Καραγιάννης & Συνεργάτες - Δικηγορικό Γραφείο

ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ - ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ
& ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ | ΑΘΗΝΑ - ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Επικοινωνήστε μαζί μας
2103810723 (Αθήνα) | 2310525720 (Θεσσαλονίκη) | info@karagiannislawfirm.gr

Διάσταση, διαζύγιο - Παραχώρηση της χρήσεως της οικογενειακής στέγης (Εφετείο Θεσσαλονίκης, αριθμός απόφασης 469/2009)

Περίληψη: Παραχώρηση της χρήσεως της οικογενειακής στέγης. Ειδικές συνθήκες δυνάμει των οποίων παραχωρείται η οικογενειακή στέγη. Η παραχώρηση δεν έχει μόνιμο χαρακτήρα. Διαρκεί, όσο και η διάσταση. Κρίθηκε εν προκειμένω να παραχωρηθεί η χρήση της οικογενειακής στέγης στη σύζυγο μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου. Μετοίκηση του συζύγου από το ακίνητο που ανήκει στην ιδιοκτησία του.

[...] Με την από 5.10.2007 αγωγή ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, η ενάγουσα σύζυγος του εναγομένου ζήτησε να ρυθμιστεί η χρήση της οικογενειακής τους στέγης και να της παραχωρηθεί αποκλειστικά, μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου τους, διατασσομένης της μετακίνησης του εναγομένου απ` αυτήν. Ο εναγόμενος με τις προτάσεις, που κατέθεσε ενώπιον του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, άσκησε ανταγωγή επικουρικά για την περίπτωση παραδοχής της αγωγής της ενάγουσας και ζήτησε μ` αυτή να υποχρεωθεί η ενάγουσα - αντεναγομένη να καταβάλει σ` αυτήν ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση σ` αυτήν της οικογενειακής στέγης το ποσό των 1.000 ευρώ μηνιαίως. Επί της αγωγής και της ανταγωγής εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση, με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή ως αβάσιμη κατά νόμο, απορρίφθηκε η επικουρικά ασκηθείσα ανταγωγή. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται με την κρινομένη έφεση η ενάγουσα για εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και ζητεί να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη απόφαση και να γίνει δέκτη η αγωγή της, ενώ ο εναγόμενος - αντενάγων ζητεί με την επικουρικά ασκηθείσα αντέφεση να γίνει δέκτη η ανταγωγή του ως ουσιαστικά βάσιμη. Κατά το άρθρο 1393 εδ. α` ΑΚ, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, εφ` όσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας, εν όψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολοκλήρου ή τμήματος του ακίνητου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ιδίων (οικογενειακή στέγη) ανεξάρτητα από το ποιος απ` αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι η παραχώρηση γίνεται με βάση τις ειδικές συνθήκες του καθενός συζύγου, το συμφέρον των τέκνων και τις αρχές της επιείκειας, οι οποίες είναι δυνατόν να επιβάλλουν κατά περίπτωση η παραχώρηση να γίνεται με αντάλλαγμα ή χωρίς αντάλλαγμα (ΑΠ 792/2000 ΕλλΔνη 41,1647). Για την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης πρέπει να αναφέρονται στην αγωγή τα παρακάτω: α) η σύναψη γάμου μεταξύ των διάδικων, β) η διακοπή της συμβίωσης τους γ) τα πραγματικά περιστατικά που συνιστούν τις ειδικές συνθήκες καθενός από τους διαδίκους - συζύγους κατά το άρθρο 1393 ΑΚ και στηρίζουν τους λόγους επιείκειας για αποκλειστική χρήση ολοκλήρου ή τμήματος της μέχρι τότε οικογενειακής στέγης και δ) αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, τα πραγματικά περιστατικά που στηρίζουν το συμφέρον των τέκνων τους (π.χ. με αλλαγή σχολείου, περιβάλλοντος που θα έχει δυσμενή επίδραση στην ψυχική υγεία των τέκνων). Ο νόμος δεν ορίζει ποιες είναι οι ειδικές συνθήκες που αν υπάρχουν συντρέχει η επιείκεια να επιβάλει την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης. Οι ειδικές συνθήκες που θα κριθούν από το δικαστήριο προσδιορίζονται από τους όρους ζωής των ενδιαφερομένων μέχρι τη διακοπή της συμβιώσεως, ως τέτοιες δε (ειδικές συνθήκες) θεωρούνται η σωματική και η ψυχική υγεία, οι γενικότερες συνθήκες εργασίας του ενάγοντος και του άλλου συζύγου, καθώς και η οικονομική κατάσταση κυρίως του γονέα που έχει τη γονική μέριμνα των τέκνων τους. Το εύλογο η μη της διακοπής της έγγαμης συμβίωσης του ενάγοντος συζύγου και η τυχόν υπαιτιότητα δεν αποτελούν κριτήρια από το νόμο για την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης, συνεκτιμούνται όμως έμμεσα μαζί με τα άλλα στοιχεία από το Δικαστήριο {Κ. Παπαδόπουλος, Αγωγές Οικογ. Δικ. Α`, σελ. 335, Απ. Γεωργιάδη, Η οικογενειακή στέγη, ΕλλΔνη 1988,1287 σημ. 19, Βαθρακοκοίλη, Το νέο Οικογεν. Δικ., εκδ. 1990, υπ` αρθρ. 1393, σελ. 207). Η παραπάνω ρύθμιση της χρήσης της συζυγικής στέγης δεν έχει μονιμότητα, αφού διαρκεί όσο διαρκεί η διάσταση, δηλ. από τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου, μπορεί δε η σχετική απόφαση να μεταρρυθμιστεί σε περίπτωση μεταβολής των περιστάσεων που επέβαλαν την παραχώρηση της χρήσης της συζυγικής στέγης στον ένα σύζυγο (Κ. Παπαδόπουλο, ό.π., σελ. 346 με παραπομπές στη νομολογία). Στην προκείμενη περίπτωση η ενάγουσα εκθέτει στην κρινομένη αγωγή ότι τέλεσε με τον εναγόμενο νόμιμο θρησκευτικό γάμο στις 4.1.1981, από τον οποίο απέκτησαν δύο τέκνα, ήδη ενήλικα/Οτι η έγγαμη συμβίωση της με τον εναγόμενο διακόπηκε, στις 20.5.2007, από λόγους που αφορούν αποκλειστικά το πρόσωπο του, λόγω παράβασης εκ μέρους του της υποχρέωσης για συζυγική πίστη (δημιουργία ερωτικής σχέσης με άλλη γυναίκα) και λόγω των απειλών που, μετά την κατανάλωση αλκοόλ, επαναλάμβανε σε βάρος της ο εναγόμενος λέγοντας «Μ..., μου προκαλείς αηδία, θα σε ξεκάνω, θα χωρίσουμε είτε θέλεις είτε όχι, αν δεν φύγεις από το σπίτι θα σου κόψω τα πόδια, ή θα φύγεις μόνη σου ή θα σε βγάλουν νεκρή από εδώ μέσα, σ` έχω στο χέρι και αν δεν κάνεις αυτά που λέω θα τα πουλήσω όλα και θα σε πετάξω στο δρόμο». Ότι οι παραπάνω ύβρεις και απειλές του εναγομένου, [...] δημιουργούν σ` αυτήν έντονο συναίσθημα φόβου και ανησυχίας· Ότι μη αντέχοντας την παραπάνω συμπεριφορά του εναγομένου και τον καθημερινό εξευτελισμό της, οι δυο κόρες της Α. και Β. (ηλικίας 27 και 22 ετών αντίστοιχα), προ δύο μηνών αποχώρησαν από την συζυγική στέγη και εγκαταστάθηκαν σε διαμέρισμα που μίσθωσαν. Οτι ο εναγόμενος έχει στην κυριότητα του, πλην της οικογενειακής στέγης (μονοκατοικίας), που βρίσκεται στην... και ένα διαμέρισμα 120 τ.μ. στη ... Θεσσαλονίκης. Οτι ο εναγόμενος της δήλωσε ότι αν δεν συναινέσει στην έκδοση συναινετικού διαζυγίου και αν δεν αποχωρήσει από τη συζυγική στέγη, θα εκποιήσει κάθε κινητή και ακίνητη περιουσία του, που απέκτησαν κατά τη διάρκεια του γάμου τους, ώστε να μην ικανοποιηθούν τα δικαιώματα της από τη διάταξη του άρθρου 1400 ΑΚ (αποκτήματα). Ότι ενώ η ίδια δεν έχει κανένα περιουσιακό στοιχείο και ιδίως οικία, στην οποία θα μπορούσε να μετοικήσει, ο εναγόμενος έχει στην κυριότητα του (από γονική παροχή) και ένα διαμέρισμα 120 τ.μ. στη... (2ος όροφος).Ότι λόγω της ως άνω απαράδεκτης, αντισυζυγικής και επιθετικής συμπεριφοράς του εναγομένου απειλείται σοβαρά η σωματική της ακεραιότητα και η ψυχική της υγεία, προκειμένου δε να αποφευχθούν δυσάρεστες για τη σωματική και ψυχική υγεία της εξελίξεις επιβάλλεται να διαταχθεί η μετοίκηση του εναγομένου από τη συζυγική στέγη. Οτι επί αιτήσεως της για προσωρινή ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης εκδόθηκε η 34211/11.9.2007 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, με την οποία έγινε δεκτή η αίτηση και παραχωρήθηκε προσωρινά η αποκλειστική χρήση της οικογενειακής στέγης στην ενάγουσα, ενώ διατάχθηκε η μετοίκηση του εναγομένου απ` αυτήν μέσα σε προθεσμία 20 ημερών από την έκδοση της απόφασης. Με βάση τα παραπάνω ζητεί, με την από 5.10.2007 αγωγή, να ρυθμιστεί οριστικά η χρήση της ως άνω οικογενειακής στέγης και να παραχωρηθεί αποκλειστικά σ` αυτήν η χρήση μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου τους, διαταχθεί δε οριστικά η μετοίκηση του εναγομένου απ` αυτήν, καταδικαζομένου του εναγομένου στα δικαστικά έξοδα αυτής. Με το παραπάνω περιεχόμενο και αίτημα η ένδικη αγωγή είναι πλήρως ορισμένη και νόμιμη στηριζομένη στις προαναφερθείσες διατάζεις (άρθρο 1393 ΑΚ). Το Πρωτοβάθμιο δικαστήριο, που έκρινε διαφορετικά και απέρριψε την αγωγή ως αβάσιμη κατά νόμο, εσφαλμένα το νόμο εφάρμοσε και γι αυτό πρέπει να γίνει δεκτός ο σχετικός λόγος έφεσης ως ουσιαστικά βάσιμος και αφού εξαφανιστεί η απόφαση και δικαστεί η αγωγή από το Δικαστήριο αυτό, πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική βασιμότητα αυτής κατά την προαναφερθείσα ειδική διαδικασία (άρθρο 681 Β` παρ. 1γ` ΚΠολΔ). Επίσης, πρέπει να συνεκδικαστεί και η ασκηθείσα από τον εναγόμενο ως άνω ανταγωγή για καταβολή σ` αυτόν ανταλλάγματος για την παραχώρηση της χρήσης της. [...] Οι διάδικοι τέλεσαν νόμιμο θρησκευτικό γάμο, στη Θεσσαλονίκη, την 4.1.1881, από τον οποίο απέκτησαν δυο κόρες, την Α. και Β. που ήδη είναι ενήλικες. Ως οικογενειακή στέγη αυτοί χρησιμοποιούσαν μία μονοκατοικία (μεζονέτα) με υπόγειο και σοφίτα, κτισμένη επί οικοπέδου κυριότητας του εναγομένου, που βρίσκεται στην... Θεσσαλονίκης, εμβαδού συνολικού 160 τ.μ. περίπου, πλέον της σοφίτας που χρησιμοποιείτο ως γραφείο του εναγομένου. Οι χώροι της οικίας έχουν μεταξύ τους λειτουργική σύνδεση και ενότητα. Η έγγαμη συμβίωση των διαδίκων άρχισε να διαταράσσεται από το 2003, όταν η ενάγουσα προέβη σε παρατηρήσεις προς τον εναγόμενο για επιλήψιμη αντισυζυγική συμπεριφορά αυτού, όταν διαπίστωσε ερωτικά μηνύματα και επιστολές (βλ. προσκομιζόμενες από την ενάγουσα σε φωτοτυπία επιστολές). Ο εναγόμενος έκτοτε επεδείκνυε εριστική, προσβλητική και απειλητική προς την ενάγουσα σύζυγο του συμπεριφορά και η σχέση τους διαταράχθηκε πλέον με δημιουργία συνεχών επεισοδίων στη συζυγική οικία. Έτσι η συμβίωση τους κατέστη πλέον, από το 2006, αδύνατη και εγκυμονούσα κινδύνους για την ενάγουσα, την οποία έβριζε και απειλούσε ζητώντας απ` αυτήν να προχωρήσουν σε συναινετική λύση του γάμου τους. Ενδεικτικό του προαναφερθέντος άσχημου οικογενειακού κλίματος που δημιουργήθηκε είναι το γεγονός ότι οι ενήλικες πλέον κόρες των διαδίκων, μη αντέχουσες την εκτράχυνση των σχέσεων ίων γονέων τους, αποχώρησαν από την ως άνω οικογενειακή στέγη και μίσθωσαν διαμέρισμα επί της οδού..., στο οποίο διαμένουν προσωρινά. Στις αρχές του καλοκαιριού του 2007 ο εναγόμενος με απειλητικό τρόπο ζήτησε πάλι από την ενάγουσα σύζυγο του να προχωρήσουν στην λύση του γάμου τους με συναινετικό διαζύγιο. Η οριστική διάσπαση της έγγαμης σχέσης τους επήλθε από το τέλος Ιουνίου 2007, παρ` ότι αυτοί συμβίωναν στην ίδια στέγη. Για να δηλώσει και εγγράφως την οριστική διακοπή της έγγαμης συμβίωσης τους και την πρόθεση του να λύσει το γάμο του με τη σύζυγο του, ο εναγόμενος επέδωσε στην ενάγουσα την από 17.7.2007 εξώδικη πρόσκληση - δήλωση ζητώντας να προχωρήσουν στην λύση του γάμου τους με συναινετικό διαζύγιο. Η ενάγουσα μετά ταύτα, στις 19.7.2007, κατέθεσε την υπ` αριθμ. καταθ. 34597/19.7.2007 αίτηση ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου θεσσαλονίκης, με την οποία ζήτησε την προσωρινή μετοίκηση του εναγομένου συζύγου της από την οικογενειακή στέγη και την προσωρινή ρύθμιση της χρήσης αυτής με την παραχώρηση στην ίδια αποκλειστικά της ως άνω οικογενειακής στέγης. Επίσης ο εναγόμενος κατέθεσε αντίθετη αίτηση στο ίδιο δικαστήριο ζητώντας την μετοίκηση της ενάγουσας συζύγου του από την οικογενειακή στέγη και την προσωρινή παραχώρηση αυτής στον ίδιο αποκλειστικά. Επί των παραπάνω αιτήσεων, που συνεκδικάστηκαν, εκδόθηκε η 34211/2007 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων) με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση του εναγομένου και έγινε δεκτή η αίτηση της ενάγουσας, διατάχθηκε δε μ` αυτήν η μετοίκηση του εναγομένου Σ. Χ. και παραχωρήθηκε προσωρινά η χρήση της οικογενειακής στέγης στην ενάγουσα αποκλειστικά. Η αντιδικία πλέον των διαδίκων συνεχίζεται και ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων, ενώ ο εναγόμενος με την από 15.10.2007 αγωγή του ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, ζήτησε τη λύση του γάμου του με την ενάγουσα, λόγω ισχυρού κλονισμού της έγγαμης συμβίωσης τους από λόγο που αφορά το πρόσωπο της, πλην όμως δεν έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα απόφαση επ` αυτής. Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι ο εναγόμενος, που είναι..., έχει εισοδήματα από την εργασία του αυτή 61.984,98 ευρώ ετησίως, ενώ από την εκμίσθωση ακινήτου αυτού εισπράττει 4.026,78 ευρώ ετησίως, δηλαδή τα συνολικά εισοδήματα του ανέρχονται στο ποσό των 65.011,76 ευρώ ετησίως (βλ. το προσκομιζόμενο από τον ίδιο εκκαθαριστικό σημείωμα φόρου εισοδήματος Οικονομικού έτους 2007), δηλαδή τα μηνιαία εισοδήματα του ανέρχονται σε 5.165 ευρώ. Ο ίδιος είναι αποκλειστικός κύριος, εκτός από την προαναφερθείσα μεζονέτα που χρησιμοποιείτο ως οικογενειακή στέγη μετά οικοπέδου και ενός διαμερίσματος εμβαδού 120 τ.μ., που βρίσκεται στη ..., που απέκτησε από γονική παροχή. Επίσης έχει ένα οικόπεδο στα ... . Αντίθετα η εναγομένη, που είναι καθηγήτρια μέσης εκπαίδευσης, έχει πολύ μικρότερα εισοδήματα, και συγκεκριμένα 1.817 ευρώ μηνιαίως (21.805,43 ευρώ ετησίως, όπως προκύπτει από το ίδιο εκκαθαριστικό σημείωμα οικ. έτους 2007). Αλλη περιουσία ακίνητη ή εισοδήματα από άλλη πηγή δεν έχει. Από τα παραπάνω αποδεικνύεται ότι τα εισοδήματα της υπολείπονται κατά πολύ των εισοδημάτων του εναγομένου, δηλαδή του εναγομένου είναι παραπάνω από τριπλάσια αυτών της ενάγουσας, ενώ η ίδια δεν έχει σπίτι άλλο για να μείνει, μετά την οριστική διάσπαση της έγγαμης σχέσης τους. Εξάλλου δεν μπορεί να κάνει χρήση με ευχέρεια, δηλαδή χωρίς ιδιαίτερη οικονομική επιβάρυνση άλλης μισθωμένης κατοικίας. Αντίθετα ο εναγόμενος, μετά την διαταχθείσα μετοίκηση του από την οικογενειακή στέγη με την προαναφερθείσα απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (ασφαλιστικών μέτρων) έχει μισθώσει διαμέρισμα στην περιοχή ..., αντί μηνιαίου μισθώματος 520 ευρώ, στο οποίο εγκαταστάθηκε μεταφέροντας σ` αυτό και τα απαραίτητα βιβλία του για την... εργασία του. Εν όψει των παραπάνω και ιδίως των νέων συνθηκών ζωής των διαδίκων μετά τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης τους, των συνθηκών εργασίας της ενάγουσας και του εναγομένου, της μειωμένης οικονομικής κατάστασης της ενάγουσας, η οποία μεριμνά για τις δυο κόρες της και της δυνατότητας αυτών (τέκνων) να επανέλθουν στην οικογενειακή στέγη, από την οποία έφυγαν προσωρινά λόγω της προαναφερθείσας κατάστασης που είχε δημιουργηθεί στις σχέσεις των γονέων τους και να μείνουν μαζί με τη μητέρα τους στην ως άνω οικογενειακή στέγη μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου των διαδίκων, λαμβανομένων υπόψη του ευλόγου (για την ενάγουσα) της διακοπής της συμβίωσης της και της οικονομικής ζημίας που θα υποστεί αυτή από την μετεγκατάσταση της σε άλλη (μισθωμένη) κατοικία, το Δικαστήριο αυτό κρίνει ότι πρέπει από λόγους επιείκειας να παραχωρηθεί η χρήση της οικογενειακής στέγης αποκλειστικά στην ενάγουσα μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου των διαδίκων, ενώ πρέπει να διαταχθεί η μετοίκηση του εναγομένου απ` αυτήν προς αποφυγή περαιτέρω διαπληκτισμών και εντόνων αντιπαραθέσεων, που είναι δυνατόν να προκαλέσουν βλάβη στη σωματική και ψυχική υγεία της ενάγουσας. Η παραχώρηση της σοφίτας, όπου βρισκόταν το γραφείο του εναγομένου, σ` αυτόν, δεν κρίνεται εφικτή, αφενός διότι οι όροφοι έχουν μεταξύ τους λειτουργική ενότητα και αφ` ετέρου προς αποφυγή διαπληκτισμών και εντάσεων. Εξ άλλου ο εναγόμενος έχει παραλάβει, κατά την μετοίκηση του, τα απαραίτητα για την εργασία του βιβλία και λοιπά βοηθήματα από το γραφείο του. Τέλος το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος καταβολής από την ενάγουσα οποιουδήποτε ποσού στον εναγόμενο ως αντάλλαγμα για την ως άνω παραχώρηση της οικογενειακής στέγης σ` αυτήν, λαμβανομένων υπόψη των υπερτερών εισοδημάτων του εναγομένου. Μετά ταύτα πρέπει να απορριφθεί η ανταγωγή του εναγομένου ως αβάσιμη κατ` ουσίαν και να γίνει δεκτή η αγωγή ως βάσιμη και κατ` ουσίαν, ρυθμιστεί δε η χρήση της οικογενειακής στέγης με την παραχώρηση αυτής αποκλειστικά στην ενάγουσα μέχρι την αμετάκλητη λύση του γάμου των διαδίκων - συζύγων, διατασσομένης της μετοίκησης του εναγομένου απ` αυτήν. Πρέπει, μετά ταύτα να απορριφθεί η επικουρικώς ασκηθείσα αντέφεση ως ουσιαστικά αβάσιμη. Τα δικαστικά έξοδα και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας πρέπει να συμψηφιστούν μεταξύ των διαδίκων λόγω της σχέσης τους ως συζύγων (άρθρο 179,183,191 παρ. 2 ΚΠολΔ). [...]

πηγή: nomos

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα.

Επικοινωνία

Θεσσαλονίκη

Πολυτεχνείου 21 (6ος Όροφος), 54626

2310525720

Αθήνα

Σολωμού 58 και Πατησίων (6ος Όροφος), 10682

2103810723

Για να σας παρέχουμε την καλύτερη online εμπειρία, χρησιμοποιούμε cookies.