Αποζημιώσεις σε χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων για τον Συντελεστή Δόμησης
Ανοίγει ο δρόμος για να μπορέσουν να αποζημιωθούν χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν κατόρθωσαν για πολλά χρόνια να αξιοποιήσουν τον τίτλο Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ) που είχαν στα χέρια τους ως αντάλλαγμα για το ότι δεν επιτρεπόταν να κτίσουν το διατηρητέο, το ρυμοτομούμενο ακίνητό τους κ.λπ. Δικαστική απόφαση-σοκ που θα λειτουργήσει σαν βραδυφλεγής βόμβα για το Δημόσιο κάνει το πρώτο σημαντικό βήμα για να υποχρεωθεί το κράτος να αποζημιώσει χιλιάδες κατόχους τίτλων ΜΣΔ που έμειναν ανεκμετάλλευτοι τουλάχιστον για μία 15ετία εξαιτίας του ότι η πολιτεία θέσπιζε συνεχώς αντισυνταγματικούς νόμους, που κατέρρεαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας σαν χάρτινοι πύργοι. Η Δικαιοσύνη έρχεται τώρα ουσιαστικά να «τιμωρήσει» την πολιτεία για την εμμονή της να συνεχίσει να εκδίδει αντισυνταγματικές διατάξεις για τη ΜΣΔ, αντί να συμμορφωθεί προς συγκεκριμένες υποδείξεις του ΣτΕ θεσπίζοντας ρυθμίσεις που να μην επιτρέπουν να ξεπερνιούνται η πολεοδομική αντοχή και τα όρια δόμησης κάθε περιοχής. Ύστερα από 14ετή περιπετειώδη, ανεπιτυχή, πορεία στα διοικητικά δικαστήρια, το ΣτΕ ανατρέποντας αντίθετη απόφαση του Διοικητικού Εφετείου έκρινε ότι εσφαλμένα αρνήθηκε να επιδικάσει σε κάτοχο τίτλου ΜΣΔ αποζημίωση (διεκδικεί 660.000 ευρώ συν τους νόμιμους τόκους 15ετίας) για την αδυναμία του να χρησιμοποιήσει τον τίτλο ΜΣΔ και να εκμεταλλευθεί το ακίνητό του. Η απόφαση Σημείο «κλειδί» για την απόφαση του ΣτΕ αποτελεί η αναγνώριση της παρανομίας του τίτλου ΜΣΔ που εξέδωσε το κράτος γιατί βασίστηκε σε νομοθέτημα που κρίθηκε κατ’ επανάληψη αντίθετο στο άρθρο 24 του Συντάγματος. Έτσι ανοίγει ο δρόμος για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων και κατόχους τίτλων ΜΣΔ που παρέμεναν «παγωμένοι» να διεκδικήσουν, μέσα από ένα «τσουνάμι» αγωγών, τη δικαίωσή τους, υποχρεώνοντας το Δημόσιο να τους αποζημιώσει με τεράστια κονδύλια για τη μακρόχρονη απομείωση και αδρανοποίηση της περιουσίας τους. Η αλλεπάλληλη θέσπιση προβληματικών νόμων αντίθετων στο Σύνταγμα οδηγεί το Δημόσιο στο «να πληρώσει ακριβά τη νύφη», αφού γεννιέται δικαίωμα αποζημίωσης των ιδιοκτητών που, κατά το ΣτΕ, δεν σχετίζεται με την έκδοση ή την ανάκληση του τίτλου (2773/10) γιατί οι επιζήμιες για τους ιδιοκτήτες συνέπειες επέρχονται απευθείας από το γεγονός ότι θεσπίστηκαν αντισυνταγματικές διατάξεις. Συνεπώς από την παράνομη αυτή συμπεριφορά του κράτους οφείλεται αποζημίωση, την οποία καλείται τώρα να προσδιορίσει το Δ. Εφετείο για έκταση 6,6 στρεμμάτων στην περιφέρεια της Δυτικής Αττικής, αφού παρέμεινε ανεκμετάλλευτη για πολλά χρόνια με «πάγωμα» της ΜΣΔ που δόθηκε ως τίτλος αντί για αποζημίωση λόγω απαλλοτρίωσης για δημιουργία πρασίνου. Στον Αρειο Πάγο Αντίστοιχη υπόθεση απασχολεί αυτές τις μέρες και την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, όπου η δικαστική εισήγηση και η εισαγγελική πρόταση ζητούν να επιβεβαιωθεί η αντισυνταγματικότητα της ΜΣΔ, να θεωρηθούν άκυροι οι σχετικοί τίτλοι και να υποχρεωθεί Δήμος της Αττικής να αποζημιώσει ιδιοκτήτες ακινήτου για απαλλοτρίωση επειδή μετατράπηκε σε χώρο πρασίνου, με ποσό 2 εκατ. ευρώ. Ιστορικό Οι περιπέτειες και ο εκφυλισμός ενός νόμου με καλές προθέσεις Ενώ το 1979 προκειμένου να προστατευτούν τα διατηρητέα κτίρια θεσπίστηκε η Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης προσφέροντας στους ιδιοκτήτες τους τη δυνατότητα να μεταφέρουν σε άλλη περιοχή το δικαίωμά τους να χτίσουν (π.χ. τη διαφορά επιφάνειας ή ορόφων που έχανε το διατηρητέο τους, ανάλογα με την επιτρεπόμενη δόμηση στη ζώνη τους), όμως το ελληνικό «δαιμόνιο» οδήγησε γρήγορα στη στρέβλωση ενός κατ’ αρχήν σωστού θεσμού. Οι τίτλοι ΜΣΔ άρχισαν να μεταφέρονται χωρίς κριτήρια με αποτέλεσμα διάφορα οικιστικά εκτρώματα. Η Ολομέλεια ΣτΕ «μπλόκαρε» το 1994 τον ν. 880/79 ως αντισυνταγματικό, όπως και την επόμενη εκδοχή του. Τελικά η πολιτεία ανέστειλε όλες τις μεταφορές εωσότου νομοθετήσει… σύμφωνα με το Σύνταγμα. Ομως και ο νέος νόμος του 2002 κατέπεσε ως αντισυνταγματικός το 2007, αφού η Ολομέλεια ΣτΕ έκρινε ότι η πολιτεία εξακολουθούσε να μη λαμβάνει υπόψη της πολεοδομικά κριτήρια. Η μεταφορά Συντελεστή Δόμησης, όταν πρωτοθεσπίστηκε το 1979 (με τον ν. 880/79 και τα εκτελεστικά του διατάγματα), απέβλεπε στο να βοηθήσει να επιβιώσει η πολιτιστική κληρονομιά των διατηρητέων κτιρίων «μπλοκάροντας» την επέκταση και αλλοίωσή τους και προσφέροντας στους ιδιοκτήτες τους τη δυνατότητα να μεταφέρουν σε άλλη περιοχή το δικαίωμά τους να χτίσουν. Στην πορεία το δικαίωμα άρχισε να μεταφέρεται χωρίς κριτήρια σε διάφορες ιδιαίτερα επιβαρυμένες περιοχές κυρίως μεγάλων πόλεων, λόγω της μεγάλης εμπορικής τους αξίας, επιτρέποντας να κτισθούν μεγαθήρια σε κεντρικές λεωφόρους και περιοχές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης κ.λπ., ξεπερνώντας κατά πολύ τα όρια των εκεί επιτρεπόμενων συντελεστών με κτίρια πολυώροφα και τεράστια σε όγκο. Η Ολομέλεια ΣτΕ «μπλόκαρε» το 1994 τον ν. 880/79 ως αντισυνταγματικό, αλλά η πολιτεία με τον ν. 2300/95 ξαναζωντάνεψε τις ίδιες περίπου ρυθμίσεις για τη Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης. Το 1995 ο νέος νόμος κατέπεσε πάλι στην Ολομέλεια ΣτΕ ως αντισυνταγματικός και λίγους μήνες μετά, η πολιτεία εξέδωσε εγκύκλιο που «πάγωσε» όλες τις Μεταφορές Συντελεστή μέχρις ότου θεσπιζόταν νέο νομοθέτημα. Όμως, ο νέος νόμος (3044/02) μαζί με τροποποιητικές ρυθμίσεις κατέπεσε και αυτός ως αντισυνταγματικός το 2007, αφού η Ολομέλεια ΣτΕ έκρινε ότι η πολιτεία εξακολουθούσε να μη λαμβάνει υπόψη της πολεοδομικά κριτήρια όσον αφορά την οικιστική επιβάρυνση περιοχών όπου επρόκειτο να αξιοποιηθούν τίτλοι ΜΣΔ.
Πηγή: Hμερησία, 24.12.2011
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα