Το ΣτΕ έκρινε συνταγματικό τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό χρεών προς το Δημόσιο
Συνταγματικός κρίθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός χρεών που έχουν ρυθμιστεί (κατόπιν περαίωσης) με οφειλές του Δημοσίου, οι οποίες προέρχονται από εργολαβικά ανταλλάγματα παροχής υπηρεσιών. Ο συμψηφισμός αυτός προβλέπεται στο άρθρο 11 του Ν 3943/2011 (άρθρο 83 του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων- ΚΕΔΕ). Ειδικότερα, εταιρεία παροχής υπηρεσιών ασφαλείας και φύλαξης (Security) ζητούσε να ακυρωθεί απόφαση της Δ’ ΔΟΥ Θεσσαλονίκης, με την οποία απορρίφθηκε αίτημά της για την καταβολή των σχετικών ενταλμάτων που είχαν εκδοθεί στο όνομα της και αφορούσαν οφειλές του Δημοσίου από παροχή υπηρεσιών της εταιρείας. Η ΔΟΥ, σύμφωνα με το άρθρο 83 του ΚΕΔΕ, αποφάσισε τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό των ενταλμάτων που προέρχονταν από εργολαβικά ανταλλάγματα (παροχή υπηρεσιών) προς την εταιρεία, με, πρώτον, μη ληξιπρόθεσμες οφειλές της επίμαχης εταιρείας ύψους 1.396.442 ευρών (που έχουν υπαχθεί στη ρύθμιση της περαίωσης των 24 ισόποσων δόσεων), και, δεύτερον, οφειλές ύψους 389.538 ευρώ που βρίσκονται σε δικαστική διένεξη και εξ αυτού του λόγου είναι σε αναστολή. Η εταιρεία ασφαλείας υποστήριζε ότι ο συμψηφισμός μη ληξιπρόθεσμων οφειλών που προέκυψαν από τη εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 3888/2010 (όπως αυτός τροποποιήθηκε μεταγενέστερα με το άρθρο 11 του Ν 3943/2011) για τη περαίωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων καταστρατηγεί τις διατάξεις για τη ρύθμιση χρεών προς το Δημόσιο και προσκρούει στην συνταγματική αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του πολίτη προς την Διοίκηση (Πολιτεία). Επίσης, η εταιρεία υποστήριζε ότι παραβιάζεται η σχετική συνταγματική αρχή που κατοχυρώνει την προσωρινή δικαστική προστασία, με την διάταξη εκείνη του ΚΕΔΕ που επιτρέπει τον συμψηφισμό χρεών προς το Δημόσιο τα οποία έχουν ανασταλεί με δικαστική απόφαση.
Το ΣΤ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας με την υπ’ αριθμ. 2164/2012 απόφασή του (εκδόθηκε ως «δίκη πιλότος») έκρινε ότι «δεν αντίκειται στο Σύνταγμα το άρθρο 83 του ΚΕΔΕ, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 11 του Ν 3943/2011» που προβλέπει τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό χρεών προς το Δημόσιο. Η πλειοψηφία των συμβούλων της Επικρατείας έκριναν ότι «η δυνατότητα αυτεπάγγελτου συμψηφισμού και επί μη ληξιπρόθεσμων οφειλών ή μη ληξιπρόθεσμων δόσεων ρυθμισμένων οφειλών δεν ανατρέπει την εμπιστοσύνη που επέδειξαν οι οφειλέτες του Δημοσίου στη χαριστική προθεσμία που του χορηγήθηκε για την εξόφληση των οφειλών τους μέσω της τμηματικής καταβολής, διότι ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός δεν απαιτεί την καταβολή χρέους, αλλά μόνο το συνυπολογισμό βέβαιων και εκκαθαρισμένων απαιτήσεων». Παράλληλα, υπογραμμίζεται στην απόφαση του ΣτΕ ότι η απόφαση της επιτροπής Αναστολών που διατάσσει (για λόγους πρόδηλης βασιμότητας του κύριου ένδικου βοηθήματος- κυρίας προσφυγής) την αναστολή καταλογιστικής πράξης ή ταμειακής βεβαίωσης στο σύνολο της, εμποδίζοντας την είσπραξη της οφειλής, κωλύει τη διενέργεια συμψηφισμού εκ μέρους του Δημοσίου. Και τούτο διότι τα αποτελέσματα της προσωρινής απόφασης εξομοιούνται με εκείνα της οριστικής δικαστικής προστασίας και εμπίπτουν στο προστατευτικό πεδίο τόσο του άρθρου 20 παράγραφος 1 του Συντάγματος, όσο και του άρθρου 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Αντίθετα, συνεχίζει η απόφαση του ΣτΕ, «ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός δεν κωλύεται από τη δικαστική αναστολή καταβολής χρεών ή λήψης άλλων μέτρων εκτέλεσης των νομίμων τίτλων για λόγους που δεν ανάγονται στην ύπαρξη της οφειλής». Κατόπιν αυτών, το ΣτΕ ανέπεμψε την υπόθεση στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης.
Πηγή: Iσοτιμία, 25.6.2012
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα