζεται παράλληλα ένα ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης. Το συνολικό ποσό των οφειλών της ανέρχεται σε 123.667,92 ευρώ, από το οποίο με βάση τις παραπάνω απαιτήσεις κάθε πιστώτριας αναλογούν σ` αυτές τα παρακάτω ποσά : 1) στην 1η 64,32 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 15.908,89). 2) Στη 2η 8,02 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 1.982,81). 3) Στην 3η 14,70 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 3.634,72). 4) Στην 4η 25,69 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 6.354,02 ). 5) Στην 5η 23,92 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 5.916,06 ). 6) Στην 6η 19,72 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 4.876,85). 7) Στην 7η 75 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 18.549,98). 8) Στην 8η 90,23 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 22.317,14). 9) Στην 9η 3,34 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 826). 10) Στη 10η 1,28 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 316,72). 11) Στην 11η 2,11 ευρώ (500:123.667,92 Χ 522,92). 12) Στη 12η 108,71 ευρω (500: 123.667,92 Χ 26.888,35). 13) Στη 13η 21,83 ευρώ (500: 123.667,92 Χ 5.400,29). 14) Στη 14n 41,13 ευρώ (500:123.667,92 Χ 10.173,17). Κατά συνέπεια των παραπάνω πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση ως βάσιμη και στην ουσία της και να ρυθμιστούν τα χρέη της αιτούσας με σκοπό την απαλλαγή της με την τήρηση των όρων της ρύθμισης, σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζονται στο διατακτικό. Δικαστική δαπάνη δεν επιδικάζεται σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ. 6 του ν. 3869/2010.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ: Δικάζει ερήμην της δεύτερης, πέμπτης, έβδομης, ένατης, δέκατης, εντεκάτης, δωδέκατης, και δέκατης τέταρτης των καθών, κατ` αντιμωλία των λοιπών διαδίκων. Δέχεται την αίτηση. Ρυθμίζει τα χρέη της αιτούσας με μηνιαίες καταβολές προς την καθής επί μία τετραετία, οι οποίες θα αρχίζουν την 1η ημέρα του πρώτου μήνα μετά την κοινοποίηση προς αυτήν της απόφασης, ποσού στην 1η καθής μετέχουσα 64,32 ευρώ, στη 2η καθής μετέχουσα 8,02 ευρώ, στην 3η καθής μετέχουσα 14,70 ευρώ, στην 4η καθής μετέχουσα 25,69 ευρώ, στην 5η καθής μετέχουσα 23,92 ευρώ, στην 61 καθής μετέχουσα 19,72 ευρώ, στην 7η καθής μετέχουσα 75 ευρώ, στην 8η καθής μετέχουσα 90,23 ευρώ, στην 9η καθής μετέχουσα 3,34 ευρώ, στη 10η καθής μετέχουσα 1,28 ευρώ, στην 11η καθής μετέχουσα 2,11 ευρώ, στη 12η καθής μετέχουσα 108,71 ευρώ, στη 13η καθής μετέχουσα 21,83 ευρώ και στη 14η καθής.

πηγή: lawdb.intrasoftnet.com/nomos

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης και Συνεργάτες, Δικηγορικό Γραφείο, Θεσσαλονίκη - Αθήνα