Καίρια στοιχεία μιας σύμβασης δικαιόχρησης franchising (Εφετείο Αθηνών - Αριθμός απόφασης 3469/2011)

Εταιρική δράση. Σύμβαση δικαιόχρησης (franchising). Ως σύμβαση δικαιοχρήσεως (γνωστή ευρύτερα ως franchising) νοείται η σύμβαση συνεργασίας μεταξύ δύο προσώπων, βάσει της οποίας το πρώτο, ο δικαιοπάροχος ή δότης (franchisor) παραχωρεί στο δεύτερο, τον δικαιοδόχο ή λήπτη (franchisee) έναντι άμεσου ή έμμεσου οικονομικού ανταλλάγματος το δικαίωμα εκμεταλεύσεως του franchising, δηλαδή ενός συνόλου δικαιωμάτων βιομηχανικής ή πνευματικής ιδιοκτησίας που αφορούν εμπορικά σήματα ή επωνυμίες, διακριτικά γνωρίσματα (πινακίδες) καταστημάτων, πρότυπα χρήσεως, σχέδια, υποδείγματα, δικαιώματα αντιγραφής, τεχνογνωσίες ή διπλώματα ευρεσιτεχνίας προς εκμετάλλευση, με σκοπό την εμπορία συγκεκριμένων τύπων προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών σε τελικούς χρήστες. Η σύμβαση franchising αποτελείται συνήθως από τέσσερα μέρη: α) Το προοίμιο, β) υποχρεώσεις του δικαιοπαρόχου, γ) υποχρεώσεις του δικαιοδόχου, δ) λοιπές διατάξεις. Στο προοίμιο καθορίζονται ο σκοπός και το πλαίσιο της συνεργασίας, υπογραμμίζεται η ανεξαρτησία των συμβαλλομένων μερών και στη συνέχεια περιγράφεται το περιεχόμενο του franchising. Περαιτέρω, οι κύριες υποχρεώσεις των συμβαλλομένων που απορρέουν από τη σύμβαση franchising συνίστανται: Α) Εκ μέρους του δικαιοπαρόχου στην υποχρεώση οργανωτικής και τεχνολογικής εντάξεως του δικαιοδόχου στο υπάρχον σύστημα (δίκτυο) διανομής. Β) Εκ μέρους του λήπτη (που συμμετέχει στο σύστημα διατηρώντας την αυτοτέλεια και ανεξαρτησία του) στην υποχρέωση καταβολής στην δότη του συμφωνημένου τιμήματος. Εκδηλώσεις της βασικής αυτής υποχρεώσεως του λήπτη αποτελούν οι επιμέρους υποχρεώσεις για: καταβολή ενός εφάπαξ ποσού ως «δικαίωμα εισόδου» ("entry fee") στο δίκτυο και επιπλέον περιοδικών καταβολών (υπολογισμένων σε ένα ορισμένο ποσοστό επί του κύκλου εργασιών του) ως αντάλλαγμα για την ένταξή του στη σύστημα και τη διαρκή του υποστήριξη, συμμόρφωση με τις οργανωτικές αρχές, πρότυπα και τις εμπορικές μεθόδους του δότη και εν γένει του συστήματος. Με βάση: α) το αντικείμενο του franchising μπορούν να διακριθούν τρεις μορφές ήτοι: i) το franchising διανομής, όπου ο δικαιοδόχος περιορίζεται στην πώληση σε τρίτους ορισμένων προϊόντων σε κατάστημα που φέρει το διακριτικό γνώρισμα του δικαιοπαρόχου εκμεταλλευόμενος το franchising, ii) το franchising υπηρεσιών, όπου ο δικαιοδόχος παρέχει υπηρεσίες σε τελικούς χρήστες υπό το διακριτικό γνώρισμα, την εμπορική επωνυμία ή ακόμα και το σήμα του δικαιοπαρόχου, σύμφωνα με τις οδηγίες που λαμβάνει από αυτόν, iii) το franchising παραγωγής ή βιομηχανικό franchising, όπου ο δικαιοπάροχος παραχωρεί στον δικαιοδόχο την άδεια με συγκεκριμένο τρόπο, εμφάνιση και συμπεριφορά να παράγει ή να μεταποιεί ορισμένα προϊόντα. Είναι επίσης δυνατή η ύπαρξη μικτών μορφών franchising που περιέχουν στοιχεία όλων των παραπάνω τύπων. Περαιτέρω με βάση β) τον βαθμό ενσωμάτωσης των συμμετεχόντων στο σύστημα διακρίνονται δύο μορφές: i) Το franchising υπαγωγής, ii) το franchising ισότιμης συνεργασίας. Συνάγεται λοιπόν σαφώς ότι η σύμβαση franchising αποτελεί συγκερασμό περισσότερων συμβάσεων, υπό την έννοια ότι απαντώνται σ΄ αυτήν ταυτόχρονα ουσιώδη στοιχεία περισσότερων συμβατικών τύπων, αποβλέπει όμως στη ρύθμιση μιας οικονομικά ενιαίας συναλλακτικής σχέσεως. Η σύμβαση αυτή συνιστά σύμβαση-πλαίσιο, η οποία ρυθμίζει τις κύριες υποχρεώσεις των συμβαλλομένων και αποτελεί μία μικτή σύμβαση στο πλαίσιο της αρχής της ελευθερίας των συμβάσεων και η οποία μη ρυθμιζόμενη ειδικώς από το νόμο περιέχει τα στοιχεία περισσότερων επώνυμων συμβάσεων, όπως μισθώσεως προσοδοφόρου αντικειμένου, συμβάσεως παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών και εντολής. Χωρίς να αποκλείεται η εφαρμογή των διατάξεων που ρυθμίζουν το συγκεκριμένο είδος, γίνεται αποδεκτό ότι κρίσιμο ζήτημα είναι ο προσδιορισμός του χαρακτήρα, ο οποίος προέχει στην όλη συμβατική σχέση. Οι κανόνες που διέπουν το τμήμα αυτό της συμβάσεως εφαρμόζονται πρωτευόντως στη συμβατική σχέση, οι δε κανόνες που διέπουν τα υπόλοιπα τμήματα δεν αγνοούνται αλλά εφαρμόζονται συμπληρωματικά. Η εκτέλεση των υποχρεώσεων, ο οποίες προβλέπονται στη σύμβαση franchising προϋποθέτει πολλές φορές τη σύναψη ειδικότερων (εκτελεστικών) συμβάσεων. Από οικονομική άποψη το franchising αποτελεί μέθοδο marketing, δηλαδή σύστημα προωθήσεως προϊόντων ή υπηρεσιών στην καταναλωτική αγορά, το οποίο βασίζεται στη συνεργασία μεταξύ ανεξάρτητων επιχειρήσεων, που αναπτύσσουν τη διαστηρότητά τους σε διαφορετικές βαθμίδες της αγοράς, επιτρέποντας στον παραγωγό να εγκαταστήσει ένα δίκτυο διανομής με την επωνυμία του ή το σήμα του αποφεύγοντας τις δαπάνες εγκαταστάσεως, ενώ ο δικαιοδόχος εκμεταλλεύεται την εμπειρία του δικαιοπαρόχου και διαθέτει με την έναρξη της επιχειρήσεώς του προϋπάρχουσα πελατεία. Σημείωση: Πρέπει να τονιστεί ότι η σύμβαση δικαιόχρησης χαρακτηρίζεται ως σχέση ιδιαίτερης εμπιστοσύνης μεταξύ των μερών, από την οποία απορρέουν υποχρεώσεις πίστης τόσο για τον λήπτη όσο και για το δότη, κατά τη διάρκεια της σύμβασης αλλά και στο προσυμβατικό στάδιο. Πριν από τη σύναψη της σύμβασης ο δότης υποχρεούται να αποκαλύψει τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος franchise, αλλά και περαιτέρω στοιχεία της επιχείρησής του, όπως οικονομικά στοιχεία, πληροφορίες για το δίκτυο κ.λπ. Ο λήπτης υποχρεούται να αποκαλύψει ακόμα και στοιχεία της προσωπικότητάς του, τις επαγγελματικές του προοπτικές αλλά και τις οικονομικές του δυνατότητες.

πηγή: nbonline.gr

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα