Αναγνώριση αλλοδαπής δικαστικής απόφασης - Αναγνώριση αλλοδαπού δεδικασμένου μέσω της δικαστικής οδού παρά την αυτοδίκαιη αναγνώρισή του (Μονομελές Πρωτοδικείο Ρόδου, αριθμός απόφασης 488/2010)
Περίληψη: Με την έναρξη ισχύος του με αριθμό 2201/2003 Κανονισμού του Συμβουλίου της Ε.Ε. «περί της διεθνούς δικαιοδοσίας αναγνώρισης και εκτέλεσης αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας», ο οποίος καταργεί τον Κανονισμό (ΕΚ) 1347/2000, επέρχεται μεταξύ των κρατών που συνέπραξαν στην αποδοχή του αυτεπάγγελτη υποκατάσταση του εσωτερικού τους δικαίου από τις διατάξεις του, εφόσον το συνταγματικό τους πλαίσιο δεν προβλέπει κάποιους περιορισμούς, κάτι βέβαια που δεν προβληματίζει στη περίπτωση της χώρας μας, δεδομένης της ύπαρξης της διάταξης του άρθρου 28 παρ. 2 και 3 του Συντάγματος. Στον εν λόγω κανονισμό του Συμβουλίου της Ε.Ε., ο οποίος τέθηκε σε ισχύ από την 1η Μαρτίου 2005, καθορίζονται οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση στην ημεδαπή απόφασης που εκδόθηκε σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφορά θέματα ακύρωσης γάμου, διαζυγίου και δικαστικού χωρισμού. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 21 παρ.1 και 3 του κανονισμού, οι αποφάσεις που εκδίδονται σε ένα κράτος μέλος αναγνωρίζονται στα υπόλοιπα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται κάποια ιδιαίτερη διαδικασία, την αναγνώριση δε αυτή μπορεί να ζητήσει οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος. Καθίστανται έτσι ανεφάρμοστες οι διαδικασίες που τυχόν προβλέπονται στα κράτη μέλη για την αναγνώριση αποφάσεων που αφορούν στην προσωπική κατάσταση, ανάμεσα στις οποίες και η διάταξη του άρθρου 905 παρ. 4 ΚΠολΔ. Η αυτοδίκαιη αναγνώριση δεν αποστερεί εντούτοις κάθε ενδιαφερόμενο του δικαιώματος να επιδιώξει τη δικαστική αναγνώριση της απόφασης στη χώρα υποδοχής της, αδιάφορα από το αν αμφισβητείται ή όχι. Διατηρείται έτσι και στον παρόντα κανονισμό η δημιουργία κύριας δίκης αναφορικά με την αναγνώριση, η οποία θα διέπεται από τις διατάξεις που προβλέπονται από την κήρυξη της εκτελεστότητας (άρθρο 21 παρ.3 εδ. α, βλ. Γέσιου-Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτέλεσης. Η διεθνής αναγκαστική εκτέλεση (2006), παρ. 86, 11 2 β, αρ. 29, 31, Λ. Πίψου, Αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας κατά τον Κανονισμό (ΕΚ) 2201/2003 στον τόμο Αστικό Εργατικό και Δικονομικό Διεθνές Δίκαιο (2005), 129 επ.)
[...] Η αναγνώριση αυτή αποκλείεται όταν συντρέχει κάποιος από τους λόγους - κωλύματα που αναφέρονται ρητά στις διατάξεις των άρθρου 22 του ιδίου κανονισμού και είναι, συνοπτικά, οι εξής α) η πρόδηλη αντίθεση της απόφασης προς τη δημόσια τάξη του κράτους αναγνώρισης, β) η μη έγκαιρη και κατά τρόπο επιτρέποντα την άμυνα κοινοποίηση στον ερημοδικήσαντα εναγόμενο του εισαγωγικού της δίκης ή ισοδύναμου εγγράφου γ) το ασυμβίβαστο της απόφασης με απόφαση που έχει εκδοθεί στο κράτος αναγνώρισης μεταξύ των ίδιων διαδίκων, δ) το ασυμβίβαστο της απόφασης με προγενέστερη απόφαση που εκδόθηκε προγενέστερα σε άλλο κράτος μέλος ή σε τρίτο κράτος, εφόσον η προγενέστερη απόφαση συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις αναγνώρισής της στο κράτος εισαγωγής, ενώ σε καμία περίπτωση δεν ερευνάται η δικαιοδοσία του εκδώσαντος την απόφαση Δικαστηρίου (άρθρο 24). Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 64, το πεδίο εφαρμογής του εκτείνεται σε αγωγές (διαζυγίου ή γονικής μέριμνας) που ασκούνται μετά την έναρξη ισχύος του, δηλαδή μετά την 1η Μαρτίου 2005, επιτρέπει όμως παράλληλα και την αναγνώριση αποφάσεων που εκδόθηκαν κατόπιν αγωγών που ασκήθηκαν πριν από την ημερομηνία αυτή, εφόσον το Δικαστήριο της χώρας προέλευσης θεμελίωσε την διεθνή δικαιοδοσία του σε κανόνες σύμφωνους με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού ή του Κανονισμού 1347/2000 ή με διατάξεις σύμβασης που ίσχυε μεταξύ του κράτους μέλους προέλευσης και του κράτους μέλους αναγνώρισης της απόφασης. Εξάλλου, αναγνώριση κατά τον εξεταζόμενο κανονισμό σημαίνει πως το κράτος αναγνώρισης αποδέχεται την αυτοδίκαιη ένταξη των αποτελεσμάτων της αλλοδαπής απόφασης στην έννομη τάξη του σαν να επρόκειτο για δική του απόφαση, δηλαδή και το ουσιαστικό δεδικασμένο της, εφόσον βέβαια αυτή παράγει τέτοιο κατά το δίκαιο του κράτους προέλευσης. Τέλος, όπως προκύπτει από τις διατάξεις των άρθρων 21 παρ. 3, 29 και 30 παρ. 1 του Κανονισμού και του άρθρου 905 παρ. 1 και 4 του ΚΠολΔ, αρμόδιο δικαστήριο για την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης αποφάσεων άλλου κράτους που αφορούν την προσωπική κατάσταση στην Ελλάδα είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο (διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας) της κατοικίας ή διαμονής του προσώπου, του οποίου η κατάσταση καθορίζεται (Κιουπτσίδου, Ζητήματα των Κανονισμών 2201/2003 και 1347/2000 σχετικά με την διεθνή δικαιοδοσία και αναγνώριση αποφάσεων στις γαμικές διαφορές, ΕλλΔνη 2005.668).
Στην προκείμενη περίπτωση, ο αιτών ζητά να αναγνωρισθεί στην Ελλάδα η ισχύς του δεδικασμένου της με αριθμό 12008622111/12-6-2008 επικυρωτικής απόφασης του Περιφερειακού Δικαστηρίου Arlesheim της Γερμανίας, δυνάμει της οποίας λύθηκε ο γάμος μεταξύ αυτού και της συζύγου του Σ. Χ. Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η εν λόγω αίτηση αρμοδίως εισάγεται ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η κατοικία του αιτούντος, (άρθρα 21 παρ. 3, 29 παρ. 1 και 2, 30 παρ. 1, του ως άνω Κανονισμού και 740, 905 παρ. 1 και 4 ΚΠολΔ) για να δικαστεί κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 30 παρ. 1 του Κανονισμού και 905 παρ. 1, 740 έως 781 ΚΠολΔ) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 28 παρ. 2 και 3 Συντάγματος, 905, 323 ΚΠολΔ και 21, 22, 24 του Κανονισμού 2201/2003. Πρέπει, επομένως, να εξεταστεί περαιτέρω και ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της.
Από τα έγγραφα που προσκομίζει νόμιμα ο αιτών αποδεικνύεται ότι: Στις 14-8-1980 ο αιτών τέλεσε νόμιμο γάμο με την Σ. Μ. στο Reinach ΒL της Γερμανίας. Ο πιο πάνω γάμος λύθηκε με τη με αριθμό 12008622111/12-6-2008 (αρ. αρχείου 120 08 0268) επικυρωτική απόφαση του Περιφερειακού Δικαστηρίου Arlesheim της Γερμανίας, όπου διέμεναν οι σύζυγοι κατά το χρόνο που εκδόθηκε το διαζύγιο, που δημοσιεύτηκε στις 10-6-2008, αντίγραφο της οποίας προσκομίζεται στη γερμανική γλώσσα και σε επίσημη μετάφραση στην ελληνική. Η απόφαση αυτή έχει καταστεί τελεσίδικη και αμετάκλητη στις 12-6-2008 (βλ. σχετική επισημείωση επί της απόφασης «rechtskraft») και ως εκ τούτου παράγει δεδικασμένο κατά το γερμανικό δίκαιο. Εξάλλου, από το μεταφρασμένο κείμενο της απόφασης προκύπτει ότι η σύζυγος του αιτούντος, Σ. Χ., ήταν παρούσα στη δίκη ενώπιον του αλλοδαπού δικαστηρίου, καθόσον με κοινή τους συμφωνία εξεδόθη η αλλοδαπή απόφαση, ενώ παραστάθηκε στη συνεδρίαση δια του πληρεξουσίου δικηγόρου της και επομένως αυτή δεν στερήθηκε τα δικαιώματα υπεράσπισής της και γενικώς τη συμμετοχής της στη δίκη, και έλαβε γνώση της απόφασης, ενώ και ο καθ` ου σύζυγός της έλαβε γνώση, αφενός διότι επίσης παραστάθηκε στη συνεδρίαση δια πληρεξουσίου δικηγόρου και αφετέρου διότι εν προκειμένω ως αιτών ζητεί την αναγνώριση του δεδικασμένου της. Σημειωτέον ότι το Δικαστήριο δεν κρίνει αναγκαία την προσκομιδή, πέραν του επικυρωμένου αντιγράφου της απόφασης με επίσημη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα, και του προβλεπόμενου από τα άρθρα 37 παρ. 1 περ. β και 39 του κανονισμού πιστοποιητικού, δεδομένου ότι τα στοιχεία που πρέπει να συμπεριληφθούν στο εν λόγω πιστοποιητικό (το Κράτος μέλος προέλευσης της απόφασης, τα στοιχεία των συζύγων, η χώρα, ο τόπος και η ημερομηνία του γάμου τους, το είδος της απόφασης, η ημερομηνία έναρξης ισχύος της στο κράτος μέλος προέλευσης και ιδίως η σημείωση ως προς το αμετάκλητό της σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους προέλευσης με την σχετική προαναφερόμενη σημείωση επί της απόφασης) προκύπτουν από το κείμενο της προσκομιζόμενης αλλοδαπής απόφασης, με αποτέλεσμα να δύναται να αποφασίσει με ασφάλεια για την αναγνώριση στην ημεδαπή του δεδικασμένου που απορρέει από αυτήν. Περαιτέρω, η επίδικη αλλοδαπή απόφαση δεν είναι ασυμβίβαστη προς τελεσίδικη απόφαση ημεδαπού Δικαστηρίου που εκδόθηκε για την ίδια υπόθεση μεταξύ των ανωτέρω συζύγων, όπως προκύπτει από το με αριθμό 4817/27- 5-2010 πιστοποιητικό του Γραμματέα αυτού του Δικαστηρίου, δεν προέκυψε δε η έκδοση προγενέστερης απόφασης από δικαστήριο άλλου κράτους μέλους ή τρίτου κράτους. Επομένως, μη υφισταμένου λόγου που να αποκλείει την αναγνώριση του δεδικασμένου της προ μνησθείσας αλλοδαπής απόφασης, αφού δεν έρχεται και σε σύγκρουση με την ημεδαπή δημόσια τάξη και τα χρηστά εν γένει ήθη της ελληνικής κοινωνίας, πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ:
Δέχεται την αίτηση.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι υφίσταται δεδικασμένο που απορρέει από τη με αριθμό 120 08 622 111/12-6- 2008 (αρ. αρχείου 120 08 0268) επικυρωτική απόφαση του Περιφερειακού Δικαστηρίου Arlesheim της Γερμανίας, που δημοσιεύτηκε στις 10-6-2008 και κατέστη αμετάκλητη στις 12-6-1980, σύμφωνα με την οποία λύθηκε ο γάμος που τελέστηκε στις 14-8-1980 στο Reinach ΒL της Γερμανίας μεταξύ του Μ. Χ. και της Σ. Χ.
Καραγιάννης και Συνεργάτες, Δικηγορικό Γραφείο, Θεσσαλονίκη - Αθήνα
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος