Αθώωση κατηγορουμένων για απόδραση λόγω απάνθρωπων συνθηκών κράτησης (Μονομελές Πλημμελειοδικείο Ηγουμενίτσας, αριθμός απόφασης 682/2012)
Περίληψη: Απόδραση κρατουμένων ενόψει διοικητικής απέλασής τους από τη χώρα. Αρχικά και τελικά άδικη πράξη. Η διάρκεια και οι συνθήκες κράτησης παραβιάζουν τα άρθρα 3, 8, 13 ΕΣΔΑ και 2 παρ. 1 Συντ. Κηρύσσονται αθώοι οι κατηγορούμενοι δεδομένου ότι η απόδραση έλαβε χώρα για να αποτραπεί παρών και αναπότρεπτος κίνδυνος που απειλούσε χωρίς δική τους υπαιτιότητα την υγεία τους, και συνεπώς αίρεται ο τελικός καταλογισμός βάσει του άρθρου 32 ΠΚ.
Απ’ όλη τη σχετική με την απόδειξη διαδικασία, τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας, τα έγγραφα που αναγνώσθηκαν σε συνδυασμό με τις απολογίες των κατηγορουμένων και απ` όλη γενικά τη συζήτηση της υπόθεσης αποδείχθηκε ότι: Στην Ηγουμενίτσα στις 30.09 προς 01.10.2012, όντας οι κατηγορούμενοι κρατούμενοι στα κρατητήρια της αστυνομικής διεύθυνσης Θεσπρωτίας που βρίσκονται στο λιμένα Ηγουμενίτσας, ενεργώντας με πρόθεση, απέδρασαν. Ειδικότερα, στους ως άνω τόπο και χρόνο, και ενώ οι φύλακες των κρατητηρίων απασφάλισαν και εισήλθαν σε αυτά, προκειμένου να αφαιρέσουν τα απορρίμματα των κρατουμένων, οι τελευταίοι τους απώθησαν βίαια ενώ άνοιγαν την είσοδο των κρατητηρίων, με αποτέλεσμα οι μεν φύλακες να αδρανοποιηθούν, οι δε κατηγορούμενοι να εξέλθουν των κρατητηρίων και να διαφύγουν προς άγνωστη κατεύθυνση. Από το σύνολο του αποδεικτικού υλικού της δίκης, αδιαμφισβήτητα συνάγεται ότι ένας έκαστος των κατηγορουμένων τέλεσε την άδικη πράξης της απόδρασης κρατουμένου (άρθρο 173 παρ. 1 ΠΚ). Η πράξη αυτή είναι αρχικά και τελικά άδικη και επιπλέον αρχικά καταλογιστή σε καθένα των δραστών της. Όμως αποδείχθηκε επιπλέον ότι οι συνθήκες κράτησης που βίωναν οι κατηγορούμενοι κρατούμενοι μέχρι την ημέρα απόδρασης τους και ειδικότερα ο πρώτος επί εννέα ημέρες, ο δεύτερος επί ένα μήνα, ο τρίτος επί δεκαέξι ημέρες, ο τέταρτος επί δεκαεπτά ημέρες, ο πέμπτος επί τριάντα ημέρες, ο έκτος επί τριάντα δύο ημέρες, ο έβδομος, όγδοος και ένατος επί δεκαοκτώ ημέρες, ο δέκατος επί τριάντα δύο ημέρες, ο ενδέκατος επί τριάντα τέσσερις ημέρες, ο δωδέκατος επί τριάντα μία ημέρες, ο δέκατος τρίτος επί τριάντα έξι ημέρες, ο δέκατος τέταρτος επί τριάντα πέντε ημέρες και ο δέκατος πέμπτος επί σαράντα πέντε ημέρες, είναι άθλιες και άκρως επικίνδυνες για ανθρώπινα όντα, δεδομένου ότι: 1) Το κρατητήριο στο οποίο κρατούνταν ουδέποτε καθαρίζεται ή απολυμαίνεται και γενικότερα δεν τηρούνται εντός αυτού ούτε οι στοιχειώδεις κανόνες καθαριότητας και υγιεινής (υπάρχει μόνο μία χημική τουαλέτα για όλους τους κρατουμένους και βρίσκεται στο χώρο που κοιμούνται, δεν υφίσταται στο κρατητήριο καμμία παροχή νερού, οι δε κρατούμενοι υποφέρουν από ψείρες, ψύλλους, ψωρίαση, τύφο, δερματικές παθήσεις και λοιπές λοιμώδεις μεταδοτικές ή μη ασθένειες). Έτσι, ο χώρος κράτησης των κατηγορουμένων αποτελεί σοβαρή εστία μικροβίων, ιών και λοιπών βλαπτικών για τον άνθρωπο μικροοργανισμών, η ανάπτυξη των οποίων ευνοείται από τη συνεχή σώρευση μεγάλου αριθμού κρατουμένων από διάφορες χώρες προέλευσης (κυρίως της Ασίας ή της Αφρικής), που δεν έχουν πλυθεί / καθαριστεί ή αλλάξει ρουχισμό επί εβδομάδες ή και μήνες. 2) Στο εν λόγω κρατητήριο, που έχει συνολικό εμβαδό 15,00 m2 στοιβάζονται άνω των 30 άτομα [ενν. ατόμων], με αποτέλεσμα να μην επαρκεί ο χώρος για όλους και να αδυνατούν να ξαπλώσουν όλοι τα βράδια στο έδαφος (δεν υφίστανται κλίνες) για να κοιμηθούν. 3) Οι κατηγορούμενοι ήσαν περιορισμένοι στο κρατητήριο επί 24 ώρες το 24τετράωρο χωρίς δυνατότητα εξόδου, άσκησης, αναψυχής ή αυλισμού (βλ. τις καταθέσεις των μαρτύρων και τις απολογίες των κατηγορουμένων). Με τα δεδομένα αυτά, κρίνεται ότι έλαβε χώρα παραβίαση των διατάξεων του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) για απαγόρευση της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης ανθρώπων, που κυρώθηκε με το ΝΔ 53/1974 και κατισχύει κάθε άλλης αντίθετης ημεδαπής ρύθμισης δυνάμει του άρθρου 28 παρ. 1 Σ. Βέβαια, τα στερητικά της ελευθερίας μέτρα συνοδεύονται αναπόφευκτα από ταλαιπωρία και ταπείνωση, καθώς πρόκειται για μία αναπόδραστη πραγματική κατάσταση, η οποία ως τέτοια και αφ’ εαυτής δεν επιφέρει παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ. Η διάταξη αυτή επιβάλλει εντούτοις στο κράτος να εξασφαλίζει ότι οποιοδήποτε στερηθέν της ελευθερίας του πρόσωπο κρατείται υπό συνθήκες συμβατές με το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (βλ. και άρθρο 2 παρ. 1 Σ), ότι οι τρόποι εκτέλεσης των μέτρων δεν το υποβάλλουν σε αγωνία ή δοκιμασία, της οποίας η ένταση υπερβαίνει το αναπόφευκτο επίπεδο πόνου ή ταλαιπωρίας, το οποίο συνεπάγεται ένα τέτοιο μέτρο και, λαμβανομένων υπόψη των πρακτικών απαιτήσεων της φυλάκισης/κράτησης, ότι η υγεία και η ευεξία του διασφαλίζονται με τρόπο επαρκή (βλ. ΕΔΔΑ Seydmajed κατά Ελλάδος αριθμ. 6376/12, Kudla κατά Πολωνίας [GC], αριθμ. 30210/96 §§ 92 – 94, CEDH 2000 – XI και Mouisel κατά Γαλλίας, αριθμ. 67623/01 § 40, CEDH 2002-IX).
Στην προκειμένη περίπτωση, οι κατηγορούμενοι κρατούνταν συλληφθέντες για παράνομη είσοδο στην ημεδαπή και/ή κατοχή/χρήση πλαστών ταξιδιωτικών εγγράφων, προκειμένου να εκτελεστεί διοικητική απόφαση απέλασης τους από τη χώρα. Με τα δεδομένα αυτά, αφενός η διάρκεια και αφετέρου οι συνθήκες κράτησης τους θεωρείται ότι παραβιάζουν τις ΕΣΔΑ 3, 8, 13 και Σ 2 παρ. 1. Ως εκ τούτου, κρίνεται ότι απέδρασαν για να αποτρέψουν σοβαρό και αναπότρεπτο με άλλα μέσα κίνδυνο που απειλούσε χωρίς δική τους υπαιτιότητα την υγεία τους και ειδικότερα για να αποτρέψουν τη μόλυνση τους από μεταδοτικές μολυσματικές ασθένειες, δεδομένης της ιδιαιτέρως δυσχερούς πρόσβασης τους σε ιατρική φροντίδα, φαρμακευτική αγωγή και νοσοκομειακή περίθαλψη. Για το λόγο αυτό κρίνεται ότι αίρεται ο αρχικός καταλογισμός της (αρχικώς και τελικώς) άδικης πράξης της απόδρασης που τέλεσαν, σύμφωνα με το άρθρο 32 ΠΚ και πρέπει να κηρυχθούν άπαντες αθώοι.
πηγή: nb.gr/blog
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Χ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ, ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ - ΝΟΜΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΑΘΗΝΑ