Διατροφή ανηλίκων τέκνων. Υποχρέωση των γονέων να διατρέφουν τα τέκνα τους. Μέτρο διατροφής του τέκνου. (Άρειος Πάγος, αριθμός απόφασης 7433/2011)
Περίληψη: Διατροφή ανηλίκων τέκνων. Υποχρέωση των γονέων να διατρέφουν τα τέκνα τους. Μέτρο διατροφής του τέκνου. Προσδιοριστικά στοιχεία αυτής. Εννοια των συνθηκών της ζωής του τέκνου. Η υποχρέωση διατροφής δεν προϋποθέτει την ευπορία του υποχρέου. Κατ΄ αρχάς το δικαστήριο ερευνά τα εισοδήματα που θα μπορούσε να είχε ο υπόχρεος και όχι αυτά που έχει. Δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας του πατέρα με το ανήλικο τέκνο του (διαδικασία ασφ. μέτρων).
[...] Από τις διατάξεις των άρθρων 1485,1486,1489 και 1493 του ΑΚ προκύπτει, ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση τους, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμα και αν τούτο έχει περιουσία, εφόσον όμως τα εισοδήματα από αυτήν, ή το προϊόν της εργασίας του, ή άλλα τυχόν εισοδήματα του δεν αρκούν για τη διατροφή του. Εξάλλου, εν όψει των διατάξεων των άρθρων 1475, 1476, 1479 και 1484 του ΑΚ, αντίστοιχη κοινή υποχρέωση διατροφής του χωρίς γάμο γεννηθέντος τέκνου τους έχουν, υπό τους αυτούς όρους, η μητέρα του και ο εκουσίως ή δικαστικώς αναγνωρισθείς ως φυσικός του πατέρας (ΑΠ 837/2009 ΝΟΜΟΣ). Σε όλες τις ως άνω περιπτώσεις το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του τέκνου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του έξοδα και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευση του (ΑΠ 416/2007 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1681/2005 ΕλλΔνη 2006,461), προκαταβάλλεται δε σε χρήμα κάθε μήνα, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι να καταβληθεί με άλλο τρόπο (ΕφΛαρ 946/2005 ΤΝΠ ΔΣΑ, Εφθεσ 2518/1995 ό.π., ΕφΑΘ 2176/1989 ΕλλΔνη 33,179).
Ως συνθήκες ζωής νοούνται οι συγκεκριμένοι όροι διαβίωσης, που ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, την ανάγκη εκπαίδευσης και την κατάσταση της υγείας του δικαιούχου, σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση του υπόχρεου. Για να καθοριστεί το ποσό της δικαιούμενης διατροφής αξιολογούνται κατ` αρχήν τα εισοδήματα των γονέων από οποιαδήποτε πηγή και στη συνέχεια προσδιορίζονται οι ανάγκες του τέκνου, καθοριστικό δε στοιχείο είναι οι συνθήκες της ζωής του, δηλαδή οι όροι διαβιώσεως του, χωρίς όμως να ικανοποιούνται οι παράλογες αξιώσεις. Εκείνος από τους γονείς που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου μπορεί να συνυπολογίσει οτιδήποτε συνδέεται με την πραγματική διάθεση χρημάτων για τις ανάγκες του τέκνου, καθώς και την προσφορά προσωπικών υπηρεσιών για την περιποίηση και φροντίδα του, οι οποίες είναι αποτιμητές σε χρήμα και άλλες παροχές σε είδος, που συνδέονται με τη συνοίκηση, η αποτίμηση των οποίων μπορεί να συνυπολογισθεί στην υποχρέωση του για τη διατροφή του τέκνου.
Περαιτέρω, υπό την ισχύ της νέας διατάξεως του άρθρου 1486 ΑΚ, η ευπορία του υπόχρεου δεν είναι προϋπόθεση της υποχρέωσης διατροφής. Συνεπώς, δεν λαμβάνεται υπόψη αν ο υπόχρεος είναι εύπορος ή άπορος, αφού και η απορία, συντρεχόντων των κρινόμενων όρων, γεννά υποχρέωση διατροφής. Κατ` αρχήν ερευνάται από το Δικαστήριο η δυνατότητα του υπόχρεου να εργασθεί. Και ναι μεν το ως άνω άρθρο, καθώς και η διάταξη του άρθρου 1487 ΑΚ, δεν διατυπώνουν ρητώς την υποχρέωση αυτή, όμως προκύπτει λογικά, γιατί δεν είναι δυνατό να απαλλάσσεται ο υπόχρεος προς διατροφή εκ του γεγονότος ότι δεν εργάζεται. Αυτή η τακτική μπορεί να είναι σκόπιμη, πρόσκαιρη και μόλις εκδοθεί η απόφαση να επαναλαμβάνει την εργασία του ή να προσπαθεί να ανεύρει εργασία, αφού πρέπει να συντηρηθεί. Πα το λόγο αυτό λαμβάνεται υπόψη η δυνατότητα παροχής εργασίας. Ως εργασι`α θεωρείται ο,τιδήποτε αρκεί να συνάδει προς το πρόσωπο του υπόχρεου και δεν προκαλεί προβλήματα αντίθετα προς την προσωπικότητα του. Συνεπώς, λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα που θα απέφερε η εργασία και όχι τα εισοδήματα από πραγματική εργασία. Η αρχή αυτή, κοινωνικοποιεί την υποχρέωση για εργασία και συστηματοποιεί την αντικειμενική υποχρέωση. Ταυτόχρονα, εξουδετερώνεται η κοινή συνήθεια του υπόχρεου να προβάλλει αδυναμία παροχής, ενώ αντικειμενικά δεν υπάρχει. Ποιο θα είναι το ύψος της αμοιβής εκ της εργασίας, όταν δεν παρέχεται πραγματικά ενώ έπρεπε να προσφέρεται, δεν προσδιορίζεται γενικά και αφηρημένα. Λαμβάνονται υπόψη η ειδικότητα ή μη, το έμπειρο ή όχι, η σωματική και πνευματική διάπλαση, ο πληθωρισμός, η συναλλακτική ικανότητα, η ύπαρξη συνθηκών ανεργίας ή μη και γενικώς ο,τιδήποτε μπορεί να συντελέσει στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών. Ως συμπέρασμα εξάγεται ότι συνυπολογίζεται το εισόδημα από εργασία, την οποία οφείλει ο υπόχρεος να μετέρχεται (βλ. ΜΠρΗρ 880/2007 Αρμ 2008,897, Κ. Γραμμένος, Δικ. Διατροφές, Β` έκδοση, σελ. 52 επ.).
Με την ένδικη αίτηση η αιτούσα, επικαλούμενη επείγουσα περίπτωση, ζητά να υποχρεωθεί ο καθ` ου να της καταβάλει, για λογαριασμό του αβάπτιστου ανηλίκου τέκνου, που απέκτησε από τις εκτός γάμο σχέσεις της με τον καθ` ου, ο οποίος το αναγνώρισε εκούσια, ως προσωρινή συμμετοχή του σε χρήμα στη διατροφή του, συνυπολογιζομένης και της δικής της συνεισφοράς στην αρχή του πρώτου πενθήμερου κάθε μήνα από την επίδοση της αίτησης το ποσό των 600 ευρώ, ως μηνιαία ανάλογη διατροφή διότι αυτό δεν μπορεί να αυτοδιατραφεί, λόγω της απορίας του και της ανικανότητας του προς εργασία, ενώ ο καθ` ου έχει τη δυνατότητα κατά τα εκτιθέμενα ειδικότερα στην αίτηση, να καλύψει τις διατροφικές του ανάγκες.
Η ένδικη αίτηση, αρμοδίως φέρεται στο δικαστήριο τούτο κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων των άρθρων 683 επ. ΚΠολΔ και είναι νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1463,1475, 1476, 1484, 1485, 1486, 1489, 1493, 1496, 1498, 1516 ΑΚ και 682 επ., 728 παρ. Ια, 729 παρ. 1 και 2 ΚΠολΔ. Πρέπει, επομένως, να ερευνηθεί κατ` ουσίαν.
Ο καθού απαντώντας στην αίτηση, με προφορική δήλωση της πληρεξούσιας δικηγόρου του στο ακροατήριο αλλά και με το σημείωμα του ισχυρίζεται ότι στη διατροφή του ανήλικου τέκνου πρέπει να συνεισφέρει και η μητέρα του κατά ποσοστό 95%, ισχυρισμός, που στην κρινόμενη υπόθεση συνιστά αιτιολογημένη άρνηση της κρινόμενης αίτησης, εφόσον με την τελευταία ζητείται να υποχρεωθεί ο καθού να συνεισφέρει στην ανάλογη διατροφή αυτής και όχι να καταβάλει εξ ολοκλήρου αυτήν, οπότε θα αποτελούσε καταλυτική της αγωγής ένσταση (βλ. ΑΠ 804/1994 ΕλλΔνη 37,98, ΑΠ 1322/1992 ΕλλΔνη 35,368, ΑΠ 1155/1987 ΝοΒ 36,1607, ΕφΑΘ 2260/1993 ΕλλΔνη 35,40, ΕφΑΘ 4784/1993 ΕλλΔνη 35,450.
Σύμφωνα με το άρθρο 1520 ΑΚ, ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει για οποιονδήποτε λόγο το ανήλικο τέκνο, διατηρεί το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας με αυτό, τα σχετικά δε με αυτήν κανονίζονται από το Δικαστήριο. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή ενάγων είναι ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο και εναγόμενος ο γονέας που έχει την επιμέλεια και γενικά εκείνος που διαμένει με το τέκνο. Το άκρως αυτό προσωπικό δικαίωμα του γονέα απορρέει από το φυσικό δεσμό αίματος και του αισθήματος στοργής προς το τέκνο του, συντελεί δε στην ανάπτυξη του ψυχικού κόσμου του τελευταίου και στην εν γένει προσωπικότητα του και για το λόγο αυτό αποβλέπει κυρίως στο καλώς εννοούμενο συμφέρον του (Εφθεσ 1715/2003 Αρμ ΝΗ,1611). Ενόψει των προεκτεθέντων, η δυνατότητα προσωπικής επικοινωνίας δεν μπορεί να αφαιρεθεί από το γονέα που δεν έχει μαζί του το τέκνο, ούτε και να περιορισθεί, παρά μόνο στο μέτρο που, σε εξαιρετικές περιπτώσεις αυτό επιβάλλεται από σπουδαίο λόγο. Περαιτέρω, ο πατέρας του χωρίς γάμο γεννημένου τέκνου έχει δικαίωμα επικοινωνίας στο μέτρο της απόκτησης γονικής μέριμνας σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις του άρθρου 1515 ΑΚ.Έτσι, η μητέρα ασκεί από το νόμο τη γονική μέριμνα του εκουσίως ή δικαστικώς (μετά από αίτηση του πατέρα) αναγνωρισθέντος τέκνου της, ο δε πατέρας του, ο οποίος κατά τα άνω αποκτά αυτοδικαίως γονική μέριμνα, που την ασκεί όμως μόνο αναπληρωματικά, δικαιούται να επικοινωνεί με το τέκνο στα πλαίσια της διάταξης του άρθρου 1520 ΑΚ, ως γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, τον δε τρόπο ορίζει το δικαστήριο με γνώμονα το συμφέρον του τέκνου.
[...] Από τις χωρίς γάμο σχέσεις που είχαν οι διάδικοι, απέκτησαν ένα αβάπτιστο θήλυ τέκνο που γεννήθηκε στις 21.5.2009, το οποίο ο καθού δυνάμει της υπ` αρ. .../22.12.2009 πράξης αναγνώρισης εξώγαμου τέκνου της συμβολαιογράφου Αθηνών Χ.Ν. αναγνώρισε εκουστ`ως ως γνήσιο φυσικό τέκνο του. Συνεπώς, το ως άνω ανήλικο τέκνο, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1484 του ΑΚ, έχει ως προς όλα θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο απέναντι στους δύο γονείς του, στην προκειμένη δε περίπτωση απέναντι στους διαδίκους, τη γονική του μέριμνα όμως ασκεί η αιτούσα (βλ. άρθρο 1515 εδ. α` του ΑΚ). Το προαναφερόμενο ανήλικο τέκνο των διαδίκων, για λογαριασμό του οποίου ζητεί διατροφή η αιτούσα και η οποία νομίμως το εκπροσωπεί στην παρούσα δίκη ως ασκούσα τη γονική του μέριμνα, από της γεννήσεως του, διαμένει με την τελευταία, η οποία ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια του προσώπου του, δεν έχει εισοδήματα από περιουσία, ούτε από οποιαδήποτε άλλη πηγή, ενώ δεν μπορεί να εργαστεί λόγω της μικρής του ηλικίας. Έτσι δεν μπορεί να διαθρέψει τον εαυτό του και δικαιούται να λαμβάνει διατροφής, σε χρήμα, προκαταβαλλόμε-νη κατά μήνα, από τους υπόχρεους γονείς του, οι οποίοι ενέχονται ανάλογα με τις οικονομικές τους δυνάμεις, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1486 παρ. 2 και 1489 παρ. 2 του ΑΚ.
Περαιτέρω, πιθανολογήθηκε ότι ο καθού, δεν έχει μόνιμη και σταθερή εργασία εργαζόμενος περιστασιακά μόνον ως σερβιτόρος ενώ κατά τη θερινή περίοδο του έτους 2010 απασχολήθηκε ως σερβιτόρος στο παραλιακό κέντρο «...» στη Βούλα, αποκομίζοντας από την εργασία του αυτή που είναι και η πιο πρόσφατη, μηνιαίως το ποσό των 572 ευρώ το μήνα Μάιο, 528 ευρώ το μήνα Ιούνιο, 837 ευρώ το μήνα Ιούλιο, 925 ευρώ το μήνα Αύγουστο, των 620 ευρώ περίπου το μήνα Σεπτέμβριο.
Περαιτέρω από την κατάθεση της μητέρας του καθού που είναι και νοσηλεύτρια πιθανολογήθηκε ότι ο αιτών ήταν στο παρελθόν χρήστης ηρωίνης, τη χρήση της οποίας σταμάτησε τα τελευταία δύο χρόνια, πλην όμως είναι εξαρτημένος από «χάπια» και ινδική κάνναβη, που όμως δεν είναι απαγορευτική στο να εργαστεί, όπως και έκανε στο παρελθόν εργαζόμενος ως σερβιτόρος. Συνεπώς, λαμβανομένης υπόψιν της ηλικίας του (27 ετών), της καλής κατά τα λοιπά κατάστασης της υγείας του και της προηγούμενης εμπειρίας του έχει τις δυνατότητες, αλλά και την υποχρέωση, προκειμένου να ικανοποιήσει τις διατροφικές ανάγκες του παραπάνω ανήλικου τέκνου του, εκπληρώνοντας έτσι τις πιο στοιχειώδεις, από τις υποχρεώσεις, τις οποίες επωμίσθηκε αποφασίζοντας την εκούσια αναγνώριση αυτού, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, το εν λόγω τέκνο του αδυνατεί να διατραφεί, να εξεύρει αντίστοιχη της επαγγελματικής του εμπειρίας εργασία έστω με περιορισμένο ωράριο από την οποία πιθανολογείται ότι τα μηνιαία εισοδήματα του δεν θα υπολείπονται των 500 ευρώ κατά μήνα (βλ. και Ανδρουλιδάκη στον ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλου υπ` άρθρο 1487 παρ. 31, 32 σελ. 721), μετά ταύτα δε προσχηματικά επικαλείται αδυναμία πορισμού εισοδήματος σε σταθερή βάση χωρίς όμως και να πιθανολογηθεί ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι αυτός δύναται να αποκομίσει μηνιαίως το ποσό των 1.000 ευρώ που αναφέρει στην αίτησή της.
Τη δυνατότητα εργασίας του δεν αμφισβητεί με το σημείωμα της η αιτούσα, παρά την περί του αντιθέτου κατάθεση της μητέρας της, η οποία όμως (κατάθεση) αντικρούεται από την κατάθεση της ίδιας της μητέρας του καθού, σύμφωνα με την οποία ο υιός της δύναται να παράσχει ως διατροφή του ανηλίκου το ποσό των 200 ευρώ μηνιαίως. Άλλα εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή δεν πιθανολογήθηκε ότι έχει ο καθ` ου, ο οποίος δεν βαρύνεται με καταβολή ενοικίου, καθόσον διαμένει στην οικία της μητέρας του χωρίς την καταβολή οιουδήποτε ανταλλάγματος, καλύπτοντας έτσι αδαπάνως τις ανάγκες στέγασης του ενώ εκτός της διατροφής του ανηλίκου τέκνου δεν βαρύνεται και με την διατροφή άλλου προσώπου. Περαιτέρω πιθανολογήθηκε ότι η αιτούσα πέρυσι ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο ΤΕΙ Νοσηλευτικής, λαμβάνοντας το σχετικό πτυχίο, πλην όμως είναι επιφορτισμένη με την αποκλειστική φροντίδα της ανατροφής του (νηπίου) ανηλίκου τέκνου της που απέκτησε με τον καθού. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού σε συνδυασμό με τη στενότητα στην αγορά εργασίας, δεν έχει, επί του παρόντος, την ευχέρεια εξεύρεσης εργασίας στο αντικείμενο της. Περαιτέρω πιθανολογήθηκε ότι η αιτούσα εισπράττει μηνιαίο μίσθωμα ύψους 400 ευρώ σύμφωνα με την κατάθεση της μάρτυρος της από διαμέρισμα ιδιοκτησίας της στην πλατεία Βικτωρίας, ενώ διαμένει σε ισόγειο διαμέρισμα, στο Ν. Φάληρο Πειραιά που της το παραχώρησε κατά χρήση η μητέρα της, χωρίς την καταβολή ανταλλάγματος, ενώ άλλα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία δεν πιθανολογήθηκε ότι έχει.
Περαιτέρω το εν λόγω ανήλικο διαμένει στο ως άνω διαμέρισμα με τη μητέρα του χωρίς να βαρύνεται με δαπάνες στέγασης πλην όμως θα βαρύνεται με τις λοιπές λειτουργικές δαπάνες αυτής. Οι λοιπές δαπάνες του ανήλικου δηλαδή τροφής, ένδυσης, εκπαίδευσης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ψυχαγωγίας είναι οι συνήθεις δαπάνες παιδιού αντίστοιχης μ` αυτό ηλικίας. Με Βάση τις προαναφερόμενες οικονομικές δυνατότητες των δύο γονέων και τις ανάγκες του ανηλίκου τέκνου τους, όπως αυτές προκύπτουν από τις πιο πάνω συνθήκες της ζωής του και συγκεκριμένα, τις ανάγκες του για ένδυση, διατροφή, εκπαίδευση, ιατρική παρακολούθηση, ψυχαγωγία και εν γένει συντήρηση του, η ανάλογη διατροφή που δικαιούται αυτό έναντι και των δύο γονέων του, δεδομένου ότι, με την αίτηση επιδιώκεται μόνο η επιδίκαση ποσού, που αντιστοιχεί στην προς συνεισφορά υποχρέωση του καθ` ου στην ανάλογη διατροφή του και όχι το προσδιοριζόμενο από τις ανάγκες του συνολικό ποσό διατροφής του ανέρχεται μηνιαίως στο ποσό των 400 ευρώ. Στο ποσό αυτό συνυπολογίζονται οι δαπάνες ηλεκτροφωτισμού, ύδρευσης, θέρμανσης, ΟΤΕ και οι αποτιμώμενες σε χρήμα, συναφείς με την περιποίηση και φροντίδα του προσώπου του υπηρεσίες, των οποίων έχει ανάγκη για την ανατροφή του και προσφέρονται σ` αυτό από τη μητέρα του. Από το συνολικό αυτό ποσό ο πατέρας του είναι σε θέση, με Βάση την προαναφερθείσα οικονομική του δυνατότητα και την προσωπική του κατάσταση, συσχετιζόμενη με την αντίστοιχη οικονομική δυνατότητα και την προσωπική κατάσταση της μητέρας του, να καλύψει ποσό 200 ευρώ, μηνιαίως, ενώ το υπόλοιπο, αναγκαίο για τη διατροφή του, ποσό των 200 ευρώ, μηνιαίως, Βαρύνει την αιτούσα μητέρα του, με την προσφορά των προσωπικών της υπηρεσιών στην ανατροφή του και των λοιπών, συνδεομένων με τη συνοίκηση του, παροχών, αλλά και με την ανάλωση μέρους του εισοδήματος της, ως έχουσα, κατά νόμο, συντρέχουσα και ανάλογη των οικονομικών και εν γένει δυνατοτήτων της υποχρέωση διατροφής του.
Επομένως, εφόσον υπάρχει και επείγουσα περίπτωση, λόγω της άμεσης ανάγκης διατροφής του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, πρέπει να υποχρεωθεί ο καθ` ου να καταβάλλει στην αιτούσα, κάθε μήνα, το πιο πάνω ποσό, ως προσωρινή διατροφή του τέκνου τους. Επιπροσθέτως, προέκυψε μεν ότι ο ανταιτών έχει ιστορικό εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες, ενώ τελευταία κάνει χρήση χαπιών και ινδικής κάνναβης, από κανένα άλλο στοιχείο όμως δεν προέκυψε ότι π οποιαδήποτε επικοινωνία του πατέρα με το τέκνο του στην παρούσα φάση της ανάπτυξης του, θα επηρεάσει αρνητικά τον ψυχισμό του, ούτε το εν λόγω πρόβλημα του ανταιτούντος καθιστά απαγορευτική την επικοινωνία του μετά του ανήλικου τέκνου του, άλλωστε η ίδια η μητέρα του τέκνου-καθής η ανταίτηση με το σημείωμα της, όπως προαναφέρθηκε δεν αμφισβήτησε το δικαίωμα του ανταιτούντος να επικοινωνεί με το τέκνο τους δήλωσε μάλιστα ότι δεν επιθυμεί να αποκόψει τον ανταιτούντα από το παιδί τους, εκφράζοντας μόνο επιφυλάξεις στον τρόπο άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας εν όψει της ως άνω κατάστασης του. Ως εκ τούτου, το ανήλικο τέκνο των διαδίκων είναι αναγκαίο και χρήσιμο να επικοινωνεί με τον πατέρα του για σύντομα χρονικά διαστήματα, για τη σύσφιξη των μεταξύ τους σχέσεων και την ενδυνάμωση του συγγενικού τους δεσμού.
Ενόψει των παραπάνω και δη: α) της πολύ μικρής ηλικίας του τέκνου, λόγω της οποίας δεν ενδείκνυται η παραμονή του κατά τη διάρκεια της νύχτας στην οικία του δικαιούχου γονέα, γιατί έχει ανάγκη ειδικών περιποιήσεων και φροντίδων που προϋποθέτουν συνέχεια, σταθερότητα και συνήθη τρόπο αντιμετώπισης τους, και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει εξαιτίας της χρήσης των ως άνω ναρκωτικών ουσιών, η επικοινωνία του αιτούντος με το ανήλικο τέκνο του επί του παρόντος πρέπει να γίνεται κάθε Κυριακή από ώρα 10:00 έως και 13:00 και κάθε Τετάρτη από ώρα 17:00 έως και 19:00. Η πιο πάνω καθοριζόμενη επικοινωνία ανταποκρίνεται και στο συμφέρον του ανηλίκου τέκνου του αιτούντος, αφού έτσι θα τηρείται ο μεταξύ αυτού και του πατέρα του φυσικός δεσμός και θα παρέχεται στον τελευταίο η δυνατότητα ενημερώσεως για τη διαβίωση και ανάπτυξη του και δεν δημιουργείται από αυτήν κίνδυνος για την ψυχική του ηρεμία και την ανατροφή του. Σημειωτέον ότι ο ενδεικνυόμενος για την εξυπηρέτηση του σκοπού της επικοινωνίας τόπος είναι ο τόπος της οικίας της καθής η ανταίτηση και προς αποφυγή περαιτέρω προβλημάτων θα πραγματοποιείται παρουσία της ίδιας της καθής η ανταίτηση.
Επομένως, η ανταίτηση πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή στην ουσία της, όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό. Επίσης, πρέπει να απειληθεί κατά της καθ` ης χρηματική ποινή για κάθε παράβαση της διάταξης της απόφασης αυτής. Κατόπιν τούτων, οι κρινόμενες αίτηση και ανταίτηση πρέπει να γίνουν εν μέρει δεκτές ως κατ` ουσίαν βάσιμες κατά τα οριζόμενα στο διατακτικό και να συμψηφιστούν εν όλω τα δικαστικά έξοδα των διαδίκων λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας του κάθε διαδίκου (άρθρο 178 του ΚΠολΔ). [...]
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα