Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας - Διοικητικά μέτρα και πρόστιμα

Άρθρο 103. Επιβολή διοικητικών μέτρων. 1. Στους παραβάτες των διατάξεων των άρθρων 4 παρ. 33 (πινακίδες Ρ-6, Ρ-8 έως Ρ-14, Ρ-18 έως Ρ-20, Ρ-25 έως Ρ-26, Ρ-33), 5 παρ. 8 (περιπτ. ε', στ', ζ'), 12 παρ. 5, 16 παρ. 3 και 4, 21, 23, 25, 34 παρ. 3 έως 7, 37, 39 παρ. 2, 54 παρ. 1, 64, 68, 70, 78, 79 και 81 παρ. 1, 7, 8, 11, 12 και 13 του παρόντος Κώδικα επιβάλλεται και το διοικητικό μέτρο της αφαίρεσης της άδειας ικανότητας οδηγού και της άδειας κυκλοφορίας μετά των κρατικών πινακίδων του οχήματος για δέκα (10) ημέρες. Το υπό της παραγράφου αυτής προβλεπόμενο διοικητικό μέτρο επιβάλλεται και στην περίπτωση παράβασης του άρθρου 5 του ν. 489/1976 "περί υποχρεωτικής ασφαλίσεως της εξ ατυχημάτων αυτοκινήτων αστικής ευθύνης" καταργουμένης της παρ. 4του άρθρου αυτού. 2. Στους παραβάτες των διατάξεων των άρθρων 3, 4 παρ. 3 (πινακίδες Ρ-1, Ρ-2, Ρ-5, Ρ-7, Ρ-21 έως Ρ-24, Ρ-27 έως Ρ-32, Ρ-40, Ρ-45 έως Ρ-57 και Ρ-59), 5 παρ. 8 (περιπτ. α', β', γ', δ', η', θ', ι', ια', ιβ', ιγ',) και 9, 6 παρ. 1 (περιπτ.β', ε', και η'), 16 παρ. 1 και 5 έως 8, 17, 19 παρ. 5, 26, 27, 29, 33, 34 παρ. 2, 55, 57, 61, 62 και 88 παρ. 3 του παρόντος Κώδικα επιβάλλεται και το διοικητικό μέτρο της αφαίρεσης της άδειας ικανότητας οδηγού και της άδειας κυκλοφορίας μετά των κρατικών πινακίδων του οχήματος για είκοσι (20) ημέρες. 3. Για τις παραβάσεις των πιο πάνω παραγράφων, που αναφέρονται σε ελλείψεις του οχήματος ή ελαττωματική λειτουργία του, η οποία επηρεάζει δυσμενώς την οδική ασφάλεια, την υπό τούτου εκπομπή επικίνδυνων καυσαερίων, την πρόκληση υπερβολικών θορύβων, ως και στην μη ασφάλιση του οχήματος, η επιστροφή των αφαιρεθέντων στοιχείων κυκλοφορίας, του οχήματος (άδεια κυκλοφορίας και πινακίδες) γίνεται μόνο εφόσον διαπιστωθεί αρμοδίως η αποκατάσταση των ελαττωμάτων του οχήματος ή των ελλείψεων αυτού. Αν και μετά την παρέλευση του χρόνου μέχρι του οποίου διαρκεί το ληφθέν, κατά τις προηγούμενες παραγράφους, διοικητικό μέσο, δεν έχει αποκατασταθεί το ελάττωμα για το οποίο έγινε η αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας του οχήματος, παρατείνεται η λήψη του μέτρου αυτού μέρος αυτού μέχρις αποκατάστασης του ελαττώματος, ή των ελαττωμάτων ή των ελλείψεων του οχήματος, αρμοδίως διαπιστουμένων. 4. Κατ' εξαίρεση των αναφερομένων στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου αυτού, δεν αφαιρούνται οι κρατικές πινακίδες και η άδεια κυκλοφορίας των πιο κάτω κατηγοριών οχημάτων: α) Οδικών οχημάτων που ανήκουν στις νόμιμα λειτουργούσες επιχειρήσεις εκμίσθωσης αυτών, κατά την διάρκεια της μίσθωσης. β) Οχημάτων δημόσιας χρήσης, εφόσον δεν οδηγούνται από τους ιδιοκτήτες ή τους κατόχους αυτών. Η εξαίρεση αυτή δεν ισχύει για παραβάσεις, οι οποίες αναφέρονται σε ελλείψεις ή ελαττωματική λειτουργία του οχήματος που επηρεάζουν δυσμενώς την οδική ασφάλεια ή σε εκπομπές καυσαερίων για την πρόκληση υπερβολικών θορύβων ( άρθρα 15 παρ. 1 και 2, 53, 55, 57, 61, 62, 64, 68, 70, 78, 79 και 81 παρ. 1, 7, 8, 11, 12, 13 και 88 παρ. 3). 5. Η κατά τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου αυτού αφαίρεση της άδειας οδήγησης και των κρατικών πινακίδων του οχήματος ενεργείται αμέσως και επί τόπου από τον βεβαιούντα ή τους βεβαιούντες την παράβαση αστυνομικούς, που ορίζει κοινή απόφαση των Υπουργών Μεταφορών και Επικοινωνιών και Δημόσιας Τάξης. Η άδεια οδήγησης και οι κρατικές πινακίδες προσκομίζονται, χωρίς υπαίτια βραδύτητα, από τον ενεργήσαν την αφαίρεση όργανο στην αρμόδια αστυνομική αρχή μαζί με σχετική έκθεση της παράβασης. Αυτό εις βάρος του οποίου λαμβάνεται διοικητικό μέτρο μπορεί, εμφανιζόμενος στην αρμόδια αρχή, να εκθέσει τις αντιρρήσεις του και μετά επικυρώνεται ή αίρεται το διοικητικό μέτρο. Στην περίπτωση κατά την οποία η άμεση αφαίρεση των πινακίδων είναι αδύνατη, ενεργείται αυτή ευθύς ως καταστεί αυτό δυνατό, πάντως δε πριν από την παραγραφή της παράβασης για την οποία προβλέπεται η αφαίρεση των πινακίδων. Σε κάθε περίπτωση επιβολής του κατά τις πιο πάνω παραγράφους διοικητικού μέτρου, ο οδηγός, κάτοχος ή ιδιοκτήτης υποχρεούται, ειδοποιούμενος από την οικεία αστυνομική αρχή, να παραδώσει τα στοιχεία κυκλοφορίας του οχήματος, ως και την άδεια ικανότητας οδηγού αυτοκινήτου, μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ημερών από την ειδοποίηση. Αυτός που δεν συμμορφώνεται με την διάταξη αυτή τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός (1) μηνός, της εκτέλεσης του διοικητικού μέτρου μη επηρεαζόμενος από την έκβαση της ποινικής δίκης. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Μεταφορών και Επικοινωνιών και Δημόσιας Τάξης ρυθμίζονται τα τεχνικά ή μη θέματα για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής. 6. Οι δαπάνες για την αφαίρεση, μεταφορά, αποθήκευση, φύλαξη και επιστροφή των, κατά τα ανωτέρω, αφαιρουμένων στοιχείων κυκλοφορίας, καθορίζονται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομικών Μεταφορών και Επικοινωνιών και Δημόσιας Τάξης και βαρύνουν τον ιδιοκτήτη ή κάτοχο του οχήματος και καταβάλλονται προ της παραλαβής των στοιχείων κυκλοφορίας του οχήματος. Με το αυτό προεδρικό διάταγμα καθορίζεται το ύψος των πιο πάνω δαπανών, ως επίσης ο τρόπος της είσπραξής τους και η διαχείριση των εισπραττόμενων χρηματικών ποσών, ως και κάθε άλλη λεπτομέρεια αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. 7. Τα από το άρθρο αυτό προβλεπόμενα διοικητικά μέτρα επιβάλλονται παράλληλα και ανεξάρτητα από τις ποινικές ή άλλες κυρώσεις, που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις. 8. Με απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης επιτρέπεται η πρόσληψη βοηθητικού προσωπικού μέχρι τριακοσίων (300) εργατοτεχνιτών με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, αορίστου χρόνου για τις ανάγκες της Ελληνικής Αστυνομίας, που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Κώδικα. Τα των αποδοχών του προσωπικού αυτού καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1876/1990. Το βοηθητικό αυτό προσωπικό δικαιούται και το επίδομα στολής, που καταβάλλεται στα κατώτερα αστυνομικά όργανα.

Άρθρο 104. Επιβολή προστίμων από αστυνομικά όργανα. 1. Στους οδηγούς οχημάτων που καταλαμβάνονται, επ' αυτοφώρω, ως υπαίτιοι πταισματικών παραβάσεων, οι οποίες προβλέπονται στον παρόντα Κώδικα για καθεμιά απ' αυτές ποινής, η καταβολή του οποίου απαλλάσσει τους παραβάτες της ποινικής δίωξης. Σε περιπτώσεις συγκροτήσεως μεικτών συνεργείων για την διαπίστωση συγκεκριμένων παραβάσεων του παρόντος Κώδικα, την ποινή του προστίμου επιβάλλει το αστυνομικό όργανο που παρίσταται κατά τον έλεγχο. Στους οδηγούς οχημάτων που καταλαμβάνονται, επ' αυτοφώρω, ως υπαίτιοι παραβάσεων για τις οποίες προβλέπεται επιβολή διοικητικού προστίμου επιβάλλεται αυτό από τον διοικητή υπηρεσίας. 2. Σε περίπτωση συρροής αποτελείται πταισματικών παραβάσεων επιβάλλεται συνολική ποινή, η οποία αποτελείται από το πρόστιμο που προβλέπεται για τη βαρύτερη, το οποίο επαυξάνεται κατά το μισό των προστίμων τα οποία προβλέπονται για τις άλλες συντρέχουσες παραβάσεις, κατά τον υπολογισμό της πιο πάνω παραγράφου του άρθρου αυτού. 3. Σε περίπτωση συνεχιζόμενης πταισματικής παράβασης εκ των προβλεπομένων στον παρόντα Κώδικα, το αστυνομικό όργανο, που τη βεβαιώνει, ορίζει εύλογο χρόνο για την άρση της και αν ο παραβάτης δεν συμμορφωθεί επιβάλλει νέο πρόστιμο, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου αυτού μετά από κάθε νέα βεβαίωση της παράβασης. "4. Με απόφαση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αναπροσαρμόζονται υποχρεωτικά τα πρόστιμα που προβλέπονται για παραβάσεις αυτού του Κώδικα κάθε δύο (2) χρόνια, εφόσον έχουν μεταβληθεί οι συντελεστές Μ1 και Μ2 με βάση τον τύπο: Μ1 (αναπρ.) + Μ2 (αναπρ.) Χ Π (ισχ.) Π (αναπρ.) = ------------------------------------ Μ1 (ισχ.) + Μ2 (ισχ.) όπου Π (αναπρ.) = το αναπροσαρμοσμένο πρόστιμο που θα καταβάλλεται από τον παραβάτη. Π (ισχ.) = το πρόστιμο που ήδη καταβάλλεται. Μ1 (αναπρ.) = το ημερομίσθιο του ειδικευμένου εργάτη χωματουργού κατά το αμέσως προηγούμενο της αναπροσαρμογής ημερολογιακό τρίμηνο. Μ2 (αναπρ.) = το ημερομίσθιο τεχνίτη στο ίδιο χρονικό διάστημα. Μ1 (ισχ.) + Μ2 (ισχ.) = το ημερομίσθιο του ειδικευμένου εργάτη χωματουργού και το ημερομίσθιο τεχνίτη, αντίστοιχα, με τα οποία υπολογίσθηκε το ισχύον πρόστιμο. Τα ημερομίσθια αυτά υπολογίζονται χωρίς καμία προσαύξηση για εργοδοτικές επιβαρύνσεις, όπως έχουν προσδιορισθεί από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων (Ε.Δ.Τ.Δ.Ε.) σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Το χρηματικό ποσό που προκύπτει στρογγυλοποιείται, σύμφωνα με την αρχή της μεγαλύτερης προσέγγισης, ανά χίλιες (1.000) δραχμές".

Άρθρο 105. Δικονομικές διατάξεις. 1. Οι κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 104 καταλαμβανόμενοι επ' αυτοφώρω, οι οποίοι αμφισβητούν την παράβαση η οποία τους αποδίδεται, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν με προφορική δήλωσή τους στο αστυνομικό όργανο, το οποίο βεβαιώνει την παράβαση, την παραπομπή τους στο αρμόδιο κατά τις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας πταισματοδικείο, για να δικαστούν σύμφωνα με τις διατάξεις του κώδικα αυτού. Από το πταισματοδικείο επιβάλλονται οι ποινές που προβλέπονται από τις σχετικές ουσιαστικές διατάξεις του παρόντος Κώδικα. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται για τις παραβάσεις που επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο. 2. Αυτοί που ζητούν την παραπομπή τους στο αρμόδιο πταισματοδικείο καλούνται από τα βεβαιούντα την παράβαση αστυνομικά όργανα να εμφανιστούν στο πταισματοδικείο της έδρας του πρωτοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου έγινε η παράβαση, σε ορισμένη ημέρα και ώρα, η οποία σημειώνεται στην πράξη βεβαίωσης της παράβασης, η οποία επέχει θέση κλητηρίου θεσπίσματος. 3. Κατά την εκδίκαση της παράβασης στο πταισματοδικείο δεν απαιτείται σύνταξης νέας πράξης βεβαίωσης αυτής ούτε εμφανίζεται το αστυνομικό όργανο, το οποίο τη βεβαίωσε, εκτός αν η εμφάνισή του διαταχθεί από το δικαστήριο. 4. Ως προς τον τρόπον σύνταξης και το περιεχόμενο της πράξης βεβαίωσης της παράβασης, το αρμόδιο όργανο, την ακολουθούμενη διαδικασία έκδοσης και περαιτέρω καταβολής του προστίμου ή παραπομπής του παραβάτη στο πταισματοδικείο, τα της εξακρίβωσης των στοιχείων ταυτότητας του παραβάτη, ως επίσης και τα της ειδικής δωσιδικίας επί πταισματικών παραβάσεων, εφαρμόζονται τα οριζόμενα στα άρθρα 3, 4, 5, 6 και 7 του ν.δ/τος 805/1971 "περί πταισματικών παραβάσεων βεβαιουμένων παρά των αστυνομικών οργάνων".

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα