Υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος Κατσέλη, νόμος 3869/2010) - Παράλληλα με την εξαίρεση της πρώτης κατοικίας από την εκποίηση δύνανται να εξαιρεθούν και λοιπά περιουσιακά στοιχεία, η εκποίηση των οποίων δεν κρίνεται σκόπιμη ελλείψει αγοραστικού ενδιαφέροντος και αδυναμίας επίτευξης αξιόλογου τιμήματος προς ικανοποίηση των πιστωτών (Ειρηνοδικείο Κρωπίας, αριθμός απόφασης 22/2012).
Περίληψη: Αίτηση περί υπαγωγής στο ν. 3869/2010. Απορρίπτεται ως αόριστος ο κατ` ένσταση ισχυρισμός περί υπαιτιότητας της δανειολήπτριας, καθόσον δεν εξειδικεύονται συγκεκριμένες ενέργειες με τις οποίες η αιτούσα απέκρυψε από τις πιστώτριες την οικονομική της κατάσταση και τις υποχρεώσεις της. Δεν αποδεικνύεται υπαιτιότητα του φυσικού προσώπου ως προς τον υπερδανεισμό του, διότι τα πιστωτικό ιδρύματα αναλαμβάνουν την ευθύνη χορήγησης ή μη των αιτούμενων δανείων ερευνώντας τις οικονομικές δυνατότητες των δανειοληπτών τους (βεβαίωση αποδοχών) και την οικονομική τους συμπεριφορά (έκδοση ακάλυπτων επιταγών). Η εκ μέρους της οφειλέτιδας επίδοση αίτησης εξωδικαστικού συμβιβασμού που εμπεριέχει τα προβλεπόμενα στο νόμο στοιχεία (κατάσταση περιουσίας και εισοδημάτων και σχέδιο διευθέτησης), δημιουργεί γνώση αυτών σε βάρος των πιστωτών και πληροί τον σκοπό του νόμου. Παράλληλα με την εξαίρεση της πρώτης κατοικίας από την εκποίηση δύνανται να εξαιρεθούν και λοιπά περιουσιακά στοιχεία, η εκποίηση των οποίων δεν κρίνεται σκόπιμη ελλείψει αγοραστικού ενδιαφέροντος και αδυναμίας επίτευξης αξιόλογου τιμήματος προς ικανοποίηση των πιστωτών λαμβανομένων υπόψη και των εξόδων της διαδικασίας εκποίησης (αμοιβή εκκαθαριστή, έξοδα δημοσιεύσεων).
[...] Η αιτούσα εκθέτει ότι είναι φυσικό πρόσωπο, το οποίο δεν έχει εμπορική ιδιότητα και πτωχευτική ικανότητα και έχει περιέλθει χωρίς δόλο σε μόνιμη κατάσταση αδυναμίας πληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών της προς τους πιστωτές της, οφειλές τις οποίες αναγράφει αναλυτικά ανά πιστώτρια κεφάλαιο, τόκους και έξοδα. Εκθέτει, επίσης, τα μηνιαία εισοδήματα της από τη σύνταξη και τα ακίνητα της, την κατάσταση των περιουσιακών της στοιχείων και αναφέρει ότι απέτυχε η προσπάθεια εξωδικαστικού συμβιβασμού με τις πιστώτριες. Με βάση το ιστορικό αυτό ζητεί να υπαχθεί στις διατάξεις του ν. 3869/2010, να ρυθμισθούν δικαστικά οι οφειλές της προς τις καθών η αίτηση, με βάση το σχέδιο διευθέτησης που προτείνει εκφράζοντας την επιθυμία να διατηρήσει στην κυριότητα της το ακίνητο που αναφέρει. Η υπό κρίση αίτηση παραδεκτά και αρμόδια φέρεται στο δικαστήριο αυτό, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 3869/2010 κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. Για το παραδεκτό της προσκομίζονται νόμιμα οι προβλεπόμενες από την παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 3869/2010 α) η από 10.5.2011 βεβαίωση αποτυχίας εξωδικαστικού συμβιβασμού με τους πιστωτές, που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας απόφασης, του δικηγόρου Αθηνών Γ. Τ. και β) η από 7.6.2011 υπεύθυνη δήλωση της αιτούσας για την ορθότητα και την πληρότητα των καταστάσεων της περιουσίας και των εισοδημάτων της, των πιστωτών και των απαιτήσεων τους, καθώς και για τις μεταβιβάσεις των εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων της κατά την τελευταία τριετία. Εξάλλου, κατόπιν αυτεπάγγελτης έρευνας του δικαστηρίου στα τηρούμενα αρχεία του Ειρηνοδικείου Αθηνών, σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 2 του ν. 3869/2010, προέκυψε ότι δεν εκκρεμεί άλλη όμοια αίτηση, ούτε έχει εκδοθεί απόφαση για ρύθμιση των οφειλών της αιτούσας με απαλλαγή της. Περαιτέρω η υπό κρίση αίτηση είναι ορισμένη και νόμιμη, αφού στηρίζεται στις διατάξεις των άρθρων 1,4, 8, 9 και 11 του ν. 3869/2010 και πρέπει να ερευνηθεί στην ουσία της, αφού δεν επιτεύχθηκε δικαστικός συμβιβασμός της αιτούσας με τους πιστωτές της. Η πρώτη από τους πιστωτές τραπεζική εταιρία, με προφορική δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου της, που καταχωρήθηκε στα πρακτικά, καθώς και στην ανάπτυξη της στις γραπτές προτάσεις του προέβαλε την ένσταση του δόλου της αιτούσας, διαφορετικά της υπαιτιότητας της για την περιέλευσή της σε κατάσταση μόνιμης ανικανότητας πληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών της, αφού γνώριζε ότι ο υπερδανεισμός της θα την οδηγούσε μετά βεβαιότητας σε αδυναμία να ικανοποιήσει τους πιστωτές της. Ο ισχυρισμός αυτός απορρίπτεται ως αόριστος, αφού η πρώτη καθής δεν εξειδικεύει τις συγκεκριμένες ενέργειες της αιτούσας, με τις οποίες απέκρυψε από τις πιστώτριες την οικονομική της κατάσταση ή τις όποιες υποχρεώσεις είχε. Εφόσον δε τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν τη δυνατότητα να ερευνήσουν τις οικονομικές δυνατότητες των δανειοληπτών τους (μέσω βεβαίωσης αποδοχών) απευθυνόμενα σε άλλα πιστωτικά ιδρύματα ή ερευνώντας την οικονομική τους συμπεριφορά (έκδοση ακάλυπτων επιταγών) μέσω του συστήματος Τειρεσίας, αυτά αναλαμβάνουν την ευθύνη της χορήγησης ή μη των δανείων που τους ζητούνται (βλ. Δ. Μακρή: κατ` άρθρο ερμηνεία του ν. 3869/2010, ΕιρΝ.Ιωνίας 4/2011 αδημ, ΕιρΚρωπίας 735/2011 αδημ, Ειρθεσ 5182/2011 Α` Δημ. Νόμος). Η δεύτερη από τους πιστωτές ισχυρίσθηκε ότι η αίτηση είναι απαράδεκτη, αφού δεν της επέδωσε η οφειλέτρια (αιτούσα) τα προβλεπόμενα από το νόμο, την κατάσταση, δηλαδή, της περιουσίας της, των εισοδημάτων της και το σχέδιο διευθέτησης των οφειλών της. Ο ισχυρισμός δεν είναι βάσιμος, διότι εφόσον η αιτούσα της επέδωσε την αίτηση εξωδικαστικού συμβιβασμού, που περιέχει τα άνω στοιχεία, η δεύτερη καθής έλαβε γνώση αυτών και συνεπώς πληρούται ο σκοπός του νόμου. Περαιτέρω όλες οι πιστώτριες αρνήθηκαν την αίτηση και ζήτησαν την απόρριψη της. Από τα στοιχεία του φακέλου της αιτούσας, την χωρίς όρκο εξέταση της ίδιας στο ακροατήριο του δικαστηρίου και τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκομίσθηκαν με επίκληση από τα διάδικα μέρη, αποδείχθηκαν τα εξής: Η αιτούσα, ηλικίας 67 ετών, είναι συνταξιούχος του Ι ΚΑ και η σύνταξη της περιλαμβανομένων και των επιδομάτων, ανέρχεται στο ποσό των 1.670 ευρώ μηνιαίως, έχει δε περιέλθει, χωρίς δική της υπαιτιότητα σε μόνιμη και διαρκή αδυναμία να πληρώνει τις περισσότερες οφειλές της, λόγω της μείωσης του μοναδικού εισοδήματος της, που είναι η σύνταξη της και της έλλειψης κάθε προοπτικής βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης της, λόγω της ηλικίας και της ιδιότητας της. Πιστωτές της αιτούσας είναι οι παρακάτω:... Το σύνολο των οφειλών της αιτούσας προς τους παραπάνω πιστωτές της ανέρχεται σε 96.575,29 ευρώ. Περαιτέρω, από την σύνταξη της αιτούσας ποσού των 1670 ευρώ μηνιαίως πρέπει να αφαιρεθούν 870 ευρώ, που είναι το αναγκαίο ποσό για την κάλυψη των βιοτικών αναγκών της, οπότε απομένει ποσό 800 ευρώ, που θα διανεμηθεί συμμέτρως μεταξύ των πιστωτών της.
Περαιτέρω, η αιτούσα έχει στην κυριότητα της μια παλαιά, λυόμενη κατοικία, επιφάνειας 98 τ.μ, σε οικόπεδο 250 τ.μ, επί της οδού .., αξίας 34.000 ευρώ, που δεν υπερβαίνει το προβλεπόμενο όριο απόκτησης πρώτης κατοικίας (200.000 ευρώ), οπότε πρέπει να εξαιρεθεί από την εκποίηση, σύμφωνα με το νόμιμο αίτημα της (αιτούσας). Από τις μηνιαίες καταβολές της αιτούσας, για μια τετραετία, που προαναφέρθηκαν, θα καλυφθεί μέρος των οφειλών της και ειδικότερα αυτή θα καταβάλει 38.400 [(800 χ 48)] ευρώ, επί συνόλου οφειλών 96.575,29 ευρώ, δηλαδή, απομένει υπόλοιπο 58.175,29 ευρώ. Η ικανοποίηση του υπολοίπου των απαιτήσεων των πιστωτών με περαιτέρω καταβολές, προς διάσωση της πρώτης κατοικίας της αιτούσας, που σύμφωνα με το νόμο μπορεί να ανέλθει μέχρι το 85% της εμπορικής αξίας του ακινήτου της, δηλαδή μέχρι του ποσού των 28.900 ευρώ, πρέπει να ξεκινήσει 3 χρόνια μετά τη δημοσίευση της παρούσας απόφασης, αφού ληφθούν υπόψη η ηλικία της αιτούσας, η τωρινή οικονομική της κατάσταση και η μη προοπτική βελτίωσης. Η αποπληρωμή του ποσού αυτού (28.900 ευρώ) θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με το νόμο εντόκως, χωρίς ανατοκισμό, με το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου, με κυμαινόμενο επιτόκιο, που θα ισχύει κατά το χρόνο της αποπληρωμής, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, ο χρόνος δε τοκοχρεωλυτικής εξόφλησης του ποσού αυτού, πρέπει να οριστεί στα δέκα (10) χρόνια. Η μηνιαία δόση που θα καταβάλει η αιτούσα στα πλαίσια της ρύθμισης αυτής ανέρχεται σε 240,83 ευρώ (28.900 120 δόσεις), το οποίο θα κατανέμεται συμμετρικά στους πιστωτές της, όπως αναφέρθηκε στο ιστορικό της παρούσας, οι δε μηνιαίες δόσεις θα αρχίσουν να καταβάλλονται από την 1.2.2016, δηλαδή, μετά 4 χρόνια από τη δημοσίευση της παρούσας, καθόσον κρίνεται ότι πρέπει να δοθεί στην αιτούσα αυτή η περίοδος χάριτος. Περαιτέρω, η εκποίηση των λοιπών περιουσιακών στοιχείων της αιτούσας, ήτοι α) του 1/3 εξ αδιαιρέτου ενός ελαιοχώραφου, εμβαδού 1600 τ.μ, στον .... Λακωνίας, εμπορικής αξίας 2200 ευρώ, β) του 1/3 εξ αδιαιρέτου 4 ελαιοχώραφων, εμβαδού συνολικού 5.420 τ.μ, στον ... Λακωνίας, αξίας επιμέρους 500,500,300 και 700 ευρώ και γ) ενός αυτοκινήτου HYUNDAI ACCENT, 1300cc, χρονολογίας 1998, αξίας 800 ευρώ, δεν κρίνεται σκόπιμη, γιατί δεν πρόκειται να προκαλέσουν αγοραστικό ενδιαφέρον, ούτε θα αποφέρουν κάποιο αξιόλογο τίμημα για την ικανοποίηση των πιστωτών της αιτούσας, λαμβανομένων υπόψη και των εξόδων της διαδικασίας εκποίησης (αμοιβή εκκαθαριστή, έξοδα δημοσιεύσεων κλπ.). Η απαλλαγή της αιτούσας από τυχόν υφιστάμενο υπόλοιπο των χρεών της έναντι των καθών, θα επέλθει κατά το νόμο (άρθρο 11 παρ. 1 ν. 3869/2010), υπό τον όρο της κανονικής εκτέλεσης των υποχρεώσεων της προς αυτούς επί μία τετραετία, με την επιφύλαξη της τυχόν τροποποίησης της παρούσας ρύθμισης. [...]
πηγή: lawdb.intrasoftnet.com/nomos
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης και Συνεργάτες, Δικηγορικό Γραφείο, Θεσσαλονίκη - Αθήνα