Εκουσία δικαιοδοσία - Διορισμός ειδικού εκπροσώπου για την άσκηση εταιρικής αγωγής - Προϋποθέσεις (Μονομελές Πρωτοδικείο Αγρινίου, αριθμός απόφασης 177/2009)
Περίληψη: Εκουσία δικαιοδοσία. Διορισμός ειδικού εκπροσώπου για την άσκηση εταιρικής αγωγής, εν όψει του ότι η εταιρεία αγόρασε ακίνητο σε τιμή πολύ μεγαλύτερη από την αγοραία. Προϋποθέσεις. Δόλος. Νόμιμη κρίθηκε η απευθείας προσφυγή στο Δικαστήριο χωρίς την τήρηση των προϋποθέσεων της διατάξεως 22β του ν.2190/1920 για την προστασία της μειοψηφίας. Διορίζεται ως εκπρόσωπος μέτοχος της μειοψηφίας.
[...] Ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου φέρονται προς κρίση α) η από 4-5-2009 και με αριθμ. καταθ. 121/8-5-2009 αίτηση τοον αιτούντων περί διορισμού ειδικού εκπροσώπου της εταιρίας με την επωνυμία «.......... .............. ........ .............. .......», πσο εδρεύει στο Αγρίνιο, β) η από 19-5-2009 και με αριθμ. καταθ. 141/19-5-2009 κύρια παρέμβαση της ως άνω εταιρίας και γ) η από 19-5-2009 με αριθμ. καταθ. 142/19-5-2009 κύρια παρέμβαση των αναφερόμενων σε αυτήν μελών του διοικητικού συμβουλίου της ως άνω εταιρίας, με τις οποίες ζητείται η απόρριψη της αιτήσεως και επικουρικώς, σε περίπτωση παραδοχής αυτής, ο διορισμός ως ειδικού εκπροσώπου ενός από τα αναφερόμενα σε αυτές πρόσωπα. Η αίτηση και οι δύο κύριες παρέμβασεις, που εκκρεμούν ενώπιον του Δικαστηρίου και υπάγονται στην ίδια διαδικασία, πρέπει να συνεκδικαστσύν διότι έτσι διευκολύνεται και επιταχύνεται η διεξαγωγή της δίκης (άρθρα 246 και 741 Κ.Πολ.Δ.
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 18, 22α, 22β του ν. 2190/1920 «περί ανωνύμων «εταιριών», 68, 714, 297 και 298 Α.Κ. προκύπτει ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου ανώνυμης εταιρίας ευθύνονται έναντι του νομικού προσώπου της εταιρίας για ζημία που από πταίσμα τους προξενήθηκε στην εταιρία, η ευθύνη τους δε αυτή υπάρχει, κατά τα άρθρα 914 και 919 του Α.Κ. και όταν η ζημιογόνος πράξης ή η παράλειψή τους αποτελεί αδικοπραξία, με την έννοια των άρθρων αυτών, ήτοι αν είναι παράνομη και υπαίτια η εκ προθέσεως ζημιογόνος για τα συμφέροντα της Εταιρίας. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 22β παρ. 1 του ν. 2190/1920 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 31 του ν.3604/2007, «οι αξιώσεις της εταιρίας κατά των μελών του διοικητικού συμβουλίου εκ της διοικήσεως των εταιρικών υποθέσεων ασκούνται υποχρεωτικά εάν αποφασίσει τούτο η γενική συνέλευση με απόλυτη πλειοψηφία ή ζητήσουν τούτο από το διοικητικό συμβούλιο μέτοχοι εκπροσωπούντες το ένα δέκατο (1/10) του καταβεβλημένου εταιρικού κεφαλαίου. Οι παραπάνω προϋποθέσεις δεν απαιτούνται στην περίπτωση που η ζημία οφείλεται σε δόλο τον μελών του διοικητικού συμβουλίου. Η εξαίρεση από τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παρ. 1 του άρθρου 22β, σε περίπτωση κατά την οποία η ζημία που προκάλεσε το συμβούλιο, οφείλεται σε δόλο των μελών του, καταλαμβάνει το σύνολο αυτών των προϋποθέσεων, όπως ορίζονται από αυτή τη διάταξη. Η εξαίρεση από την ύπαρξη αυτών των προϋποθέσεων, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δικαιολογείται από τη σοβαρότητα της παράβασης και από τις προθέσεις των μελών του συμβουλίου. Ωστόσο, με τη λύση που υιοθετεί το άρθρο 22β παρ. 1, δεν παρέχεται το δικαίωμα σε οποιοδήποτε μέτοχο να εγείρει αγωγή, σε βάρος των μελών του συμβουλίου, αρκεί να επικαλεστεί δόλο εκ μέρους τους. Το στοιχείο του δόλου, για να ισχύσει η εξαίρεση απάτη συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 22β παρ. 1, το επικαλείται είτε η γενική συνέλευση είτε η μειοψηφία του 1/10 του κεφαλαίου της εταιρίας (βλ. Ευ. Περράκη, Το Δίκαιο της Ανώνυμης Εταιρίας, Το Διοικητικό Συμβούλιο, άρθρα 18 - 24 κ.ν. 2190/1920, τόμος)", Β έκδοση, 2000, σελ 208 επ.)
Mε την υπό κρίση αίτηση, οι αιτούντες εκθέτουν ότι είναι μέτοχοι της εταιρίας με την επωνυμία «........ ............ ..... .....», που εδρεύει στο Αγρίνιο Αιτωλοακαρνανίας, εκπροσωπούντες το 1/3 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου και ζητούν το διορισμό ειδικού εκπροσώπου για την άσκηση των αξιώσεων της εταιρίας κατά απάντων των μελών του διοικητικού συμβουλίου εξαιτίας της ζημίας που υπέστη η τελευταία εκ της αγοράς ακίνητου έναντι υπέρογκου και μη ανταποκρινόμενου στην αξία του τμήματος και η οποία, οφείλεται σε δόλο προκειμένου να προσπορίσουν αδικαιολόγητο οικονομικό όφελος σε τρίτους. Η αίτηση με το ως άνω περιεχόμενο αρμόδια και παραδεκτά εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου κατά τη διαδικασία των άρθρων 739 επ. Κ.Πολ.Δ. (βλ. άρθρα 786 Κ.Πολ.Δ. σε συνδυασμό με 3 παρ. 2 Εισ.Ν. Κ.Πολ.Δ.) απορριπτόμενου του σχετικού ισχυρισμού ότι η συζήτηση είναι απαράδεκτη βάσει της διατάξεως του άρθρου 230 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ. διότι επισπεύδεται με κλήση από δικάσιμο ορισθείσα κατόπιν αναβολής, καθ` ότι οι καθ` ου η κλήση - αίτηση κλήθηκαν νομίμως για να παρασταθούν κατά την παρούσα δικάσιμο, ως και έπραξαν με την υποστήριξη μάλιστα κυρίων παρεμβάσεων κατά των αιτούντων, αναπτύσσοντας τους σχετικούς ισχυρισμούς τους χωρίς βλάβη τους (βλ. ΕφΑΘ 4547/1995, ΕλλΔνη 1996, σελ. 1677). Περαιτέρω είναι ορισμένη και νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 22 παρ. 1, 22α, 22β ν. 2190/1920 και 713, 714 Α.Κ. Πρέπει, επομένως, να ερευνηθεί περαιτέρω κατ` ουσία. Οι παρεμβαίνοντες α) ως άνω ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία «........ ............ .......... ............., νομίμως εκπροσωπούμενη και β) τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της προαναφερθείσας εταιρίας με τις από 19-5-2009 κύριες παρεμβάσεις τους ζητούν την απόρριψη της ανωτέρω από 4-5-2009 αιτήσεως άλλως και σε περίπτωση που γίνει δεκτή η αίτηση να διοριστεί ως ειδικός εκπρόσωπος τα υποδεικνυόμενα υπό αυτούς πρόσωπα. Οι κύριες παρεμβάσεις αυτές αρμόδια εισάγονται για να συζητηθούν ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 31 παρ. 1, 79, 81, 739 επ. 741, 752 παρ. 1, 786 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ.),είναι νόμιμες, ....δόμενες στις διατάξεις των άρθρων 79, 752 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ., 18, 22α, 22β του ν. 2190/1920 και πρέπει συνεκδικαζόμενες με την αίτηση, να ερευνηθούν ως προς την ουσιαστική βασιμότητά τους.
Από την ένορκη στο ακροατήριο κατάθεση του μάρτυρα των κυρίως παρεμβαινόντων και από τα έγγραφα που οι διάδικοι νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν αποδείχθηκαν, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά. Οι αιτούντες είναι μέτοχοι της εταιρίας με την επωνυμία «........ ............ ................», η οποία εδρεύει στο Αγρίνιο και η οποία συνεστήθη δυνάμει του υπ` αριθμ. 19159/28-12-1982 καταστατικού του Συμβολαιογράφου Αθηνών Αθανασίου Στασινόπουλου, νομίμως δημοσιευμένο στο με αριθμ. 4635/31-12-1982 ΦΕΚ. (Τεύχος ΑΕ & ΕΠΕ), εκπροσωπούν δε το 1/3 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου, ενόψει του ότι κατέχουν 787.849 μετοχές =(126.056 ο ...... ....... + 283.626 η ...... ... ...... + 378.167 η ......... .. ........)επί συνόλου 2.363.547 ονομαστικών μετοχών ονομαστικής αξίας 3,00 ευρώ η καθεμία. Η ανώνυμη εταιρία διοικείται από πενταμελές διοικητικό συμβούλιο, το οποίο εξελέγη από την Επαναληπτική Τακτική Γενική Συνέλευση τον Μετόχων στις 23-6-2008 με διετή θητεία και συγκροτήθηκε σε σώμα με τη σχετική απόφασή του που περιλαμβάνεται στο υπ` αριθμόν 273/24-6-2008 πρακτικό του, νομίμως δημοσιευμένο στο ΦΕΚ (Τεύχος ΑΕ & ΕΠΕ) με αριθμό φύλλου 7981/22-7-2008 και αποτελείται από τους κυρίως παρεμβαίνοντες, οι οποίοι ταυτόχρονα είναι και μέτοχοι της εταιρίας και συγκεκριμένα από τους: Ι) ...... ........... ... ....... ........., κάτοικο Αγρινίου, Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου και Διευθύνοντα Σύμβουλος 2) ....... ........... ....., κάτοικο Φαλήρου Θεσσαλονίκης, Αντιπρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου και Εντεταλμένο Σύμβουλο, 3) ....... ......... του .........., κάτοικο Κηφισιάς Αττικής, 4) ... ...... ..., κάτοικο Κηφισιάς Αττικής και 5) ........ ......... του ....... ......, κάτοικο Αγρινίου» μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Οι ανωτέρω διετέλεσαν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου υπό την ίδια ως άνω ιδιότητα τους και κατά το προγενέστερο χρονικό διάστημα από 17-2-2006 έως 17-2-2008 ύστερα από την εκλογή τους από την Έκτακτη Γενική Συνέλευση των μετόχων στις 17-2-2006 και τη συγκρότησή του διοικητικού συμβουλίου σε σώμα με το υπ` αριθμ. 224/17-2-2006 πρακτικό του, το οποίο δημοσιεύθηκε νομίμως στο ΦΕΚ (Τεύχος ΑΕ & ΕΠΕ) με αριθμό φύλλου 1450/23-2-2006.
Κατά την περίοδο αυτή δυνάμει του με αριθμό 242/28-9-2006 πρακτικού του ως άνω Διοικητικού Συμβουλίου ανατέθηκε στον ... ........ ως νόμιμο εκπρόσωπο της εταιρίας, να προβεί, δια της καταρτίσεως του με αριθμό 2203/2-10-2006 συμβολαίου αγοραπωλησίας της Συμβολαιογράφου Κρωπίας Αθανασίας Καβάλλα, στην αγορά για λογαριασμό της εταιρίας ενός αγροτεμαχίου ευρισκομένου στη θέση «Άγιος Νικόλαος» ή «Μπάθεζα της κτηματικής περιφέρειας του Δήμου Αυλώνα του Νομού Αττικής, εκτάσεως 7.130,54 τ.μ. αντί τιμήματος 1.0ΟΟ. 000 ευρώ, το οποίο εξοφλήθηκε ολοσχερώς την 15-1-2007 (βλ. με αρ. 2.274/15-1-2007 πράξη εξόφλησης υπολοίπου τιμήματος αγοραπωλησίας και άρση διαλυτικής αίρεσης της ανωτέρω Συμβολαιογράφου). Σύμφωνα με την υπ` αριθμόν Φ.29.3/1/7621/7-5-2007 Έκθεση Εκτίμησης των Ορκωτών Εκτιμητών του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών .. .... και ... ...., η οποία συντάχθηκε κατόπιν της από 7- 3-2007 αιτήσεως του ... ....... προς τον ως άνω φορέα η αγοραία αξία του ανωτέρω ακινήτου ανέρχεται σε 332.000 ευρώ. Για το λόγο αυτό οι αιτούντες μέτοχοι προτίθενται να ασκήσουν στο αρμόδιο Δικαστήριο εταιρική αγωγή επικαλούμενοι ότι άπαντα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου ενήργησαν με δόλο και ζημίωσαν την εταιρία κατά το ποσό των 757.176 ευρώ, που συνιστά το υπερβάλλον της αγοραίας αξίας του ακινήτου τίμημα πλέον των παρεπομένων δαπανών που αντιστοιχούν στο τίμημα αυτό. Ενόψει των προαναφερομένων συντρέχει νόμιμη περίπτωση διορισμού ειδικού εκπροσώπου της ανώνυμης εταιρίας για να την εκπροσωπήσει στη σχετική δίκη που πρόκειται να ανοιχθεί στο αρμόδιο Δικαστήριο με εναγόμενους τα μέλη ταυ διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας. Το Δικαστήριο κρίνει ότι σκόπιμο είναι να διορισθεί ως ειδικός εκπρόσωπος της εταιρίας, η προτεινόμενη από τους αιτούντες ...... ..... του ........., η οποία ως μέτοχος της εταιρίας έχει γνώση των εταιρικών υποθέσεων, περαιτέρω τυγχάνει πρόσωπα μη εξαρτώμενο ή προσκείμενο προς κάποιο από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου καθώς ανήκει στη μειοψηφία των μετόχων που αμφισβήτησε τον τρόπο διαχείρισης τον εταιρικών υποθέσεων από το υπάρχον διοικητικό συμβούλιο και επιδιώκει την αποκατάσταση της ζημίας της εταιρίας και ως εκ τούτου παρέχει τα εχέγγυα προκειμένου να υποστηρίξει, την έννομη θέση της εταιρίας ασκώντας την εταιρική αγωγή κατά όλων των μελών του διοικητικού συμβουλίου.
Ο ορισμός ως ειδικού εκπροσώπου του ..... .... από τη μετ` αναβολή Τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων της 4ης Ιουλίου 2009, ήτοί τέσσερις ημέρες προ της εκδικάσεως της παρούσας αιτήσεως, με δεδομένο άτι κατά την αρχικώς προσδιορισθείσα συνεδρίαση αυτής την 11-6-2009 είχε υποβληθεί αίτημα από τους αιτούντες ..... ...., ... ..... και ...... ....... για αναβολή της υποθέσεως την 9-7-2009, μεταγενέστερη ημερομηνία αυτής της εκδικάσεως της παρούσας υπόθεσης, συνιστά ενέργεια καταχρηστική και μη νόμιμη ως αντικείμενη στο πνεύμα της διατάξεως του άρθρου 22β του ν. 2190/1 920, που επιδιώκει να διαφυλάξει τα συμφέροντα της μειοψηφίας στην περίπτωση δόλως ενέργειας των μελών του διοικητικού συμβουλίου με την απευθείας προσφυγή στο Δικαστήριο προς ορισμού ειδικού εκπροσώπου άνευ της τηρήσεως των διατυπώσεων της διατάξεως. Στην προκειμένη περίπτωση, δεδομένου ότι η αγωγή πρόκειται να ασκηθεί κατά πάντων των μελών του διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας οι οποίοι είναι και μέτοχοι, κατέχοντας συνολικά 1.343.238 ονομαστικές μετοχές (295.443 ο ....... .... ...... + 295.444 ο ........... ..... ....... + 250.799 ...... .............. + 250.799 ο ........ ......... ....... + 250.799 ο ... .. ............) σε σύνολο 2.363.547 και oι οποίοι συμμετείχαν στην ως άνω συγκληθείσα γενική συνέλευση διαθέτοντας πλέον του 50% των ψήφων, και επομένως τη πλειοψηφία στη λήψη της σχετικής αποφάσεως, καθόσον σε κάθε ονομαστική μετοχή αναλογεί μία ψήφος, υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων των ως άνω πλειοψηφούντων μελών της ... που είναι παράλληλα τα μέλλοντα να εναχθούν μέλη του διοικητικού συμβουλίου, για τη λήψη της σχετικής αποφάσεως για διορισμό ειδικού εκπροσώπου προς άσκηση κατά αυτών των ιδίων της εταιρικής αγωγής, καθόσον αντιστρατεύεται κάθε έννοια του δικαίου και της λογικής οι εναγόμενοι να διορίζουν τον ενάγοντα. Κατά συνέπεια πρέπει α) οι κύριες παρεμβάσεις να απορριφθούν ως αβάσιμες κατ` ουσίαν και να επιβληθούν τα δικαστικά έξοδα των καθ` ων αυτές απευθύνονται, κατόπιν νομίμου αιτήματός τους, στους κυρίως παρεμβαίνοντες (άρθρο 176, 191 παρ. 2 του Κ.ΠολΔ), όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό και β) η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή ως βάσιμη και κατ` αυσίαν και ειδικότερα να διοριστεί ως ειδικός εκπρόσωπος της εταιρίας με την επωνυμία «........ ...... ..... .. .......» που εδρεύει στο Αγρίνιο, η ..... ..... του ......., προκειμένου να εγείρει αγωγή αποζημίωσης- κατά των 1) ....... ........... του ........... - .........., 2) ........ ......................, 3) .......... ........ του ........ ............... 4)......... ........... ........ και 5) .... ...... ......... ......, απάντων μελών του διοικητικού συμβουλίου της ως άνω εταιρίας, με αίτημα την καταδίκη εις ολόκληρον αυτών να καταβάλουν στην εταιρία το χρηματικό ποσό των 757.176 ευρώ με το νόμιμο τόκο.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ:
ΣΥΝΕΚΔΙΚΛΖΕΙ τις με αριθμό έκθεσης κατάθεσης 121/8-5-2009 αίτηση και τις με αριθμό 141/19-5-2009 και 142/19-5-2009 κύριες παρεμβάσεις.
AΠOPPIΠTEΙ τις κύριες παρεμβάσεις
ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ τους κυρίως παρεμβαίνοντες στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων των καθ` ων η παρέμβαση - αιτούντων, τα οποία ορίζει σε τριακόσια (300) ευρώ.
ΔΕΧΕΤΑΙ την αίτηση.
ΔΙΟΡΙΖΕΙ τη....... ........ του........ ειδική εκπρόσωπο της εταιρίας με την επωνυμία «....... ............. ...... ....... .......... που εδρεύει στο Αγρίνιο, προκειμένου να εγείρει εταιρική αγωγή κατά των 1)....... ......... ....... ............. ......, 2)....... ....... του ......, 3) ..... ...... του ........ - ......, 4)......... ........... .... και 5) ...... ..... του ......, απάντων μελών του διοικητικού συμβουλίου της ως άνω Εταιρίας καθώς και να εκπροσωπήσει την εταιρία στη σχετική δίκη σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας.
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης και Συνεργάτες, Δικηγορικό Γραφείο, Θεσσαλονίκη - Αθήνα