Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας - Άδειες ικανότητας οδήγησης

Άρθρο 94. Κατηγορίες αδειών οδήγησης. Εκπαίδευση υποψήφιων οδηγών και εκγυμναστών. 1. Οι άδειες οδήγησης μοτοσυκλετών και αυτοκινήτων χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες και δίνουν στους κατόχους τους το δικαίωμα οδήγησης οχημάτων, όπως αναφέρονται αντίστοιχα: α) Κατηγορία Α': μοτοσυκλέτες με ή χωρίς κάνιστρο και μοτοποδήλατα. β) Κατηγορία Β': αυτοκίνητα, εκτός από εκείνα της κατηγορίας Α', επιβατηγά ή φορτηγά των οποίων (φορτηγών) το μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος δεν υπερβαίνει τα τρεις χιλιάδες πεντακόσια (3.500) χιλιόγραμμα. γ) Κατηγορία Γ': αυτοκίνητα φορτηγά με μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος μεγαλύτερο από τρεις χιλιάδες πεντακόσια (3.500) χιλιόγραμμα. δ) Κατηγορία Δ': αυτοκίνητα λεωφορεία. ε) Κατηγορία Ε': συνδυασμοί οχημάτων, ο ελκυστήρας των οποίων μπορεί μεν να οδηγηθεί από κατόχους αδειών μιας των ως άνω κατηγοριών Β', Γ', ή Δ', αλλά οι ίδιοι οι συνδυασμοί δεν επιτρέπεται να οδηγηθούν από κατόχους των αδειών αυτών. "2". Κάτοχος άδειας οδήγησης κατά την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού: α) Κατηγορίας Β', μπορεί να οδηγεί αυτοκίνητο που αναφέρεται στην περίπτωση β' της παρ. 1 του άρθρου αυτού, στο οποίο μπορεί να προσαρτηθεί ελαφρό ρυμουλκούμενο ή και ρυμουλκούμενο με μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος πάνω από επτακόσια πενήντα (750) χιλιόγραμμα, εφόσον στην δεύτερη περίπτωση πληρούνται οι πιο κάτω προϋποθέσεις: αα) Το μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος του ρυμουλκούμενου οχήματος δεν υπερβαίνει το απόβαρο του ρυμουλκού και ββ) Το μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος του συνδυασμού των οχημάτων δεν υπερβαίνει τα τρεις χιλιάδες πεντακόσια (3.500) χιλιόγραμμα. β) Κατηγοριών Γ', και Δ', μπορεί να οδηγεί αυτοκίνητο των περιπτώσεων γ' και δ' της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, στο οποίο έχει προσαρτηθεί ελαφρό ρυμουλκούμενο όχημα. "3". Απαγορεύεται: α) Η οδήγηση αυτοκινήτων από άτομα που δεν έχουν την κατά την παρ. 1 του άρθρου αυτού άδεια οδήγησης ή όταν η άδεια αυτή έχει αφαιρεθεί ή ανακληθεί. Η απαγόρευση της περίπτωσης αυτής ως και οι απαγορεύσεις του άρθρου 22 του παρόντος Κώδικα δεν έχουν εφαρμογή για αυτούς που εκπαιδεύονται ή εξετάζονται για απόκτηση αδείας οδήγησης σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. β) Η κατ' επάγγελμα οδήγηση αυτοκινήτων από πρόσωπα στο όνομα των οποίων δεν έχει εκδοθεί πιστοποιητικό επαγγελματικής ικανότητας. "4". Δεν υπάγονται στις απαγορεύσεις της προηγούμενης παραγράφου: α) Όσοι οδηγοί αυτοκινήτων, προερχόμενοι εκτός χωρών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, είναι κάτοχοι διεθνούς πιστοποιητικό πορείας ή άδειας οδήγησης, κατά τα οριζόμενα σε διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες που ισχύουν στην Χώρα μας, ή που εκδόθηκε από κράτη, με τα οποία η Ελλάδα έχει συνάψει ειδικές συμφωνίες, που έχουν κυρωθεί με νόμο ή από κράτος μέλος της Ε.Ο.Κ., σύμφωνα με όσα ορίζονται στις ειδικές διατάξεις. β) Όσοι οδηγούν αυτοκίνητα που ανήκουν στις ένοπλες δυνάμεις ή τα σώματα ασφαλείας, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με άδεια οδήγησης, που έχει εκδοθεί από την αρμόδια, κατά περίπτωση, στρατιωτική ή άλλη αρχή. "5". Όποιος οδηγεί αυτοκίνητο χωρίς να έχει εκδοθεί στο όνομά του η άδεια οδήγησης που απαιτείται, τιμωρείται με φυλάκιση από ένα μέχρι δώδεκα (12) μήνες και με χρηματική ποινή τουλάχιστον δέκα χιλιάδων (10.000) δραχμών, ενώ όποιος οδηγεί, όταν η άδεια του έχει αφαιρεθεί ή ανακληθεί, για οποιαδήποτε αιτία, τιμωρείται με φυλάκιση από δύο (2) μέχρι δώδεκα (12) μήνες και με χρηματική ποινή τουλάχιστον δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) δραχμών. [Οι παραβάτες των διατάξεων του διατάγματος της παραγράφου 2 του άρθρου αυτού, που αναφέρονται στις περιπτώσεις α', β', και γ' τιμωρούνται με φυλάκιση από ένα (1) μέχρι έξι (6) μήνες.] "6. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών καθορίζονται: α) Οι προϋποθέσεις, η διαδικασία, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η σύνθεση των εξεταστικών επιτροπών και όλα τα θέματα που αφορούν τον τρόπο εξέτασης για τη χορήγηση άδειας εκπαιδευτή υποψηφίων οδηγών αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών. β) Οι προϋποθέσεις, διαδικασία και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας σχολής οδηγών αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών. γ) Τα της άσκησης του επαγγέλματος του εκπαιδευτή υποψήφιων οδηγών αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών και τα της λειτουργίας σχολών οδηγών αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών. δ) Τα της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των εξεταστών και των εκπαιδευτών υποψήφιων οδηγών, καθώς και των υποψηφίων οδηγών αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών. ε) Τα των διοικητικών και ποινικών κυρώσεων για τους παραβάτες των διατάξεων του διατάγματος αυτού".

Άρθρο 95. Ισχύς αδειών οδήγησης. "1. Οι άδειες οδήγησης των κατηγοριών Α, Β και των υποκατηγοριών Α1 και Β1 ισχύουν, χρονικά, μέχρι να συμπληρώσουν, οι κάτοχοί τους, το εξηκοστό πέμπτο (65) έτος της ηλικίας τους. Οι άδειες οδήγησης των κατηγοριών Β + Ε, Γ, Γ + Ε, Δ, Δ + Ε και της κατηγορίας Β, όταν αυτή χρησιμοποιείται για οδήγηση επιβατικών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης, ισχύουν για πέντε (5) χρόνια από την ημερομηνία έκδοσης ή της προηγούμενης ανανέωσής τους. Με τη λήξη της πενταετούς ισχύος των αδειών αυτών λήγει συγχρόνως και η ισχύς των αδειών οδήγησης των κατηγοριών Α, Β και των υποκατηγοριών Α1 και Β1 που είναι ενσωματωμένες στο έντυπο της άδειας οδήγησης. Μετά την συμπλήρωση της ηλικίας των εξήντα πέντε (65) ετών, οι άδειες οδήγησης ανανεώνονται κάθε τρία (3) χρόνια από την έκδοση ή την προηγούμενη ανανέωσή τους. Η ανανέωση των αδειών οδήγησης γίνεται μετά ιατρική εξέταση. Σε περίπτωση που ο ασφαλιστικός, φορέας του κατόχου της άδειας οδήγησης των κατηγοριών Β + Ε, Γ, Γ + Ε, Δ, Δ + Ε και της κατηγορίας Β για οδήγηση επιβατικών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης παρακρατήσει την άδεια οδήγησης για συνταξιοδοτικούς λόγους, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να λάβει άδεια οδήγησης των κατηγοριών Α, Β ή των υποκατηγοριών Α1, Β1 (εφόσον κατείχε αυτές) αφού υποστεί ιατρική εξέταση και κριθεί ικανός για τις κατηγορίες ή υποκατηγορίες αυτές. 2. Η άδεια οδήγησης μπορεί να ισχύσει για χρονικό διάστημα μικρότερο αυτού, που, κατά περίπτωση, αναφέρεται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου, αν τούτο κριθεί επιβεβλημένο, για λόγους υγείας, από τους γιατρούς της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας ιατρικής εξέτασης. Στην προκειμένη περίπτωση αναγράφεται σχετική παρατήρηση πάνω στην άδεια οδήγησης. 3. Η ανανέωση της άδειας οδήγησης μπορεί να γίνει οποτεδήποτε όχι όμως προ του διμήνου, το οποίο προηγείται της ημερομηνίας λήξης της. Άδεια οδήγησης που ανανεώνεται πριν τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας του κατόχου της, σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να έχει ημερομηνία λήξης της ισχύος της μετά τη συμπλήρωση του 68ου έτους της ηλικίας. Η ανανέωση γίνεται χωρίς θεωρητική και πρακτική εξέταση, έπειτα από ιατρική εξέταση, κατά την οποία πρέπει να κριθεί ότι ο ενδιαφερόμενος πληροί τις ελάχιστες απαιτούμενες προϋποθέσεις υγείας. 4. Για τον υπολογισμό της συμπλήρωσης του 65ον έτους της ηλικίας λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία (ημέρα μήνας) και το έτος γέννησης του κατόχου της άδειας. Αν δεν προκύπτει η ημέρα ή και ο μήνας γέννησης, τότε λαμβάνονται, ως ημέρα, η πρώτη του μήνα γέννησης και ο μήνας ο πρώτος μήνας του έτους γέννησης. 5. Η άδεια οδήγησης επιτρέπεται να ανανεωθεί και μετά τη λήξη της ισχύος της αν υπάρχουν οι νόμιμες, προς τούτο, προϋποθέσεις. Η άδεια οδήγησης θεωρείται ότι δεν ισχύει: α. Αν έληξε ο χρόνος ισχύος της. β. Αν έχει φθαρεί ή αλλοιωθεί, σε τέτοιο βαθμό που να είναι δυσχερής ο έλεγχός της και γ. Αν έπαψαν να ισχύουν οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες χορηγήθηκε ή ανανεώθηκε. 6. Αυτός που καταλαμβάνεται να οδηγεί ενώ η άδεια, έχει λήξει, τιμωρείται με πρόστιμο είκοσι πέντε χιλιάδων (25.000) δραχμών. Παράλληλα αφαιρείται η άδεια οπό το αστυνομικό ή λιμενικό όργανο και αποστέλλεται στη Υπηρεσία Συγκοινωνιών που τη χορήγησε ή σ' αυτή, στην περιοχή της οποίας θα δηλώσει ο κάτοχός της ότι κατοικεί. 7. Η άδεια οδήγησης για τη Γ κατηγορία χορηγείται σε όσους έχουν ήδη άδεια οδήγησης για τη Β κατηγορία. Η άδεια οδήγησης για τη Δ κατηγορία χορηγείται σε όσους έχουν ήδη άδεια οδήγησης, τουλάχιστον, για τη Β κατηγορία. Η άδεια για τις κατηγορίες Β + Ε ή Γ + Ε ή Δ + Ε χορηγείται σε κατόχους άδειας οδήγησης Β ή Γ ή Δ αντίστοιχα. 8. Η ισχύς των αδειών οδήγησης καθορίζεται ως ακολούθως: α. Η άδεια της κατηγορίας Α ισχύει και για την υποκατηγορία Α1 β. Η άδεια της κατηγορίας Β ισχύει και για την υποκατηγορία Β1 γ. Η άδεια της κατηγορίας Γ + Ε ισχύει και για την κατηγορία Β + Ε δ. Η άδεια της κατηγορίας Δ + Ε ισχύει και για την κατηγορία Β + Ε ε. Η άδεια της κατηγορίας Γ + Ε ισχύει και για την κατηγορία Δ + Ε, εάν ο κάτοχος της άδειας έχει τη Δ κατηγορία. 9. Ισχύουσα άδεια οδήγησης που εκδόθηκε από κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξακολουθεί να ισχύει στο ελληνικό έδαφος, ως έχει, εφόσον ο κάτοχός της δεν έχει ηλικία μικρότερη των 18 ετών. Αν ο κάτοχος τέτοιας άδειας αποκτήσει κανονική διαμονή στην Ελλάδα, εφαρμόζονται οι διατάξεις που αναφέρονται στο χρόνο και στις ιατρικές προϋποθέσεις για την ανανέωση της άδειας και καταβάλλονται τα ποσά που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις".

Άρθρο 96. Άδειες οδήγησης μοτοποδηλάτων. 1. Για την οδήγηση μοτοποδηλάτων απαιτείται άδεια οδήγησης, η οποία χορηγείται από τις κείμενες διατάξεις, σε αυτούς που έχουν συμπληρώσει του 16ο έτος της ηλικίας τους. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Μεταφορών και Επικοινωνιών και Δημόσιας Τάξης, καθορίζονται οι αρμόδιες κατά τόπους Αστυνομικές Αρχές για την έκδοση άδειας οδηγού δίτροχων ή τριτρόχων με βοηθητικό κινητήρα (μοτοποδήλατα), ο τρόπος εξέτασης των υποψηφίων για την απόκτηση της άδειας αυτής, η διαδικασία έκδοσης, ως και ο τύπος των αδειών αυτών. 2. (Παραλείπεται ως μη ισχύουσα). 3. Αυτός που οδηγεί μοτοποδήλατο χωρίς να έχει την κατά νόμο άδεια οδήγησης τιμωρείται με φυλάκιση ενός μέχρι τριών μηνών, αυτός δε που οδηγεί μοτοποδήλατο, όταν η άδεια οδήγησης έχει αφαιρεθεί ή ανακληθεί για οποιαδήποτε αιτία, τιμωρείται με φυλάκιση τριών μέχρι έξι μηνών.

Άρθρο 97. Άδειες οδήγησης αγροτικών μηχανημάτων και μηχανημάτων έργων. 1. Δεν επιτρέπεται σε κανέναν να οδηγεί αγροτικό μηχάνημα ή μηχάνημα έργων αν δεν έχει την κατά νόμο άδεια οδήγησης. Επίσης δεν επιτρέπεται σε κανέναν να οδηγεί αγροτικό μηχάνημα ή μηχάνημα έργων όταν η άδεια αυτή έχει αφαιρεθεί. 2. Τα της έκδοσης και ισχύος των αδειών οδήγησης αγροτικών μηχανημάτων ή μηχανημάτων έργων ρυθμίζονται με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Γεωργίας ή Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας κατά περίπτωση και του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών. 3. Αυτός που οδηγεί αγροτικό μηχάνημα ή μηχάνημα έργων χωρίς να έχει την κατά περίπτωση άδεια οδήγησης ή όταν αυτή έχει ανακληθεί ή αφαιρεθεί, τιμωρείται με φυλάκιση ενός μέχρι τριών μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον δέκα χιλιάδων (10.000) δραχμών.

Άρθρο 98. Ειδικές περιπτώσεις αφαίρεσης άδειας οδήγησης. 1. Αν για την διάπραξη κακουργήματος ή εκ δόλου πλημμελήματος χρησιμοποιήθηκε ως μέσο για την τέλεση αυτού οδικό όχημα, ή από τον αυτουργό ή συμμέτοχο των ως άνω εγκλημάτων κατεχόμενη άδεια οδήγησης ανακαλείται υποχρεωτικά από το δικαστήριο για χρονικό διάστημα ενός έως δέκα ετών, εφόσον η επιβαλλόμενη ποινή είναι διάρκειας τουλάχιστον τριών (3) μηνών. 2. Αυτός που καταλαμβάνεται από αρμόδιο όργανο να κατέχει ή να κάνει χρήση πλαστής άδειας οδήγησης οχήματος, στερείται υποχρεωτικά του δικαιώματος λήψης άδειας οδήγησης οχήματος παντός για πέντε (5) έτη. Με απόφαση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών καθορίζονται οι λεπτομέρειες της εφαρμογής της διάταξης αυτής. 3. Στους οδηγούς οδικών οχημάτων για τους οποίους αποδεικνύεται από τις γενόμενες ανακρίσεις ότι έγιναν υπαίτιοι σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου ατόμων με το όχημά τους μπορεί να επιβληθεί από το δικαστήριο αφαίρεση της άδειας οδήγησης, ως και του τυχόν κατεχόμενου πιστοποιητικού επαγγελματικής ικανότητας για χρονικό διάστημα μέχρι έξι (6) μηνών. Σε περίπτωση δε υποτροπής μπορεί η άδεια να αφαιρεθεί από το δικαστήριο οριστικά.

Άρθρο 99. Παραχώρηση της οδήγησης οχήματος. 1. Απαγορεύεται η παραχώρηση της οδήγησης οδικού οχήματος σε πρόσωπο το οποίο δεν έχει την κατά περίπτωση νόμιμη άδεια οδήγησης, ως και το τυχόν απαιτούμενο πιστοποιητικό επαγγελματικής ικανότητας ή σε πρόσωπο του οποίου τα στοιχεία αυτά έχουν αφαιρεθεί για οποιαδήποτε παράβαση. Στη δεύτερη περίπτωση η απαγόρευση ισχύει μόνο κατά την διάρκεια της αφαίρεσης των ως άνω στοιχείων. 2. Αυτός που παραβαίνει τις διατάξεις της παραγράφου 1 τιμωρείται με φυλάκιση ενός (1) μέχρι έξι (6) μηνών.

Άρθρο 100. Έγγραφα τα οποία πρέπει να φέρει ο οδηγός. 1. Ο οδηγός οδικού οχήματος υποχρεούται, όταν οδηγεί, να φέρει τη νόμιμη άδεια οδήγησης, ως και το τυχόν απαιτούμενο πιστοποιητικό επαγγελματικής ικανότητας, την άδεια κυκλοφορίας του οχήματος, το οποίο οδηγεί και το αποδεικτικό ασφάλισης, αν από τις κείμενες διατάξεις επιβάλλεται η ασφάλιση. 2. Αυτός που παραβαίνει τις διατάξεις τις πιο πάνω παραγράφου τιμωρείται με πρόστιμο "δεκαπέντε χιλιάδων (15.000)" δραχμών.

Άρθρο 101. Χρήση βοηθητικών οργάνων κατά την οδήγηση. 1. Οι οδηγοί οδικών οχημάτων υποχρεούνται, όταν οδηγούν, να φορούν γυαλιά ή να χρησιμοποιούν άλλα βοηθητικά όργανα ή μέσα, αν τούτο αναγράφεται στην άδειά τους, οι οδηγοί δε μοτοσυκλετών υποχρεούνται, αν το κράτος δεν έχει διαφανές προστατευτικό κάλυμμα, να φορούν και γυαλιά κατά του ανέμου. 2. Οι οδηγοί και οι επιβάτες δίτροχων μοτοσυκλετών και μοτοποδηλάτων να φορούν προστατευτικό κράνος. 3. Τα χαρακτηριστικά και οι προδιαγραφές των κατά την προηγούμενη παράγραφο κρανών, ως και κάθε άλλη λεπτομέρεια αναγκαία για την εφαρμογή της διάταξης της ίδιας παραγράφου, καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών. Με όμοια απόφαση μπορούν οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου να επεκταθούν και στους οδηγούς ή επιβάτες των δίτροχων με κάνιστρο ή τρίτροχων μοτοσυκλετών. 4. Αυτός που παραβαίνει τις διατάξεις του άρθρου αυτού και των υπουργικών αποφάσεων, που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση αυτού, τιμωρείται με πρόστιμο "είκοσι τριών χιλιάδων (23.000)" δραχμών.

Άρθρο 102. Ειδικό σήμα αναγνώρισης νέων οδηγών αυτοκινήτων οχημάτων. Οι νέοι οδηγοί υποχρεούνται να τοποθετούν στο αυτοκίνητο που οδηγούν ειδικό σήμα αναγνώρισης για δύο (2) έτη από την απόκτηση της άδειας. Με απόφαση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών ορίζονται τα χαρακτηριστικά του σήματος, ο τρόπος τοποθέτησής του, ως και κάθε άλλη ενέργεια αναγκαία για την εφαρμογή της διάταξης αυτής. Αυτός που παραβαίνει της διάταξη αυτή τιμωρείται με πρόστιμο "οκτώ χιλιάδων (8.000)" δραχμών.

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα