Ασφάλιση αυτοκινήτων - οχημάτων (π.δ. 237/1986) - Υποχρεώσεις Επικουρικού Κεφαλαίου

Υποχρεώσεις Επικουρικού Κεφαλαίου. Αρθρο 19. 1. Το Επικουρικό Κεφάλαιο είναι υποχρεωμένο να καταβάλει στα πρόσωπα που ζημιώθηκαν την κατά την παράγραφο 2 του άρθρου αυτού αποζημίωση λόγω θανάτωσης ή σωματικών βλαβών ή υλικών ζημιών από αυτοκινητιστικά ατυχήματα όταν: "α) Αυτός που υπέχει ευθύνη παραμένει άγνωστος. Στην περίπτωση αυτή όμως δεν υπάρχει υποχρέωση αποζημίωσης λόγω υλικών ζημιών, εκτός αν προκλήθηκαν συγχρόνως και σωματικές βλάβες που απαιτούν νοσοκομειακή περίθαλψη, εφόσον έχει επιληφθεί αστυνομική αρχή και η περίθαλψη αυτή διήρκησε τουλάχιστον για χρονικό διάστημα πέντε ημερών σε δημόσιο νοσοκομείο ή ιδιωτικό θεραπευτήριο." *** Η περ.α΄αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 40 Ν.3746/2009, ΦΕΚ Α 27/16.12.2009. β) Το ατύχημα προήλθε από αυτοκίνητο ως προς το οποίο δεν έχει εκπληρωθεί η κατά το άρθρο 2 υποχρέωση. "Εξαιρούνται της αποζημίωσης τα πρόσωπα που επιβιβάσθηκαν με την θέλησή τους στο όχημα που προκάλεσε την ζημία,εφόσον το Επικουρικό Κεφάλαιο αποδείξει ότι γνωρίζαν ότι το όχημα δεν ήταν ασφαλισμένο". *** Το εντός " " άνω εδάφιο προστέθηκε από την περ.β`της διόρθ. σφαλμ. ΦΕΚ Α 145/1991 (διόρθωση του ΠΔ 264/1991). "γ) Το ατύχημα προήλθε από αυτοκίνητο οδηγούμενο από πρόσωπο που προκάλεσε από πρόθεση το ατύχημα". (84/5/ΕΟΚ αρ. 2 παραγρ. 2). ***Το εδάφιο γ` της παρ. 1 του άρθρου 19 (άρθρο 19 παρ. 1 εδ. γ` του Ν. 489/76), αντικαταστάθηκε ως άνω διά του άρθρου 5 παρ. 1 του ΠΔ 264/1991 (Α 98). δ) Ο ασφαλιστής πτώχευσε ή η σε βάρος του εκτέλεση απέβη άκαρπη ανακλήθηκε η άδεια λειτουργίας ασφαλιστικής επιχείρησης ένεκα παραβάσεως νόμου. "Στην περίπτωση αυτή, το Επικουρικό Κεφάλαιο έχει δικαίωμα αναγωγής κατά του διαμεσολαβήσαντος στην ασφάλιση προσώπου μέχρι του ισόποσου σε δραχμές των 1500 ECU, εκτός αν αυτός αποδείξει ότι δεν γνώριζε ούτε μπορούσε να γνωρίζει, οσηδήποτε επιμέλεια και αν είχε επιδείξει, την επικείμενη πτώχευση ή ανάκληση. Ο παραπάνω περιορισμός της ευθύνης του διαμεσολαβήσαντος δεν ισχύει, αν αυτός ενήργησε με δόλο. Επίσης, στην ως άνω περίπτωση το Επικουρικό Κεφάλαιο έχει ιδία αξίωση κατά του αντασφαλιστή για τις υποχρεώσεις του προς την ασφαλιστική επιχείρηση που προκύπτουν από την αντΑσφαλιστική σύμβαση αστικής ευθύνης από χερσαία οχήματα". *** Τα άνω εντός " " εδάφια προστέθηκαν με την παρ.21 άρθρ.37 Ν.2496/1997 ΦΕΚ Α 87/16.5.1997. "ε) Το ατύχημα προήλθε από ορισμένους τύπων οχημάτων ή ορισμένα οχήματα με ειδική πινακίδα κυκλοφορίας και των οποίων η ευθύνη δεν είχε καλυφθεί σύμφωνα με το άρθρο 2 του παρόντος. Στην περίπτωση αυτή το Επικουρικό Κεφάλαιο, το οποίο αποζημίωσε ζημία που προκλήθηκε από όχημα ειδικού τύπου ή με ειδική πινακίδα κυκλοφορίας άλλου κράτους - μέλους, έχει δικαίωμα αναγωγής κατά του αντίστοιχου Επικουρικού Κεφαλαίου του τόπου συνήθους στάθμευσης του οχήματος." *** Η περ.ε` προστέθηκε με το άρθρο 40 παρ.2 Ν.3746/2009, ΦΕΚ Α 27/16.12.2009. "2. Η αποζημίωση δεν μπορεί να υπερβεί τα κατά το άρθρο 6 παράγραφος 5 κατώτατα όρια ασφαλιστικών ποσών του χρόνου του ατυχήματος, η δε σχετική αξίωση υπόκειται στην κατά το άρθρο 10 παρ. 2 παραγραφή". " Οι τόκοι που στις περιπτώοεις της προηγούμενης παραγράφου του παρόντος άρθρου υποχρεούται να καταβάλει το Επικουρικό Κεφάλαιο υπολογίζονται σε κάθε περίπτωση με επιτόκιο έξι τοις εκατό (6%) ετησίως. Με απόφαση του Υπουργού Αναπτυξης. Για όποια δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να μεταβάλλεται το εν λόγω ποσοστό. *** Το εδάφιο της παρ.2 που είχε προστεθεί με την παρ.5 εδ.θ` άρθρου 10 Ν.2741/1999,ΦΕΚ Α 1999/28.9.1999 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.3 άρθρ. 3 Ν.2837/2000,ΦΕΚ Α 178/3.8.2000. *** Η παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.26 άρθρ.37 Ν.2496/1997 ΦΕΚ Α 87/16.5.1997. 3. Στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου το ζημιωθέν πρόσωπο έχει ιδία αξίωση κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου, όχι όμως και κατά των μελών αυτού. "Το Επικουρικό Κεφάλαιο με βάση τις πληροφορίες που του παρέχει το θύμα και έπειτα από σχετική αίτηση αυτού, υποχρεούται να του δώσει αιτιολογημένη απάντηση σχετικά με την καταβολή ή μη αποζημίωσης (84/ 5/ΕΟΚ αρ. 1 παραγρ. 4)". "Ωστόσο δεν επιτρέπεται στο Επικουρικό Κεφάλαιο να απαιτεί, προκειμένου να καταβάλει την αποζημίωση, να αποδείξει το θύμα καθ` οιονδήποτε τρόπο, ότι το υπεύθυνο για τό ατύχημα μέρος δεν είναι σε θέση ή αρνείται να πληρώσει". (90/232/ΕΟΚ αριθ. 3). ***Το ως άνω εντός " " δεύτερο εδάφιο προστέθηκε στην παρ. 3 του άρθρου 19 (άρθρο 19 παρ. 3 του Ν.489/76), διά του άρθρου 5 παρ. 2 του ΠΔ 264/1991 (Α 98). ***Το εντός " " τελευταίο εδάφιο προστέθηκε με το άρθρο 2 του Π.Δ. 314/1993 (ΦΕΚ Α 134) 4. Το Επικουρικό Κεφάλαιο με την καταβολή της αποζημίωσης, υποκαθίσταται σε όλα τα εξ`αιτίας του ατυχήματος δικαιώματα του προσώπου που ζημιώθηκε, έναντι του υπόχρεου προς αποζημίωση ή του ασφαλιστή αυτού. Κατ`εξαίρεση στην περίπτωση δ` της παραγράφου 1 το Επικουρικό Κεφάλαιο δεν υποκαθίσταται στα εξ`αιτίας του ατυχήματος δικαιώματα του προσώπου που ζημιώθηκε έναντι του υποχρέου για αποζημίωση, υποκαθίσταται όμως στο κατά το άρθρο 10 του Ν.Δ. 400/70, "περί ιδιωτικής επιχείρησης ασφάλισης" (ΦΕΚ 10) προνόμιο του ασφαλισμένου. 5."Η Αποζημίωση του Επικουρικού Κεφαλαίου περιορίζεται στην συμπλήρωση του ποσού που υποχρεούται να καταβάλει ασφαλιστικό Ταμείο ή άλλος Οργανισμός κοινωνικής ασφάλισης για την αυτή αιτία στο ζημιωθέντα" (84/5/ΕΟΚ άρθρο 1 παρ. 4 εδ. α`)". "Το προηγούμενο εδάφιο δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που το Ελληνικό Γραφείο Διεθνούς Ασφάλισης καταβάλλει αποζημιώσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος σε αλλοδαπά Γραφεία Διεθνούς Ασφαλίσεως για ατυχήματα που συμβαίνουν εκτός Ελλάδος." *** Το δεύτερο εδάφιο προστέθηκε με το άρθρο 10 παρ.2 Ν.3557/2007, ΦΕΚ Α 100/14.5.2007. "Σε περίπτωση διαφοράς μεταξύ του Επικουρικού Κεφαλαίου και του ασφαλιστή αστικής ευθύνης για το ποιός πρέπει να αποζημιώσει το θύμα για σωματικές βλάβες, που προκαλούνται από όχημα αγνώστων στοιχείων ή για υλικές ζημιές και σωματικές βλάβες ανασφάλιστου οχήματος, το Επικουρικό Κεφάλαιο υποχρεούται σε πρώτη φάση να αποζημιώσει το θύμα. Αν τελικά αποφασισθεί ότι ο ασφαλιστής αστικής ευθύνης θα έπρεπε να έχει καταβάλει την αποζημίωση εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, ο ασφαλιστής αστικής ευθύνης θα επιστρέψει το οφειλόμενο ποσό οτο Επικουρικό Κεφάλαιο που την κατέβαλε. (90/232/ΕΟΚ αριθ. 4)". ***Η παράγραφος 5 του άρθρου 19 (άρθρο 50 παρ. 10 Ν. 1569/1985), αντικαταστάθηκε ως άνω διά του άρθρου 5 παρ. 3 του ΠΔ 264/1991 (Α 98). ***Το δεύτερο εδάφιο προστέθηκε με το άρθρο 3 του Π.Δ. 314/1993 (ΦΕΚ Α 134). "6. Οι αποζημιώσεις που καταβάλλει το Επικουρικό Κεφάλαιο σε δικαιούχους ασφαλίσματος αστικής ευθύνης από την κυκλοφορία αυτοκινήτων απαλλάσσονται τέλους χαρτοσήμου." *** Η παρ.6 προστέθηκε με το άρθρο 25 Ν.2919/2001,ΦΕΚ Α 128/25.6.2001. "6. Το Επικουρικό Κεφάλαιο είναι υποχρεωμένο να καταβάλει τις αποζημιώσεις που απαιτούνται από τους οργανισμούς αποζημίωσης των κρατών μελών, μέχρι του ποσού που έχει καταβληθεί σε μόνιμους κατοίκους των κρατών αυτών λόγω ζημιών που προκλήθηκαν: α) από αυτοκίνητα που έχουν ως τόπο συνήθους στάθμευσης την Ελλάδα και είναι ανασφάλιστα, β) από αυτοκίνητα αγνώστων στοιχείων και τα ατυχήματα έχουν συμβεί στην Ελλάδα, γ) από ανασφάλιστα οχήματα τρίτων χωρών, των οποίων τα εθνικά Γραφεία Διεθνούς Ασφάλισης έχουν προσχωρήσει στο σύστημα πράσινης κάρτας και για ατυχήματα που έχουν συμβεί στην Ελλάδα. Το Επικουρικό Κεφάλαιο με την καταβολή των ανωτέρω αποζημιώσεων υποκαθίσταται κατ` αναλογία σύμφωνα με την παρ. 4 του παρόντος άρθρου." *** Η παρ.6 προστέθηκε με το άρθρο 7 ΠΔ 10/2003,ΦΕΚ Α 21.1.2003 (Αρθρα 6 και 7 της οδηγίας 2000/26/ΕΚ) και αριθμήθηκε ως παράγραφος 7 με την παρ.6 άρθρ.10 Ν.3190.2003,ΦΕΚ Α 249/30.10.2003.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Το παραπάνω άρθρο 19 τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 του νόμου 4092/2012, ως κατωτέρω:

Αρθρο τέταρτο. Τροποποιήσεις του π.δ. 237/1986.

α. Το στοιχείο γ` της παραγράφου 1 του άρθρου 19 του π.δ. 237/1986, όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 5 του π.δ. 264/1991 καταργείται και τα στοιχεία δ` και ε` αναριθμούνται σε γ` και δ` αντίστοιχα.

β. Στο δεύτερο εδάφιο του σημείου δ` του άρθρου 19 του ν. 489/1976 το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 37 παρ. 21 του ν. 2496/1997, οι λέξεις «...του ισόποσου σε δραχμές των 1.500 ECU....» αντικαθίστανται από τις λέξεις «...των 1.500 ευρώ...».

γ. Η παράγραφος 2 του άρθρου 19 του π.δ. 237/1986, όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 26 του άρθρου 37 του ν. 2496/1997, αντικαθίσταται ως ακολούθως: «2. Η αποζημίωση που καταβάλλει το Επικουρικό Κεφάλαιο για χρηματικές ικανοποιήσεις λόγω ψυχικής οδύνης δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των 6.000 ευρώ για κάθε δικαιούχο. Η αποζημίωση για τα εδάφια α` και β` της προηγούμενης παραγράφου του παρόντος άρθρου δεν μπορεί να υπερβεί τα κατά το άρθρο 6 παράγραφος 5 κατώτατα όρια ασφαλιστικών ποσών του χρόνου του ατυχήματος. Στις περιπτώσεις του εδαφίου γ` της προηγούμενης παραγράφου το συνολικό ποσόν για την αποζημίωση καταβάλλεται σύμφωνα με τα ακόλουθα: α) για αποζημίωση ύψους έως 4.000 ευρώ καταβάλλεται συνολικό ποσόν ίσο προς το 90% αυτής, β) για αποζημίωση ύψους από 4.001 έως 10.000 ευρώ καταβάλλεται συνολικό ποσόν ίσο προς το 87,5% αυτής, με κατώτατο όριο 3.600 ευρώ, γ) για αποζημίωση ύψους από 10.001 έως 30.000 ευρώ καταβάλλεται συνολικό ποσόν ίσο προς το 85% αυτής, με κατώτατο όριο 8.750 ευρώ, δ) για αποζημίωση ύψους από 30.001 έως 60.000 ευρώ καταβάλλεται συνολικό ποσόν ίσο προς το 80% αυτής, με κατώτατο όριο 25.000 ευρώ, ε) για αποζημίωση ύψους από 60.001 έως 100.000 ευρώ καταβάλλεται συνολικό ποσόν ίσο προς το 70% αυτής, με κατώτατο όριο 48.000 ευρώ, στ) για αποζημιώσεις το ύψος των οποίων υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ καταβάλλεται συνολικό ποσόν ίσο με το 70% αυτής, με ανώτατο όριο τις 100.000 ευρώ. Το Επικουρικό Κεφάλαιο υποχρεούται στην καταβολή αποζημίωσης και πέραν των 100.000 ευρώ σε πρόσωπα που ζημιώθηκαν με αναπηρία, η φύση και ο βαθμός της οποίας, καθώς και το ύψος αποζημίωσης, θα οριστούν με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, που εκδίδεται μετά από γνώμη του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ). Η ανωτέρω γνώμη διατυπώνεται εντός 30 ημερών από την περιέλευση στο ΚΕΠΑ του σχετικού αιτήματος του Υπουργού Οικονομικών. Σε περίπτωση άπρακτης της προθεσμίας των 30 ημερών, η κοινή υπουργική απόφαση εκδίδεται χωρίς τη γνώμη αυτή. Η ρύθμιση της παρούσας παραγράφου καταλαμβάνει και τις ήδη γεγεννημένες αξιώσεις κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου, χωρίς πάντως να θίγει αξιώσεις που έχουν επιδικαστεί με οριστική δικαστική απόφαση. Οι δικαιούχοι αποζημίωσης δύναται να διεκδικήσουν το υπόλοιπο ποσόν της ζημίας από την κοινή εκκαθάριση. Οι τόκοι που στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου του παρόντος άρθρου υποχρεούται να καταβάλει το Επικουρικό Κεφάλαιο υπολογίζονται σε κάθε περίπτωση με επιτόκιο έξι τοις εκατό (6%) ετησίως. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών που εκδίδεται μετά από εισήγηση της Τράπεζας της Ελλάδος, μπορεί να μεταβάλλεται το εν λόγω ποσοστό. Οι αξιώσεις αποζημίωσης κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου υπόκεινται στην παραγραφή της παραγράφου 2 του άρθρου 10.»

δ. Στο τέλος του άρθρου 19 του π.δ. 237/1986 προστίθεται νέα παράγραφος ως εξής: «8. Η αγωγή κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου είναι παραδεκτή, μόνον αν ο ενάγων έχει υποβάλει προ της άσκησης της στο Επικουρικό Κεφάλαιο έγγραφη αίτηση αποζημίωσης, με συνημμένα τα έγγραφα που αποδεικνύουν την απαίτηση του. Το Επικουρικό Κεφάλαιο είναι υποχρεωμένο να απαντήσει αιτιολογημένα στην αίτηση εντός τριών μηνών από την υποβολή της, σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 6 του νόμου αυτού. Μετά τη λήψη της απάντησης του Επικουρικού Κεφαλαίου ή την άπρακτη παρέλευση της ως άνω προθεσμίας, ο παθών δύναται να ασκήσει αγωγή κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου.»

ε. Στην περίπτωση α` της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του π.δ. 237/1986, στην πρώτη πρόταση οι λέξεις «5% επί των καθαρών ασφαλίστρων» αντικαθίστανται από τις λέξεις «6% επί των ακαθαρίστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων» και στην τρίτη πρόταση οι λέξεις «επί των καθαρών ασφαλίστρων» αντικαθίστανται από τις λέξεις «επί των ακαθαρίστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων».

στ. Στο σημείο α` της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του π.δ. 237/1986 προστίθεται νέο εδάφιο ως εξής: «Οι αλληλασφαλιστικοί συνεταιρισμοί είναι υποχρεωμένοι να αποδίδουν στο Επικουρικό Κεφάλαιο τις εισφορές, που αναλογούν στους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς, τους οποίους αντασφαλίζουν, ανεξάρτητα αν εισέπραξαν τις εισφορές αυτές ή όχι.»

ζ. Στο πρώτο εδάφιο του σημείου β` της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του π.δ. 237/1986 οι λέξεις «οι εισφορές αυτές» αντικαθίστανται από τις λέξεις «τα ασφάλιστρα αυτά».

η. Στο τέλος του σημείου β` της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του π.δ. 237/1986 προστίθεται νέο εδάφιο ως εξής: «Με απόφαση του Επικουρικού Κεφαλαίου ρυθμίζονται θέματα στοιχείων και διαδικασιών του τρόπου είσπραξης των εισφορών. Το Επικουρικό Κεφάλαιο είναι υποχρεωμένο ένα μήνα μετά τη λήξη κάθε ημερολογιακού διμήνου να ενημερώνει την Τράπεζα της Ελλάδος για το ύψος των εισφορών που εισέπραξε, αναλυτικά για κάθε επιχείρηση όπως και την ημερομηνία καταβολής της εισφοράς, καθώς και ποιες επιχειρήσεις δεν κατέβαλαν την εισφορά τους.»

θ. Μετά το πρώτο εδάφιο της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 20 του π.δ. 237/1986 προστίθεται νέο εδάφιο ως εξής: «Αναστέλλεται κάθε αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος του Επικουρικού Κεφαλαίου, είτε εις χείρας του είτε εις χείρας τρίτων από την έναρξη ισχύος του παρόντος μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2016. Απαγορεύεται, επίσης, ο συμψηφισμός των εισφορών των μελών του με τυχόν οφειλές του Επικουρικού Κεφαλαίου προς αυτά.»

θ.α. Στο τέλος του άρθρου 20 του π.δ. 237/1986 προστίθεται νέα παράγραφος 4 ως εξής: «4. Το δικαίωμα εγγραφής στο Επικουρικό Κεφάλαιο κάθε νέου μέλους ανέρχεται σε 50.000 ευρώ. Η ελάχιστη ετήσια εισφορά κάθε μέλους ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθαρίστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων θα ανέρχεται στο ποσό των 10.000 ευρώ.»

θ.β. Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 25 τροποποιείται ως εξής: «Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, που εκδίδεται μετά από εισήγηση της Τράπεζας της Ελλάδος, μπορούν να ορίζονται ειδικές προϋποθέσεις καταβολής αποζημιώσεων από το Επικουρικό Κεφάλαιο σε περίπτωση ανάκλησης της άδειας λειτουργίας λόγω παράβασης της νομοθεσίας ή πτώχευσης ασφαλιστικής επιχείρησης.»

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα