Στρατιωτικό Ποινικό - Εγκλήματα κατά της στρατιωτικής υποχρέωσης

Αρθρο 32. Ανυποταξία. `Οποιος κηρύσσεται ανυπότακτος, σύμφωνα με το νόμο για τη στρατολογία, τιμωρείται: α) Σε ειρηνική περίοδο, με φυλάκιση μέχρι δύο ετών. β) Σε πολεμική περίοδο, με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη. Σε περίπτωση όμως που η πράξη του, εν όψει της διάρκειάς της και των υπηρεσιών που αυτός θα μπορούσε να προσφέρει, δεν θα μπορούσε να προκαλέσει άξια λόγου βλάβη στην πολεμική προσπάθεια της χώρας, λαμβανομένων υπόψη και των γενικών συνθηκών της επιστράτευσης, επιβάλλεται κάθειρξη ή φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. γ) Σε περίοδο μερικής ή παρατεταμένης γενικής επιστράτευσης, με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών και, αν συντρέχουν οι προυποθέσεις του εδ.β` του στοιχ.β`, με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών. ***Με το άρθρο δεύτερο (εδάφ.ε`) Ν.3289/2004, "Κύρωση του Πρωτοκόλλου αριθ. 13 στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών Ελευθεριών, σχετικά με την κατάργηση της θανατικής ποινής σε όλες τις περιστάσεις. ΦΕΚ Α 227/26.11.2004,ορίζεται ότι: "Όπου στις διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα προβλέπεται για ορισμένη αξιόποινη πράξη η ποινή του θανάτου διαζευκτικά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, νοείται ότι απειλείται μόνον η τελευταία". *** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:Με το άρθρο 74 παρ.1 Ν.3421/2005, ΦΕΚ Α 302/13.12.2005,ορίζεται ότι: "1. Πράξεις ανυποταξίας που τελέσθηκαν ενώ ίσχυε το π.δ. 506/1974 "Περί Γενικής Επιστράτευσης των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας" (ΦΕΚ 206 Α΄) ή συνεχίσθηκε η τέλεσή τους και μετά την κατάργησή του και δεν έχουν εκδικασθεί, τιμωρούνται με την ποινή του άρθρου 32 παράγραφος 1α Σ.Π.Κ.. Εντάλματα συλλήψεως που έχουν εκδοθεί για τις πράξεις αυτές καταργούνται".

Αρθρο 33. Λιποταξία στο εσωτερικό. 1. Λιποτάκτης στο εσωτερικό είναι ο στρατιωτικός που: α) Απουσιάζει χωρίς άδεια από το σώμα στο οποίο ανήκει ή τη φυλακή όπου κρατείται ή το νοσοκομείο όπου νοσηλεύεται, μετά παρέλευση έξι ημερών από τη βεβαιωμένη απουσία του και αν δεν έχει συμπληρώσει υπηρεσία τριών μηνών, μετά παρέλευση δεκαπέντε ημερών. β) `Ελαβε άδεια απουσίας ή μετακινείται μεμονωμένα από ένα σώμα σε άλλο και δεν εμφανίζεται στο σώμα του σε δεκαπέντε ημέρες από την προσδιορισμένη, ημέρα εμφάνισης ή μετάθεσής του στον προοριομό του. Κατά την έννοια του άρθρου αυτού, ως άδεια νοείται εκείνη, κατά την οποία ο στρατιωτικός χαρακτηρίζεται στους ελέγχσυς ως απών, σύμφωνα με τους στρατιωτικούς κανονισμούς. ***ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:Η ΥΑ(ΕΘΝ.ΑΜ) Φ.340.3/32/64416/Σ.141/2000 (Β 404) ορίζει:"Τη μείωση των προθεσμιών κήρυξης σε λιποταξία που προβλέπονται από το άρθρο 33 παρ.1 στοιχ.α και β. του ΣΠΚ που κυρώθηκε με το Ν.2287/95, σε δύο ημέρες για το στρατιωτικό προσωπικό των Μονάδων στο Στρατό Ξηράς,που εμπλέκονται στη διακλαδική άσκηση "ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ - 2000". ***ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:Η ΥΑ (ΕΘΝ.ΑΜ.)Φ.340.3/36/382060/1999 (Β 350) ορίζει: "Τη μείωση των προθεσμιών κήρυξης σε λιποταξία που προβλέπονται από το άρθρο 33 παρ. 1 στοιχ. α και β του ΣΠΚ που κυρώθηκε με το Ν. 2287/95, σε δύο ημέρες για το στρατιωτικό προσωπικό των Μονάδων στο Στρατό Ξηράς, που εμπλέκονται στη διακλαδική όσκηση "ΠAΡΜΕΝΙΩΝ-99". γ) Ανήκει σε σώμα που βρίσκεται σε μετακίνηση και απουσιάζει αδικαιολόγητα από μία πρόσκληση. δ) Ενώ έχει τιμωρηθεί πειθαρχικά σε διάστημα έξι μηνών τρεις φορές για αυθαίρετη απουσία, η οποία διήρκησε περισσότερο από είκοσι τέσσερις ώρες, εγκαταλείπει και πάλι το σώμα του και απουσιάζει περισσότερο από δύο ημέρες. ε) Σε πολεμική περίοδο και ενώ έχει αποχωρισθεί από το σώμα του, δεν σπεύδει να ενωθεί με το πλησιέστερο σώμα ή να παρουσιασθεί, μετά τη λήξη της αιχμαλωσίας του, στην πλησιέστερη στρατιωτική αρχή. 2. Οπλίτης υπαίτιος λιποταξίας στο εσωτερικό τιμωρείται: α) Σε ειρηνική περίοδο με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών. Με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους τιμωρείται όταν: αα) Ο λιποτάκτης συναποκόμισε όπλο ή οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο του στρατού, χωρίς να αποκλείεται η εφαρμογή του άρθρου 147. ββ) Λιποτάκτησε ενώ εκτελούσε υπηρεσία, χωρίς να αποκλείεται η εφαρμογή των άρθρων 74 και 76 του παρόντος. γγ) Είναι υπότροπος. β) Σε πολεμική περίοδο, με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη. Το δικαστήριο, εκτιμώντας τα αίτια, την αφορμή και τη διάρκεια της πράξης, καθώς και το σκοπό που επιδίωξε, μπορεί να επιβάλει κάθειρξη. 3. Αξιωματικός υπαίτιος λιποταξίας στο εσωτερικό τιμωρείται: α) σε ειρηνική περίοδο, με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους, β) σε πολεμική περίοδο, με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη, γ) σε περίοδο μερικής ή παρατεταμένης γενικής επιστράτευσης, με κάθειρξη. Το δικαστήριο, εκτιμώντας τα αίτια, την αφορμή και τη διάρκεια της πράξης, καθώς και το σκοπό που επιδίωξε, μπορεί να επιβάλει φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. ***Με το άρθρο δεύτερο (εδάφ.ε`) Ν.3289/2004, "Κύρωση του Πρωτοκόλλου αριθ. 13 στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών Ελευθεριών, σχετικά με την κατάργηση της θανατικής ποινής σε όλες τις περιστάσεις. ΦΕΚ Α 227/26.11.2004,ορίζεται ότι: "Όπου στις διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα προβλέπεται για ορισμένη αξιόποινη πράξη η ποινή του θανάτου διαζευκτικά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, νοείται ότι απειλείται μόνον η τελευταία".

Αρθρο 34. Τροποποίηση προθεσμιών. 1. Σε πολεμική περίοδο οι προθεσμίες του άρθρου 33 παρ.1 στοιχ. α` και β` είναι σε κάθε περίπτωση διήμερες. 2. Ο Υπουργός μπορεί με αποφάσεις του, αν συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις να: α) Ορίζει τις προθεσμίες της παρ.1 στοιχ. α και β` του άρθρου 33, σε περίπτωση παρατεταμένης γενικής επιστράτευσης, από δύο έως έξι ημέρες. β) Ελαττώνει τις ίδιες προθεσμίες, σε περίοδο ειρηνική ή μερικής επιστράτευσης, έως τις δύο ημέρες. Οι αποφάσεις αυτές μπορεί να περιορίσουν την εφαρμογή του μέτρου σε ορισμένες μόνο περιφέρειες ή μονάδες. Το περιεχόμενό τους γνωστοποιείται σε κάθε περίπτωση με την ημερήσια διαταγή των στρατιωτικών μονάδων μια φορά το μήνα, όταν δε η εφαρμογή του μέτρου περιορίζετοι σε ορισμένες μόνο περιφέρειες ή μονάδες, η γνωστοποίηση γίνεται και προφορικά στους νεοτοποθετούμενους στις μονάδες αυτές.

Αρθρο 35. Ομαδική λιποταξία. 1. Αν τρεις ή περισσότεροι στρατιωτικοί λιποτακτήσουν σε ειρηνική περίοδο, μετά απά προηγούμενη συμφωνία, τιμωρούνται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών ή με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. 2. Στον ανώτερο κατά βαθμό επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δεκαπέντε ετών ή φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών.

Αρθρο 36. Λιποταξία στο εξωτερικό. 1. Λιποτάκτης στο εξωτερικό είναι ο στρατιωτικός ο οποίος: α) Διαβαίνει τα ελληνικά σύνορα χωρίς ειδική άδεια και παραμένει σε χώρα του εξωτερικού πάνω από τρεις ημέρες. β) ενώ υπηρετεί στο εξωτερικό, εγκαταλείπει το σώμα στο οποίο ανήκει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών ημερών. γ) Απουσιάζει βεβαιωμένα χωρίς άδεια από το σώμα του επί τρεις τουλάχιστον ημέρες και κατά το διάστημα της απουσίας του διαβαίνει τα ελληνικά σύνορα. δ) Βρίσκεται στο εξωτερικό με άδεια ή για υπηρεσία και δεν επιστρέφει στο σώμα του μετά παρέλευση δεκαπέντε ημερών και σε πολεμική περίοδο μετά παρέλευση πέντε ημερών από τη λήξη της αδειάς του ή από την προσδιοριζόμενη ημέρα της επιστροφής του ή από την ημέρα που του κοινοποιήθηκε νομότυπα η διαταγή της ανάκλησής του, ε) Εξέρχεται από τη χώρα χωρίς άδεια σε πολεμική περίοδο. 2. Ο υπαίτιος λιποταξίας στο εξωτερικό τιμωρείται α) Σε ειρηνική περίοδο, με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών ή με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. β) Σε πολεμική περίοδο, με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη. ***Με το άρθρο δεύτερο (εδάφ.ε`) Ν.3289/2004, "Κύρωση του Πρωτοκόλλου αριθ. 13 στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών Ελευθεριών, σχετικά με την κατάργηση της θανατικής ποινής σε όλες τις περιστάσεις. ΦΕΚ Α 227/26.11.2004,ορίζεται ότι: "Όπου στις διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα προβλέπεται για ορισμένη αξιόποινη πράξη η ποινή του θανάτου διαζευκτικά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, νοείται ότι απειλείται μόνον η τελευταία".

Αρθρο 37. Αυθόρμητη επάνοδος λιποτάκτης. 1. Αν, ο οπλίτης, που σε ειρηνική περίοδο έχει λιποτακτήσει, επανέλθει αυθόρμητα σε διάστημα δέκα ημερών από τη συμπλήρωση των προθεσμιών των άρθρων 33 και 36, το δικαστήριο, εκτιμώντας τις συνθήκες τέλεσης της πράξης, μπορεί να κρίνει την πράξη ατιμώρητη. 2. Η διάταξη της παρ.1 δεν εφαρμόζεται στις διακεκριμένες περιπτώσεις του άρθρου 33 παρ. 2 στοιχ. α.

Αρθρο 38. Λιποταξία ενώπιον του εχθρού. Στρατιωτικός που ενώπιον του εχθρού εγκαταλείπει το σώμα στο οποίο ανήκει, τιμωρείται με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη. ***Με το άρθρο δεύτερο (εδάφ.ε`) Ν.3289/2004, "Κύρωση του Πρωτοκόλλου αριθ. 13 στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών Ελευθεριών, σχετικά με την κατάργηση της θανατικής ποινής σε όλες τις περιστάσεις. ΦΕΚ Α 227/26.11.2004,ορίζεται ότι: "Όπου στις διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα προβλέπεται για ορισμένη αξιόποινη πράξη η ποινή του θανάτου διαζευκτικά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, νοείται ότι απειλείται μόνον η τελευταία".

Αρθρο 39. Αυτομολία. Στρατιωτικός που χωρίς έγγραφη άδεια ή έγγραφη διαταγή του αρχηγού του: α) Μεταβαίνει στον εχθρό, τιμωρείται με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη. β) Διαβαίνει τα όρια που όρισε ο διοικητής του σε σημείο από το οποίο μπορεί να επικοινωνήσει με τον εχθρό ή εξέρχεται από οχυρή θέση ή τόπο πολιορκημένο ή αποκλεισμένο από τον εχθρό, τιμωρείται με κάθειρξη. ***Με το άρθρο δεύτερο (εδάφ.ε`) Ν.3289/2004, "Κύρωση του Πρωτοκόλλου αριθ. 13 στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών Ελευθεριών, σχετικά με την κατάργηση της θανατικής ποινής σε όλες τις περιστάσεις. ΦΕΚ Α 227/26.11.2004,ορίζεται ότι: "Όπου στις διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα προβλέπεται για ορισμένη αξιόποινη πράξη η ποινή του θανάτου διαζευκτικά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, νοείται ότι απειλείται μόνον η τελευταία".

Αρθρο 40. Διευκόλυνση, πρόκληση ή διέγερση. Στρατιωτικός που με οποιονδήποτε τρόπο προκαλεί, διεγείρει ή παροτρύνει σε διάπραξη λιποταξίας, ανυποταξίας ή αυτομολίας, ή διευκολύνει ή προσφέρεται να διευκολύνει τις πράξεις αυτές τιμωρείται με την ποινή του αυτουργού, ελαττωμένη κατά το άρθρο 83 του Π.Κ., εφόσον δεν τιμωρείται βαρύτερα κατά τις διατάξεις περί συμμετοχής.

Αρθρο 41. Υπόθαλψη. 1. `Οποιος εν γνώσει αποκρύπτει ή φυγαδεύει ή λαμβάνει στην υπηρεσία του λιποτάκτη ή ανυπότακτο, τιμωρείται: α) Αν είναι στρατιωτικός, με την ποινή που απειλείται κατά του λιποτάκτη ή ανυπότακτου, κατά πέρίπτωση, ελαττωμένη κατά το άρθρο 83 του Π.Κ.. β) Αν είναι ιδιώτης, με φυλάκιση μέχρι τριών ετών και σε πολεμική περίοδο με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. 2. Αν ο υπαίτιος είναι οικείος του λιποτάκτη ή του ανυπότακτου, σε ειρηνική περίοδο παραμένει ατιμώρητος και σε πολεμική περίοδο τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών.

Αρθρο 42. Πρόκληση ανικανότητας. 1. Στρατιωτικός που με πρόθεση προξενεί στον εαυτό του ή σε άλλο στρατιωτικό με τη συναίνεσή του ή επιτρέπει σε άλλον να του προξενήσει καθολική ή μερική, διαρκή ή πρόσκαιρη ανικανότητα για την εκπλήρωση της στρατιωτικής του υποχρέωσης, με σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, τιμωρείται: α) Σε ειρηνική περίοδο, με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. β) Σε πολεμική περίοδο, με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών και, αν η πράξη τελέσθηκε ενώπιον του εχθρού, με θάνατο ή ισόβια κάθειρξη. ***Με το άρθρο δεύτερο (εδάφ.ε`) Ν.3289/2004, "Κύρωση του Πρωτοκόλλου αριθ. 13 στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών Ελευθεριών, σχετικά με την κατάργηση της θανατικής ποινής σε όλες τις περιστάσεις. ΦΕΚ Α 227/26.11.2004,ορίζεται ότι: "Όπου στις διατάξεις του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα προβλέπεται για ορισμένη αξιόποινη πράξη η ποινή του θανάτου διαζευκτικά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, νοείται ότι απειλείται μόνον η τελευταία".

Αρθρο 43. Προσποίηση ανικανότητας. Στρατιωτικός που προσποιείται νόσο ή άλλο σωματικό ή διανοητικό ελάττωμα ή μεταχειρίζεται άλλα απατηλά μέσα ή τεχνάσματα με σκοπό να αποφύγει διαρκώς ή προσωρινά, ολικά ή μερικά, τη στρατιωτική του υποχρέωση, τιμωρείται: α) Σε ειρηνική περίοδο, με φυλάκιση μέχρι ενός έτους. β) Σε πολεμική περίοδο, με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και, αν η πράξη τελέσθηκε ενώπιον του εχθρού, με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών.

Αρθρο 44. Αποφυγή στρατιωτικής υπηρεσίας. Στρατιωτικάς που προξενεί στον εαυτό του ανικανότητα για κάποια στρατιωτική υπηρεσία ή προσποιείται τέτοια ανικανότητα χρησιμοποιώντας απατηλά μέσα ή τεχνάσματα με πρόθεση να αποφύγει την εκτέλεση της με την επιφύλαξη των άρθρων 53, 74 και 76, τιμωρείται: α) Σε ειρηνική περίοδο, με φυλάκιση μέχρι ενός έτους. β) Σε πολεμική περίοδο, με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και, αν η πράξη τελέσθηκε ενώπιον του εχθρού, με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών ή φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.

Αρθρο 45. Γενική διάταξη. 1. Στις περιπτώσεις των άρθρων 42 και 43 επιβάλλεται και αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων διαρκής ή πρόσκαιρη από πέντε μέχρι δέκα έτη. 2. Στις περιπτώσεις των άρθρων 42, 43 και 44, με τις ίδιες ποινές τιμωρείται και ο απλός συνεργός, αν είναι αξιωματικός. 3. Στις περιπτώσεις του άρθρου 44, αν ο υπαίτιος είναι αξιωματικός και η ποινή που επιβλήθηκε δεν επιφέρει καθαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει έκπτωση.

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα