Υπερχρεωμένα Νοικοκυριά (νόμος Κατσέλη) - Ρυθμίσεις οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων (Ειρηνοδικείο Καβάλας, αριθμός απόφασης 192/2011)

Περίληψη: Υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Συμβιβασμός και σύμβαση άφεσης χρέους κατά το ν. 3869/2010. Διαφορές από ρύθμιση ΑΚ. Δεν είναι απαραίτητο να περιέλθει η αποδοχή της πρότασης σύμβασης άφεσης χρέους στον οφειλέτη αφού αυτή τεκμαίρεται από την άπρακτη πάροδο της δίμηνης προθεσμίας. Η αιτούσα υπέβαλλε αίτηση για ρύθμιση χρεών προτείνοντας μηδενικές καταβολές λόγω των πενιχρών εισοδημάτων της και της χρόνιας ανεργίας της. Η αίτηση ισχύει ως πρόταση άφεσης χρέους. Η μοναδική πιστώτρια δεν υπέβαλλε αντιρρήσεις μέσα στην δίμηνη προθεσμία της παρ. 1 άρθ. 5 του Ν. 3869/2010 συνεπώς το δικαστήριο οφείλει να επικυρώσει το σχέδιο που αποκτά δύναμη δικαστικού συμβιβασμού. Θεωρείται ανακληθείσα η αίτηση για την ρύθμιση των χρεών. Δεν ορίζει παράβολο ερημοδικίας αφού δεν επιτρέπεται το ένδικο μέσο της ανακοπής ερημοδικίας στην διαδικασία αυτή. Εξοδα.

[...] Ι. Σύμφωνα με το άρθ. 871 του ΑΚ, με τη σύμβαση του συμβιβασμού οι συμβαλλόμενοι διαλύουν με αμοιβαίες υποχωρήσεις μια φιλονικία τους ή μια αβεβαιότητα για κάποια έννομη σχέση. Από την διάταξη αυτή προκύπτει ότι ο συμβιβασμός αποτελεί αμφοτεροβαρή σύμβαση, η οποία αν γίνεται στα πλαίσια εκκρεμούς δίκης υπό τους όρους του άρθ. 293 του ΚΠολΔ επιφέρει αυτοδικαίως κατάργησή της. Όμως η έννοια του συμβιβασμού όπως χρησιμοποιείται στις διατάξεις των άρθ. 2 και 7 του Ν.3869/2010 διαφέρει από εκείνη του αρθ.871 του ΑΚ. Τούτο διότι ο συμβιβασμός του ως άνω νόμου, υπηρετεί όχι τον σκοπό της διάλυσης φιλονικίας ή αβεβαιότητας με αμοιβαίες υποχωρήσεις, αλλά τον σκοπό του Ν.3869/2010 ,ο οποίος κατά την αιτιολογική έκθεση του νόμου, δεν είναι η ικανοποίηση των πιστωτών, αλλά η επανένταξη του υπερχρεωμένου πολίτη στην οικονομική και κοινωνική ζωή µε την επανάκτηση της οικονομικής ελευθερίας που συνεπάγεται η εξάλειψη των χρεών που αδυνατεί να αποπληρώσει, ώστε να απεγκλωβισθούν από τα χρέη οι υπερχρεωμένοι πολίτες, να διασφαλίσουν τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά που θα θελήσουν να αξιοποιήσουν τις ρυθµίσεις του νόμου, ένα ελάχιστο επίπεδο οικονομικής διαβίωσης και οι πολίτες να επανακτήσουν την αγοραστική τους δύναµη προάγοντας την οικονοµική και κοινωνική δραστηριότητα .Συνεπώς ο συμβιβασμός, υπό την ουσιαστική του έννοια,δηλαδή της δικαιοπραξίας του αστικού δικαίου, στα πλαίσια εφαρμογής και ερμηνείας του Ν 3869/2010 δεν μπορεί να δεσμεύεται από τις προϋποθέσεις του συμβάσεως συμβιβασμού του ΑΚ ,αλλά έχει το νόημα της ελεύθερης διευθέτησης και διαπραγμάτευσης, που μπορεί να έχει κατάληξη όχι μόνον την συμφωνία οφειλέτη και πιστωτών και την ρύθμιση των οφειλών με διαπραγματεύσεις και αμοιβαίες υποχωρήσεις ,αλλά ακόμη και την τυχόν συμφωνία για την απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη( άρθ.454 ΑΚ ). Τούτο δικαιολογείται απολύτως, όχι μόνον επειδή με τον τρόπο αυτό εξυπηρετείται ο σκοπός του Ν.3869/2010 ,αλλά και διότι τούτο κείται εντός των ορίων και των επιλογών του νόμου. Ειδικότερα, στην παρ. 5, άρθ. 8 του αυτού νόμου, ορίζεται ρητά ότι σε περιπτώσεις που εξαιτίας εξαιρετικών περιστάσεων, όπως χρόνια ανεργία χωρίς υπαιτιότητα του οφειλέτη, σοβαρά προβλήματα υγείας, ανεπαρκές εισόδημα για την κάλυψη στοιχειωδών βιοτικών αναγκών του οφειλέτη ή άλλων λόγων ίδιας τουλάχιστον βαρύτητας, προσδιορίζονται με την απόφαση μηνιαίες καταβολές μικρού ύψους ή και μηδενικές και τούτο ασχέτως του ύψους των οφειλών ή του πλήθους των πιστωτών. Εφόσον λοιπόν το Δικαστήριο δύναται στις περιπτώσεις αυτές να ορίζει μονομερώς μηδενικές καταβολές, δεν είναι δυνατόν να μη επικυρώνει την με την βούληση των μερών άφεση των χρεών του οφειλέτη. Τέλος να σημειωθεί ότι στις ρυθμίσεις του Ν.3869/2010 για τον συμβιβασμό, υπό την δικονομική του έννοια δηλαδή ως διαδικαστική πράξη, δεν θεσμοθετείται το να συντρέχουν για αυτόν οι προϋποθέσεις του ουσιαστικού δικαίου, όπως τούτο απαιτείται ρητά στην περίπτωση του δικαστικού συμβιβασμού , κατά το άρθ.293 παρ. 1 του ΚΠολΔ και συνεπώς ο ,στα πλαίσια του Ν 3869/2010, δικαστικός συμβιβασμός, διαφέρει προς τούτο από τον δικαστικό συμβιβασμό του ΚΠολΔ, λόγω του ειδικού σκοπού δημοσίου συμφέροντος που εξυπηρετεί. Επομένως όταν στην παρ.2, άρθ. 7 του Ν.3869/2010 , ορίζεται ότι Αν κανένας πιστωτής δεν προβάλει αντιρρήσεις για το αρχικό ή το τροποποιημένο σχέδιο διευθέτησης οφειλών ή συγκατατίθενται όλοι σε αυτό, θεωρείται ότι ο συμβιβασμός έχει γίνει αποδεκτός. ¨,εννοείται ότι θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή η συμφωνία στην οποία κατέληξαν ,ρητά ή σιωπηρά ,τα μέρη και δεν εννοείται ο συμβιβασμός υπό την έννοια και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στον ΑΚ. ΙΙ.Κατά το άρθ. 454 του ΑΚ, "Οταν ο δανειστής συμφωνήσει με τον οφειλέτη την άφεση χρέους ή με σύμβαση μαζί του αναγνωρίσει ότι δεν υπάρχει το χρέος ,επέρχεται απόσβεση της ενοχής". Επίσης κατά το άρθ. 193 του ΑΚ ,η σύμβαση συντελείται με μόνη την αποδοχή, αν από το περιεχόμενο της πρότασης ή από τα συναλλακτικά ήθη ή από τις ειδικές περιστάσεις συνάγεται ότι δεν είναι ανάγκη να περιέλθει η αποδοχή σ` αυτόν που έκανε την πρόταση. Στην περίπτωση αυτή η πρόταση αποσβήνεται από τη στιγμή που θα περάσει η κατά τις περιστάσεις εύλογη προθεσμία για την αποδοχή της πρότασης. Ακόμη κατά το άρθ.5 του Ν.3869/2010 οι πιστωτές , εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο μηνών από την υποβολή της αιτήσεως του οφειλέτη στο Δικαστήριο μπορούν να υποβάλλουν στη γραμματεία του δικαστηρίου εγγράφως τις παρατηρήσεις τους και να δηλώσουν αν συμφωνούν με το προτεινόμενο σχέδιο διευθέτησης των οφειλών, ενώ σε περίπτωση που παρέλθει άπρακτη η παραπάνω προθεσμία ,τεκμαίρεται ότι ο πιστωτής συμφωνεί με το σχέδιο διευθέτησης των οφειλών. Τέλος κατά την παρ.2, άρθ. 7 του Ν.3869/2010, εάν κανένας πιστωτής δεν προβάλει αντιρρήσεις για το αρχικό ή το τροποποιημένο σχέδιο διευθέτησης οφειλών ή συγκατατίθενται όλοι σε αυτό, θεωρείται ότι ο συμβιβασμός έχει γίνει αποδεκτός και ο Ειρηνοδίκης με απόφαση του επικυρώνει το σχέδιο, το οποίο αποκτά πλέον ισχύ δικαστικού συμβιβασμού. Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων συνάγεται, ότι στην περίπτωση που ο αιτών την ρύθμιση των οφειλών του κατά τον Ν.3869/2010 προτείνει μηδενική μηνιαία καταβολή στο σχέδιο διευθέτησης που συμπεριλαμβάνει στην αίτησή του, ιδίως στην περίπτωση που αναφέρει ότι έχει πενιχρά εισοδήματα, τούτο αποτελεί και πρόταση για σύναψη συμβάσεως αφέσεως χρέους. Η πρόταση αυτή περιέρχεται στους πιστωτές, από της , κατά την παρ.1 του άρθ. 5 του Ν.3869/2010, επιδόσεως της αιτήσεως που περιλαμβάνει την ως άνω πρόταση. Εάν η προθεσμία του άρθ.5 του Ν.3869/2010 παρέλθει άπρακτη οπότε κατά νόμον οι πιστωτές τεκμαίρεται ότι συμφωνούν με το σχέδιο διευθέτησης ή εάν κανένας πιστωτής δεν προβάλει αντιρρήσεις για το αρχικό ή το τροποποιημένο σχέδιο διευθέτησης οφειλών, οπότε θεωρείται ότι ο συμβιβασμός (υπό την έννοια που προσδίδεται στον συμβιβασμό στο υπο στοιχείο Ι κεφάλαιο της μείζονος σκέψεως) έχει γίνει αποδεκτός ,τότε συνάγεται σιωπηρώς ότι οι πιστωτές αποδέχονται την πρόταση και η σύμβαση αφέσεως χρέους καταρτίζεται από την παρέλευση της άπρακτης δίμηνης αρχικής προθεσμίας ή από την παρέλευση αντιστοίχως της επόμενης προθεσμίας των 20 ημερών της παρ.1 ,άρθ.7 του Ν.3869/2010. Για την σύναψη της εν λόγω συμβάσεως αφέσεως χρέους, είναι αδιάφορο εάν δεν περιήλθε η αποδοχή της προτάσεως στον αιτούντα οφειλέτη αφού, υπό τις ως άνω ειδικές περιστάσεις ,συνάγεται ότι δεν είναι ανάγκη να περιέλθει η αποδοχή στον αιτούντα οφειλέτη ,διότι για την αποδοχή της προτάσεως τίθενται εκ του νόμου οι προαναφερθείσες προθεσμίες του Ν.3869/2010 ,μετά την άπρακτη πάροδο των οποίων τεκμαίρεται εκ του νόμου η αποδοχή της και το γεγονός τούτο είναι γνωστό στους πιστωτές. Από την υπ`αριθ. ....Γ/18-2-2011 έκθεση επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή του Πρωτοδικείου Καβάλας, ...........................που προσκομίζει η αιτούσα, προκύπτει ότι αντίγραφο της υπό κρίση αιτήσεως, που περιλαμβάνει α) κατάσταση της υπάρχουσας περιουσίας και των εισοδημάτων της αιτούσας, β) σχέδιο διευθέτησης των οφειλών της γ) πράξη ορισμού δικασίμου και κλήση προς συζήτηση για τη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσης, δ) την από 17-2-2011 πρόσκληση για τα όσα εκ του Ν 3869/2011 ορίζονται, επιδόθηκε νομότυπα και εντός της μηνιαίας προθεσμίας της παρ.1 του αρθ.5 του Ν.3869/2010 στην πιστώτρια της αιτούσας ανώνυμη τραπεζική εταιρία με την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ ................ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ». Από της ως άνω επιδόσεως , η τελευταία κατέστη διάδικος εκ του νόμου, διότι όπως στην περίπτωση της παρ. 3 , αρθ.748 του ΚΠολΔ, που ορίζει ότι στα πλαίσια της εκουσίας δικαιοδοσίας "ο δικαστής που είναι αρμόδιος κατά την παρ.1 μπορεί να διατάξει την κλήτευση τρίτων, που έχουν έννομο συμφέρον από τη δίκη" , έχει ήδη κριθεί, ότι ο τρίτος από της κλητεύσεώς του καθίσταται διάδικος ( ΟλΑΠ 974/1980 ΝοΒ 29.294) για την ταυτότητα του νομικού λόγου, καθίσταται διάδικος και ο υποχρεωτικά καλούμενος πιστωτής υπό τους όρους και δυνάμει της διατάξεως της παρ.1 του αρθ. 5 του Ν.3869/2011 . Όμως η δια της παραπάνω επιδόσεως καταστάσα διάδικος δεν εμφανίστηκε στη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας, όταν η υπόθεση εκφωνήθηκε στη σειρά της από το πινάκιο και συνεπώς πρέπει να δικαστεί ερήμην. Το Δικαστήριο, ωστόσο, θα προχωρήσει στην έρευνα της υπόθεσης σαν αυτή να είχε εμφανισθεί κατά τις επιταγές της παρ.2 του άρθ. 754 του ΚΠολΔ. Στην υπό κρίση αίτηση η αιτούσα, ζητά να υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. 3869/2010 ¨Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις σύμφωνα με το σχέδιο διευθέτησης που υποβάλλει ,ενώ στην αίτησή της αυτή περιλαμβάνει και α) την κατάσταση της περιουσίας της και των κάθε φύσης εισοδημάτων της β)την κατάσταση των πιστωτών της και των απαιτήσεων τους κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα και γ) σχέδιο διευθέτησης οφειλών, εκθέτοντας ταυτόχρονα ότι είναι άνεργη. Η αίτηση με παραπάνω περιεχόμενο και αίτημα, αρμοδίως καθ΄ ύλην και κατά τόπο εισάγεται να δικασθεί από το Δικαστήριο τούτο, (περίοδος 1η, άρθ.3 Ν του 3869/2010 ), κατά την εκουσία δικαιοδοσία (άρθ.1 περ.β του ΚΠολΔ σε συνδ. με περίοδο 2η ,αρθ 3 του Ν.3869/2010 και αρθ. 739 επ. ΚΠολΔ ) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθ.1 επ. του Ν.3869/2010.Πρέπει, επομένως, να ερευνηθεί περαιτέρω και κατ’ ουσίαν ,αφού για το παραδεκτό της αιτήσεως προσκομίσθηκαν εμπρόθεσμα, κατά τα οριζόμενα στην παρ.2 , άρθ. 4 του Ν. 3869/2010 α) η από 7-2-2011 βεβαίωση ,της από 5-2-2011 αποτυχίας του εξωδικαστικού συμβιβασμού, που υπογράφεται από την Ενωση Καταναλωτών Καβάλας, με ημερομηνία καταθέσεως στην γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου 7-2-2001 και β) η , με ημερομηνία καταθέσεως στην γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου 7-2-2001, από 7-2-2011 υπεύθυνη δήλωση της αιτούσης, αφενός για την ορθότητα και πληρότητα των καταστάσεων της περιουσίας και των εισοδημάτων της ,των πιστωτών και των κατ΄αυτής απαιτήσεων, όσο και για τις μεταβιβάσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων της, της τελευταίας τριετίας. Επίσης από την, κατ’ άρθ. 13 του Ν.3869/2010, αυτεπάγγελτη έρευνα του Δικαστηρίου, διαπιστώθηκε ότι για την αιτούσα δεν εκκρεμεί άλλη αίτηση ρύθμισης οφειλών της ούτε έχει εκδοθεί απόφαση για ρύθμιση με απαλλαγή από τις οφειλές της. Από την επισκόπηση του φακέλου της δικογραφίας προκύπτει ότι η μοναδική πιστώτρια της αιτούσας που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας, έλαβε εμπρόθεσμα και νόμιμα γνώση της αιτήσεως και όλων των στοιχείων που επιβάλλει ο νόμος, δηλαδή το αντίγραφο της αίτησης με ορισμό δικασίμου για τη συζήτησή της, της κατάστασης της υπάρχουσας περιουσίας και των εισοδημάτων της και το σχέδιο διευθέτησης των οφειλών της, αλλά δεν απάντησε στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών της αιτούσας εντός της αποκλειστικής προθεσμίας των δύο μηνών από την υποβολή της αιτήσεως στις 7-2-2011. Συνεπώς η παραπάνω πιστώτρια τράπεζα τεκμαίρεται κατά την παρ.2, άρθ.5 του Ν.3869/2010 ότι συμφωνεί με το σχέδιο διευθετήσεως που προτείνει η αιτούσα. Επειδή δε, δια του σχεδίου αυτού η αιτούσα προτείνει μηδενική μηνιαία καταβολή, από την πάροδο της αποκλειστικής δίμηνης προθεσμίας της παρ. 1, άρθ. 5 του Ν.3869/2010 ,δηλαδή από 8-4-2011 ( παρ.1 άρθ. 144 και παρ. 2 άρθ. 145 του ΚΠολΔ) συνάπτεται σύμβαση αφέσεως χρέους με την πιστώτρια τράπεζα κατά τα αναφερόμενα στο υπό στοιχείο ¨ΙΙ¨ κεφάλαιο της μείζονος σκέψεως. Κατ’ ακολουθίαν, επειδή η μοναδική πιστώτρια της αιτούσας δεν προέβαλε αντιρρήσεις για το αρχικό σχέδιο διευθέτησης οφειλών, θεωρείται ότι ο συμβιβασμός, κατά τα αναφερθέντα στο υπό στοιχείο ¨ Ι ¨ κεφάλαιο της μείζονος σκέψεως, έχει γίνει αποδεκτός και το Δικαστήριο οφείλει να επικυρώσει το σχέδιο , το οποίο αποκτά πλέον ισχύ δικαστικού συμβιβασμού, ενώ η υπό κρίση αίτηση για ρύθμιση και απαλλαγή από τις οφειλές θεωρείται ότι ανακλήθηκε ( παρ. 2, άρθ. 7 του Ν.3869/2010 ). Επειδή η παρούσα απόφαση δεν υπόκειται σε ανακοπή ερημοδικίας αλλά μόνο σε έφεση και αναίρεση ( αρθ.14 του Ν.3869/2010 ), δεν χρειάζεται να ορισθεί το σχετικό παράβολο. Τέλος διάταξη περί δικαστικών εξόδων δεν θα περιληφθεί αφού δεν υποβλήθηκε σχετικό αίτημα, διότι εν προκειμένω δεν πρόκειται για απόφαση που ορίζει μηνιαίες καταβολές και συνεπώς δεν εφαρμόζεται η τελευταία περίοδος της παρ.6, άρθ.8 του Ν. 3869/2010. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΔΙΚΑΖΕΙ ερήμην της πιστώτριας της αιτούσας ανώνυμης τραπεζικής εταιρίας με την επωνυμία «................................................ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ». ΕΠΙΚΥΡΩΝΕΙ το αναφερόμενο στην υπό κρίση αίτηση σχέδιο διευθέτησης των οφειλών της αιτούσας, που αποκτά ισχύ δικαστικού συμβιβασμού και αποφαίνεται ότι η υπό κρίση αίτηση για ρύθμιση και απαλλαγή από τις οφειλές θεωρείται ως ανακληθείσα.

πηγή: nomos

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα