Αποκλεισμός ή περιορισμός της διατροφής που καταβάλλεται μετά την έκδοση του διαζυγίου και τη λύση του γάμου

Σύμφωνα με το άρθρο 1444 παρ. 1 του Αστικού Κώδικα «Η διατροφή μπορεί να αποκλειστεί ή να περιοριστεί, αν αυτό επιβάλλεται από σπουδαίους λόγους, ιδίως αν ο γάμος είχε μικρή χρονική διάρκεια ή αν ο δικαιούχος είναι υπαίτιος του διαζυγίου του ή προκάλεσε εκούσια την απορία του.». Συνεπώς, λόγοι αποκλεισμού ή περιορισμού της μεταγαμιαίας διατροφής αποτελούν: α) η ύπαρξη σπουδαίου λόγου, β) η μικρή χρονική διάρκεια του γάμου, γ) η υπαιτιότητα στην πρόκληση του διαζυγίου του δικαιούχου της διατροφής και δ) η εκούσια πρόκληση της απορίας του. Αναλυτικότερα :

α) Ύπαρξη της ρήτρας του σπουδαίου λόγου. : Ο «σπουδαίος λόγος» αποτελεί αόριστη νομική έννοια, η οποία εξειδικεύεται κάθε φορά από τον δικαστή με τις εκδιδόμενες δικαστικές αποφάσεις, συνεκτιμώντας τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε συγκεκριμένης υπόθεσης. Σπουδαίοι λόγοι μπορεί να είναι κάποιες υπαίτιες και βαριές πράξεις του δικαιούχου κατά του υπόχρεου, που γίνονται μετά το χωρισμό των συζύγων, όπως απειλές, εξυβρίσεις κ.λπ.

β) Μικρή χρονική διάρκεια του γάμου. : Αφορά τη χρονική διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης και όχι της εξώγαμης συμβίωσης. Γάμος με μικρή διάρκεια χαρακτηρίζεται αυτός που διήρκεσε από έξι μήνες έως και δύο έτη, ενώ δε χαρακτηρίζεται μικρής διάρκειας ο γάμος που διήρκεσε πάνω από τρία έτη. Η μικρή διάρκεια του γάμου δεν αποκλείει αλλά περιορίζει τη διατροφή.

γ) Υπαιτιότητα του δικαιούχου της διατροφής στην πρόκληση του διαζυγίου. : Η υπαιτιότητα σχετίζεται με κάθε πράξη ή παράλειψη του συζύγου από δόλο ή από αμέλεια, που ενέχει παράβαση ή προσβολή των υποχρεώσεων που απορρέουν από το γάμο και συναρτάται με τον κλονισμό της έγγαμης σχέσης.

δ) Εκούσια πρόκληση της απορίας. : Η απορία πρέπει να οφείλεται σε ηθελημένη συμπεριφορά του δικαιούχου της διατροφής. Τέτοιες συμπεριφορές αποτελούν η εγκατάλειψη από τον δικαιούχο της εργασίας του, η εξώθηση του εργοδότη του να τον απολύσει, η δωρεά περιουσιακών στοιχείων σε τρίτους, η πώληση περιουσιακών στοιχείων σε τρίτους έναντι χαμηλού αντίτιμου κ.λπ..

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα